غلامحسین دوانی

عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی

آغاز سال ۱۳۸۶ با کرنش بهاری و رحمت آسمانی همراه بود. در سال گذشته مهم‌ترین مسائل روز حسابداری کشور انتشار استانداردهای مربوط به رسیدگی به اطلاعات مالی آتی (بخش ۳۴۰) و مسوولیت حسابرس در ارتباط با تقلب و اشتباه در صورت‌های مالی (بخش ۲۴) لازم‌الاجرا از ۱/۱/۱۳۸۴ از یک طرف و استانداردهای تجدیدنظر شده لازم‌الاجرا شماره ۴ (ذخایر و بدهی‌های احتمالی) شماره ۵ (رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه) صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها (شماره ۱۸) / ترکیب‌های تجاری (شماره ۱۹) / شواهد حسابرسی - اقلام خاص (بخش ۵۰ و ۱-۵۰) لازم‌الاجرا از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۵ و مسوولیت‌های حسابداران رسمی در قبال این استانداردها به ویژه رسیدگی به اطلاعات مالی آتی بود. پس از حوادث انرون، ورلدکام و پارمالات ایتالیا در جهان و کاهش شاخص بورس تهران در سال‌های ۸۴ و ۸۳، اینک همه سخن از تجدید نظر در استانداردهای حسابداری و حسابرسی، اصلاح نظام آموزشی حسابداری و تبیین مسوولیت‌های اجتماعی حسابداران در قبال این گونه حوادث دارند.

عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی

آغاز سال ۱۳۸۶ با کرنش بهاری و رحمت آسمانی همراه بود. در سال گذشته مهم‌ترین مسائل روز حسابداری کشور انتشار استانداردهای مربوط به رسیدگی به اطلاعات مالی آتی (بخش ۳۴۰) و مسوولیت حسابرس در ارتباط با تقلب و اشتباه در صورت‌های مالی (بخش ۲۴) لازم‌الاجرا از ۱/۱/۱۳۸۴ از یک طرف و استانداردهای تجدیدنظر شده لازم‌الاجرا شماره ۴ (ذخایر و بدهی‌های احتمالی) شماره ۵ (رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه) صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها (شماره ۱۸) / ترکیب‌های تجاری (شماره ۱۹) / شواهد حسابرسی - اقلام خاص (بخش ۵۰ و ۱-۵۰) لازم‌الاجرا از تاریخ ۱/۱/۱۳۸۵ و مسوولیت‌های حسابداران رسمی در قبال این استانداردها به ویژه رسیدگی به اطلاعات مالی آتی بود.پس از حوادث انرون، ورلدکام و پارمالات ایتالیا در جهان و کاهش شاخص بورس تهران در سال‌های ۸۴ و ۸۳، اینک همه سخن از تجدید نظر در استانداردهای حسابداری و حسابرسی، اصلاح نظام آموزشی حسابداری و تبیین مسوولیت‌های اجتماعی حسابداران در قبال این گونه حوادث دارند.

واقعیت آن است که براساس آنچه تاکنون برملا شده (همه اخبار این حوادث هنوز هم افشا نشده است)، اگرچه سهل‌انگاری حسابرسان در سقوط بازارهای مالی محرز بوده، اما اسناد وشواهد مستند و بی‌شماری برملا شده‌اند که از تبانی مدیران ارشد شرکت‌ها با موسسات رتبه‌بندی و بانک‌ها و موسسات اعتباری به منظور فریب بازارهای سرمایه حکایت می‌کند.در چند سال گذشته در کشور ما نیز به دلیل فشار «سازمان جهانی شفاف‌سازی» و مطرح شدن موضوع فساد مالی در بخش‌های مختلف «لایحه مبارزه با پولشویی» تدوین و هم‌اکنون در مجمع تشخیص مصلحت و بحث تدوین مقررات مبارزه با «فساد مالی و اداری» نیز در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و سایر نهادهای با صلاحیت مطرح و در حال بررسی است.

با این مختصات به نظر می‌رسد، حسابرسان و حسابداران رسمی با توجه به مسوولیت‌های اجتماعی آنان که در کشورهایی نظیر ما دوچندان است، چاره‌ای جز التزام به آیین رفتار حرفه‌ای حفظ استقلال و بالا بردن سطح آموزه‌های علمی - حرفه‌ای خود ندارند.

آنچه در این میان حائز اهمیت است یادآوری این نکته که حوزه دانشی حسابداران رسمی فقط حوزه حسابداری و حسابرسی نیست، زیرا «دایره مسوولیت اجتماعی» حسابداران آنان را وادار می‌سازد تا با مطالعات مداوم در زمینه‌های اقتصادی و مطالعه قانون و مقررات خود را از نظر دانش اجتماعی کاربردی در حوزه حسابرسی به روز کنند تا در قبال رویدادها و پدیده‌های جدید تجارت به ویژه تجارت الکترونیک آگاهی‌های لازم را دارا باشند.

دسترسی آسان و سهل‌الوصول به منابع مطالعاتی جهانی حسابداری و حسابرسی همچون پایگاه‌های اطلاعاتی جامعه حسابداران رسمی ایران (www.iacpa.ir)، سازمان حسابرسی (www.audit.org.ir)، مجله حسابداری (www.aicpa.org/pubs/jafa)، مجله عصر حسابداری (AccountancyAge.com)، پایگاه خبری بازار سرمایه (www.sena.ir)، شرکت بورس اوراق بهادار (www.irbourse.com) و کنفدراسیون بین‌المللی حسابداری جهان (www.ifac.com) که در سایت اخیر به ویژه می‌توان تنها با ثبت نام آزاد و مجانی به عمده اسناد و مدارک مطالعاتی حسابداری و حسابرسی دسترسی یافت و از برکت مطالعه آن دانش و تجربیات حرفه‌ای کسب کرد.با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در اجرای استاندارد سرمایه‌گذاری‌ها و همچنین اطلاعات مالی آتی رخ داده به نظر می‌رسد بازنگری در استانداردهای حسابداری و حسابرسی و ارائه رهنمودهای خاص که در مورد استانداردهایی که در اجرا با مشکلات ویژه مواجه هستند به ویژه استاندارد حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و صورت‌های مالی تلفیقی، تبیین نظریه کمیته فنی سازمان حسابرسی در مورد کاهش ارزش دایمی سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و همچنین استاندارد روش‌های تهیه وقایع مالی آتی (مثلا بودجه) همچون سایر کشورهای جهان باید به طور مداوم و همیشگی در دستور روز متولیان این امر و همه حسابداران رسمی باشد که این امر نیازمند مشارکت فعال همه حسابداران رسمی است.

بدون مشارکت جدی حسابداران رسمی نمی‌توان انتظار انتشار استانداردهایی را داشت که قابلیت کاربردی آنها در حوزه عمل تایید شود.

البته این امر بدان معنی نیست که کوشش و تلاش دوستانی را که در این حوزه گام نهاده‌اند کم‌ارزش بدانیم، بلکه بیشتر بدان جهت است که متاسفانه جامعه حسابداری ما همچون سایر نهادهای دیگر کمتر علاقه‌مند به حضور در حوزه مشارکت همگانی است.