گروه بورس - بررسی صورت‌های مالی بانک‌ها نشان می‌دهد که به جز یک بانک خصوصی که اطلاعات مختصری در مورد ریسک در گزارش هیات‌مدیره ارائه کرده است، سایر بانک‌ها اطلاعاتی در این خصوص منتشر نکرده‌اند.

یکی از حسابرسان معتمد بازار سرمایه در این باره به خبرنگار ما گفت: الزامات خاصی در این زمینه وجود ندارد، ممکن است اساسا مطالعاتی در این باره صورت نگرفته باشد تا در گزارشات انعکاس یابد. متاسفانه شرایط خاص در واحدهای اقتصادی بدین ترتیب است که گزارش‌ها و صورت‌های مالی در آخرین لحظات، نهایی و تهیه می‌شود و اصولا وقت و نیروی کافی در تهیه گزارش‌های بهینه و بازنگری مجدد وجود ندارد.

نارسایی در گزارش‌های مالی بانک‌ها

«جواد گوهرزاد» در خصوص بزرگ‌ترین نارسایی در گزارش‌های مالی بانک‌ها تصریح کرد: اگر گزارش‌های هیات‌مدیره به مجامع عمومی را نیز در کنار گزارش‌های مالی مورد بحث قرار دهیم، نتیجه‌گیری مطلوب‌تری در این باره انجام می‌شود، زیرا گزارش‌های هیات‌مدیره در خصوص عملکرد هر دوره بانک می‌تواند در شفاف سازی مسائل بانک‌ها در کنار صورت‌های مالی بسیار موثر باشد.

وی با اشاره به این موضوع که گزارش‌های یاد شده فاقد اطلاعات مورد نیاز برای استفاده‌کنندگان است ضمن دسته‌بندی این موارد گفت: معمولا در گزارش‌های هیات‌مدیره مربوط به انواع ریسک‌های بانکی که می‌تواند وجود داشته باشد و همچنین راهکارهایی در خصوص کاهش ریسک‌های مزبور بحثی نمی‌شود.

وی در ادامه افزود: اغلب ریسک‌ها به طور عمده ریسک اعتباری، ریسک بازار، ریسک نرخ سود تسهیلات، ریسک نقدینگی، ریسک عملیاتی، ریسک حقوقی، ریسک شهرت و نظایر آن را شامل می‌شود.

محاسبه نسبت کفایت سرمایه و انتشار آن در صورت‌های مالی

گوهرزاد همچنین گفت: در برخی مواقع دیده شده است که نسبت کفایت سرمایه در گزارش‌های هیات‌مدیره ارائه نمی‌شود.

در محاسبه نسبت کفایت سرمایه و انتشار آن در صورت‌های مالی، بانک ملزم است استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی را به انواع ریسک‌هایی که بانک متقبل شده آگاه سازد و اجزای سرمایه را با توجه به قابلیت آنها در جذب زیان‌ها تعریف کند.

وی افزود: به منظور حفظ ثبات کلی صنعت بانکداری رعایت حداقل نسبت‌های کفایت سرمایه امری ضروری است و بانک‌ها باید علی‌القاعده در گزارش‌های عملکرد خود به انعکاس نسبت مزبور اقدام کنند.وی در ادامه به سایر نارسایی‌های‌ گزارش‌های مالی بانک‌ها و به عدم وجود شکل مناسب که در آن حداقل‌های لازم پیش‌بینی شده باشد اشاره کرد و اظهار داشت: این امر موجب می‌شود که عملکرد بانک‌ها با یکدیگر به دلیل این که محتوای گزارش‌ها بعضا بسیار متفاوت از هم تهیه می‌شوند قابلیت مقایسه نداشته باشند.

تسهیلات اعطایی

وی یادآور شد که در ارتباط با صورت‌های مالی موضوع بسیار مهمی در خصوص تسهیلات اعطایی نیز وجود دارد بدین ترتیب که در صورت‌های مالی به طور معمول تسهیلات اعطایی با تجزیه سنی ارائه نمی‌شود تا استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی نسبت به حجم تسهیلات سررسید گذشته و معوق و به ویژه زمان انقضای سررسید آن آگاهی یابند، در چنین شرایطی نحوه ارزیابی ذخائر منظور شده در حساب‌ها به‌خصوص ذخائر خاص امکان‌پذیر نیست.

گوهرزاد در ادامه گفت: در خصوص تسهیلات سررسید گذشته و معوق نیز دیده‌ می‌شود که بانک با شناخت از مشتری به‌رغم این که تسهیلات در طبقه معوق قرار دارد همچنان در تسهیلات جاری طبقه‌بندی شده است و این امر خود اشکالات مضاعفی به همراه دارد.

راهکاری برای شفافیت در گزارش‌ها

این حسابرس معتمد بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که برای بهبود گزارش‌های مالی باید چه اقداماتی انجام داد، گفت: به نظر می‌رسد مراجعه ذی‌صلاح از جمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان حسابرسی و یا جامعه حسابداران رسمی می‌توانند با به کارگیری استاندارد حسابداری و گزارشگری و رهنمودهای ارائه شده از طریق کمیته نظارتی بانک بال (The Basel Committee on Banking Supervision) باید نسبت به ارائه تیپ گزارش‌های عملکرد و صورت‌های مالی اقدام کنند تا گزارش‌های بانکی از کیفیت لازم برخوردار باشد.

ضمن این که امکان مقایسه عملیات بانک‌ها با یکدیگر نیز میسر باشد اگرچه هر بانک نیز با توجه به ویژگی عملیات بانک خود می‌تواند تغییراتی را در تیپ گزارش‌ها بر حسب مورد اعمال کند.

تفاوت حسابرسی در بانک‌های خصوصی

گوهرزاد در خصوص نحوه حسابرسی سه بانک خصوصی حاضر در بورس و تفاوت آن با سه بانک خصوصی غیربورسی اظهار داشت: در حقیقت به نظر نمی‌رسد که تفاوتی میان آنها وجود داشته باشد.

علی‌القاعده حسابرسان بانک‌ها همگی عضو جامعه حسابداران رسمی هستند و نحوه رسیدگی و حسابرسی نیز باید مطابق با استانداردهای حسابرسی انجام شود.

محاسبه ارزش سرقفلی

وی درباره وضعیت سرقفلی و محاسبه ارزش آن تصریح کرد: اصولا سرقفلی باید به بهای تمام شده در حساب‌ها ثبت شود و مطابق با مقررات بانک مرکزی و استانداردهای حسابداری می‌بایست نسبت به محاسبه استهلاک سرقفلی و کاهش ارزش آن اقدام کرد.

گوهرزاد افزود: چنانچه ارزش سرقفلی در مقاطع زمانی مختلف افزایش یابد، مطابق استانداردهای حسابداری ایران افزایش مزبور در حساب انعکاس نمی‌یابد و صرفا در هنگام فروش سرقفلی درآمد آن شناسایی خواهد شد.

نحوه حسابداری تعهدی و نقدی

این کارشناس در پاسخ به این پرسش خبرنگار ما که چرا نحوه حسابداری تعهدی به نقدی تغییر پیدا نمی‌کند؟ گفت: به هر حال با عنایت به مفروضات بنیادی حسابداری مبنی بر شناسایی درآمد و هزینه‌ها به روش تعهدی و اشکالاتی که از این جهت در صورت‌های مالی بانک‌ها وجود داشت و مورد اشکال حسابرسان بود، بانک مرکزی با محاسبه سود به روش تعهدی تا مرز معوق شدن تسهیلات را پذیرفته است و در‌حال‌حاضر بانک‌ها به همان ترتیب عمل می‌کنند.

وی افزود: در بخشنامه بانک مرکزی پذیرش شناسایی سود به روش نقدی دو شرط ۱- جریان منافع اقتصادی مرتبط با قرارداد به درون بانک محتمل باشد، ۲- منبع درآمد موضوع قرارداد را بتوان به گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد، را در شناسایی سود دقیقا مورد توجه قرار می‌گیرد.

گوهرزاد دلیل این که با شناسایی سود به روش تعهدی در صورت‌های مالی سود موهومی شناسایی می‌شود را تشریح کرد و گفت: چنانچه مطابق با بخشنامه و رعایت دو شرط ذکر شده سود شناسایی شود علی‌القاعده سود موهوم شناسایی نشده است.

پس از این که سود تسهیلات به روش تعهدی محاسبه و حتی سود تسهیلات سررسید گذشته و معوق نیز شناسایی می‌شود، باید نسبت به محاسبه ذخیره خاص نیز به روش اصولی اقدام کرد و چنانچه بانک‌ها نسبت به این بخش بی‌توجه باشند در عمل شناسایی سود موهوم بوده علاوه بر این که بانک را با مخاطرات و ریسک بالایی مواجه می‌کند.

بخشنامه بانک مرکزی

وی یادآور شد: در اواخر سال ۱۳۸۵ با بخشنامه ارائه شده از سوی بانک مرکزی بانک‌ها مکلف شدند تا تسهیلات خود را به طبقات جاری سررسید گذشته معوق و مشکوک‌الوصول طبقه‌بندی کنند و آنگاه با توجه به طبقات مزبور (به استثنای طبقه جاری) و در نظر گرفتن نوع وثایق نسبت به محاسبه ذخیره خاص از ده درصد تا ۱۰۰ درصد اقدام کنند.گوهرزاد افزود: حال این سوال مطرح است آیا بانک‌ها در محاسبه ذخیره یاد شده تا چه حد منصفانه و بدون جانبداری عمل می‌کنند و آیا اصولا سیستم مکانیزه بانک حاوی اطلاعات یاد شده است یا خیر؟ به هر حال توصیه می‌شود در بانک‌ها با توجه به نحوه محاسبه سود به روش تعهدی محاسبه ذخیره خاص بدون هر گونه جانبداری و به نحو صحیح محاسبه شود در غیر این صورت تردید نداشته باشید که در سنوات بعد بانک‌ها در این مبحث دچار مشکلات جاری خواهند شد.

تاخیر در انعکاس مطالبات لاوصول

وی در خصوص تاخیر در انعکاس مطالبات لاوصول در صورت‌های مالی عنوان کرد.در اصل این تاخیر نباید صورت گیرد شاید به همان ترتیبی که اشاره شد نبود دستورالعملی در این باره و یا عدم رعایت صحیح بخشنامه‌های بانک مرکزی در خصوص انتقال تسهیلات و مطالبات سررسید گذشته و معوق به سرفصل‌های مربوطه دلیل بروز این تاخیر می‌باشد.

دوره آموزشی رایگان آشنایی با مفاهیم اولیه بورس

دوره آموزشی و رایگان آشنایی با اصول اولیه بورس در مرکز همایش‌های مجموعه فرهنگی هنری تهران روز شنبه ۲۲ اردیبهشت‌ برگزار می‌شود.

گفتنی است ادامه این دوره درتاریخ ۲۹ اردیبهشت‌ از ساعت ۱۶ الی ۱۹ تشکیل می‌شود. این دوره ۶ساعته با حضور کارشناسان و مدرسان سازمان مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی تهران و با هدف گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری در بورس تشکیل می‌شود. در این کلاس درباره مفاهیم و اهمیت بازار سرمایه، ابزارهای مالی مورد استفاده در بورس، خرید و فروش سهام، حقوق دارندگان اوراق‌بهادار و تابلوهای بورس بحث خواهد شد.علاقه‌مندان می‌توانند برای شرکت در این کلاس آموزشی با شماره‌های ۷-۷۷۶۴۱۱۲۵ تماس بگیرند.

تغییر نمایندگان حقوقی هیات‌مدیره «سپهند»

گروه بورس - شرکت صنایع لاستیکی سهند، طی اطلاعیه‌ای تغییر نمایندگان اعضای حقوقی هیات‌مدیره خود را اعلام کرد.

بر اساس اطلاعیه سرپرست نظارت بر ناشران اوراق‌بهادار، احمد محمدی ستوده (نماینده شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعت شیمیایی) به سمت رییس هیات‌مدیره و سیدعلی رضا عظیمی‌پور (نماینده شرکت سرمایه‌گذاری صنایع لاستیکی سهند) به سمت نایب رییس هیات‌مدیره تعیین شدند. دکتر محمد امانی نیز به سمت عضو هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت لاستیکی سهند باقی ماند.