دیدگاه تحلیلگران درباره اثر کاهش نرخ سود بانکی در بازار
بازار فعلا کرخت است
گروه بورس- تحلیلگران بازار سرمایه بر این عقیده‌اند که کاهش نرخ سود بانکی، اثر محسوسی در حجم نقدینگی و رشد حجم معاملات بورس تهران ندارد و بورس تهران از این تصمیم بهره‌ای نخواهد برد. بر اساس یک رابطه و معادله اقتصادی در اکثر کشورهای دنیا، هنگامی که نرخ سود بانک‌ها به میزان اندکی تغییر پیدا می‌کند، از جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار پول به دلیل تعدیل کاهنده نرخ سود کاسته شده و سرمایه‌ها روانه سایر بازارها از جمله بازار سرمایه می‌شود.
اما در اقتصاد ایران وضع به گونه دیگری است و این اتفاق به دلیل رکود ناشی در بازار سرمایه به شکل دیگری خود را نشان می‌دهد و نقدینگی وارد بازار سهام نمی‌شود. تجربه سال قبل نشان می‌دهد کاهش دودرصدی نرخ سود بانکی، اثر قیمتی روی بازار سهام کشور نداشت و بازار با وفور نقدینگی روبه‌رو نشد. حال شورای پول و اعتبار این روزها در حال تصمیم‌گیری و چانه‌زنی و بررسی آثار تغییر مجدد نرخ سود بانکی است. بر اساس مصوبه مجلس، این شورا تصمیم دارد نرخ سود بانکی را برای سال جاری دودرصد کاهش دهد که البته در نشست اوایل هفته جاری شورای پول و اعتبار، تصویب این موضوع به تاخیر افتاد. اما جدال‌های نظری بر سر این موضوع همچنان ادامه دارد. حال بسیاری از کارشناسان بازار بر این عقیده‌اند که این تصمیم به طور مستقیم بر روند معاملات بازار سهام، اثر محسوسی ندارد.
مدیر کل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت اقتصاد و دارایی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در رابطه با تاثیر کاهش نرخ سود بانکی بر افزایش یا کاهش سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه گفت: به لحاظ تئوری، کاهش نرخ سودهای بانکی باید موجب جذب سرمایه در بازار سرمایه شود.
البته این تاثیر زمانی صورت می‌گیرد که کاهش نرخ بهره در تمام جامعه اتفاق افتاده باشد. به عنوان مثال دولت می‌تواند در اسفندماه با انتشار اوراق مشارکت با سود ۱۷درصد باعث شود که گرایش مردم به خرید این اوراق افزایش یابد. دکتر علی خرسندیان معتقد است که اگر بازدهی بازارمثل سال گذشته باشد، انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این بازار نمی ماند و این سرمایه‌گذاری به جهات دیگری کشیده می‌شود.
سود آوری مسکن
خرسندیان با اشاره به سودآوری مسکن در حال حاضر گفت: این سرمایه‌ها ممکن است به سمت بازار مسکن جریان پیدا کند. وی ادامه داد که در کشورهای اروپایی و برخی کشورهای دیگر از هر سه نفر، یک نفر در بورس سرمایه‌گذاری می‌کند، در حالی که نوسان‌های بیمارگونه در بازار سرمایه ایران باعث شده که انگیزه سرمایه‌گذاری در این بازار پایین بیاید.
یک راه برای رانت‌خواری
خرسندیان در ادامه افزود: کاهش سود بانکی راه رانت‌خواری را برای سرمایه‌گذاری‌‌های دیگر باز می‌کند، به عنوان مثال شرکت‌های بورسی با استقراض از بانک‌ها و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، به سودهای کلانی دست پیدا
می‌کند. وی همچنین به بازارهای بیرون، از جمله نزول پول اشاره کرد و گفت: کاهش سود بانکی راه را برای گرایش سرمایه به این بازارها باز می‌کند.
نبود رابطه بین نرخ بهره و نرخ تورم
یک کارشناس خبره بازار سرمایه هم معتقد است که به طور طبیعی باید با کاهش نرخ بهره، بازار سرمایه رونق پیدا کند. چون مطلوبیتی که سرمایه‌گذاری بدون ریسک دارد با کم شدن نرخ بهره کاهش می‌یابد. بهروز شهدایی گفت: به‌ویژه به خاطر اینکه نرخ بهره‌ای که در کشور وجود دارد، با نرخ تورم رابطه ندارد. اگر نرخ بهره پایین بیاید، بازار سرمایه در جهت رشد حرکت می‌کند، ولی اینکه این حالت در بازار سرمایه ایران اتفاق نمی‌افتد ناشی از عوامل مختلفی است.وی ضمن اعتقاد به روند قیمت‌گذاری کنترل‌شده در محصولات عرضه‌شده توسط شرکت‌های بورسی گفت: ما انتظار داریم وقتی نرخ تورم افزایش می‌یابد بازار سرمایه و شرکت‌های آن، با نرخ سود مشخصی محصول خود را گران‌تر بفروشند تا نرخ تورم را خنثی کنند.
مشکل اینجا است که ...
وی در ادامه گفت: مشکل اینجا است که شرکت‌های فعال در بورس از روش‌های گوناگون (تامین مواد اولیه، سوخت و ...) یارانه دریافت می‌کنند.در نتیجه قیمت‌گذاری به شکل طبیعی صورت نمی‌گیرد. بازار سرمایه هم در این حالت نمی‌تواند اعمال قیمت درستی داشته باشد.
مولفه‌های فرابورسی
وی دلیل دیگر اثربخش نبودن سیاست کاهش نرخ سود بانکی بر بازار سرمایه را وجود عوامل فرابورسی دانست و گفت: حجم معاملات نشان‌دهنده رونق بازار سرمایه است. یکی از خصوصیات اصلی بازار سرمایه سیال بودن (قابلیت نقدشوندگی) آن است.
وی گفت: وجود عوامل فرابورسی و تاثیر آن در بازار سرمایه تهران بسیار بیشتر از مولفه‌های اقتصادی آن بوده است. زمانی که افت ارزش معاملات در بازار سرمایه اتفاق می‌افتد، باید دید این امر ناشی از نرخ تورم بوده یا نرخ سود بانکی. وی اینگونه نتیجه‌گیری کرد: بنابراین افت ارزش معاملات تحت‌تاثیر شاخص‌های اقتصادی نبوده است که دخالت در آنها باعث تغییر در شاخص‌های بورسی شود.
کاهش دستوری
کارشناس دیگر بازار سرمایه در توضیح دلایل کاهش نرخ سود بانکی گفت: مطابق این طرح ادعا می‌شود که با کاهش نرخ سود بانکی، نرخ تورم کاهش می‌یابد. این طرح علمی نیست و دستوری هم نمی‌شود کار کرد.سیامک میراحمدی گفت: سال گذشته هم نرخ تورم را پایین آوردند که این امر باعث شد مردم سرمایه‌هایشان را از بانک‌ها بیرون بکشند. این عمل منجر به رشد تورم ۲۰تا۳۰درصدی شد. اما سرمایه جدیدی به طور جدی وارد بازار نشد.
چرا کاهش نرخ سود اثری بر بازار ندارد؟
وی ضمن ابراز اعتقاد به شرایط سیاسی خاص کشور گفت: با توجه به بحث انرژی هسته‌ای و بحران‌های دیگر، سرمایه‌گذاران تمایلی به بازار سرمایه ندارند.
مورد دیگر اینکه سهامداران بازار سرمایه، هنوز فرهنگ سهامداری و راه‌های مواجه شدن با شوک‌های اقتصادی را ندارند.
افزایش میزان نقدینگی
این کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است: اجرای سیاست کاهش نرخ سود بانکی سبب افزایش میزان نقدینگی می‌شود که میزان نقدینگی خود باعث افزایش تورم می‌شود.
وی گفت: سال گذشته ما بیشترین نرخ رشد نقدینگی را در چند سال اخیر داشتیم. پیش‌بینی می‌شود امسال نرخ تورم، افزایش بیشتری خواهد داشت.
بخش بیمه
با این حال برخی از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که تغییرات نرخ سود بر صنعت بانکداری و لیزینگ در بورس اثرگذار است.
برخی از تحلیلگران نیز بر این باورند که سال گذشته همزمان با کاهش نرخ سود بانکی ارزش سهام گروه بانکی، حدود ۳۸درصد افزایش را تجربه کرد.
چرا که بانک‌ها سال گذشته از فرمول ارزش حال (Net present value) استفاده کرده و توانستند حاشیه سود خدمات بانکی خود را افزایش دهند.
به بیان ساده‌تر، چنانچه سال گذشته بعد از کاهش نرخ سود بانکی به بانک‌های خصوصی تحمیل می‌شد که از روش «علی‌الراس» برای محاسبه نرخ سود سپرده و تسهیلات استفاده کنند، سهام آن نیز دچار کاهش ارزش می‌شد.
حال اگر امسال نیز بانک‌های دولتی از روش «ارزش حال» استفاده کنند، حاشیه سود آنها تقویت می‌شود. در واقع مشهودترین اثر کاهش نرخ سود بانکی بر روی صنعت بانکداری و لیزینگ در بورس قابل ارزیابی است.
تحلیلگران بر این باورند که چنانچه در دوره رونق بورس، دولت تصمیم به کاهش نرخ سود بانکی می‌گرفت، اختلاف بازده وسرمایه‌گذاری در بازار پول و سرمایه باعث می‌شد که بخش زیادی از منابع جابه‌جا شده از بانک‌ها به سوی بازار سرمایه حرکت کند.
ارسال نظر