گروه بورس- زهرا مجتهد: «در تصمیم‌گیری‌های شورای بورس تهران جایگاه نماینده کانون‌ها خالی است.» این جمله‌ای است که از سوی اکثر فعالان بازار سرمایه که اکنون کانونی برای طرح خواسته‌های صنفی خود ندارند، بیان می‌‌شود و عبارت‌های بعدی اینکه: «بورس تهران در کنار مشکلات ساختاری خود نیاز به ترمیم و تسری بخشیدن به پیشبرد اهداف قانون جدید دارد.» و یا اینکه گفته می‌شود: «تنها یکی از کانون‌های برجسته در بازار اوراق بهادار در حال شکل‌گیری است.» و یا در این گزارش می‌خوانید «تبلور حضور بخش‌‌خصوصی با حضور نماینده کانون‌ها در شوراها نمایان می‌شود.»

به گزارش خبرنگار ما، قانون بازار اوراق بهادار در تاریخ یکم آذرماه سال ۸۴ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، اکنون پس از گذشتن یک‌سال از مصوب شدن این قانون، جزئیات و دستورالعمل‌های این قانون در حال شکل‌گیری است.

اجزای اصلی قانون به صورت خودانتظام بر تنه بورس تهران نقش بست. اما هنوز شاخ و برگ‌های آن به تصویر کشیده نشده است.

برپایه تعاریف و اصطلاحات قانون یاد شده مطابق ماده یک بند ۵، واژه کانون بدین صورت تعریف شده است:

«کانون‌های کارگزاران، معامله‌گران، بازارگردانان، مشاوران، ناشران، سرمایه‌گذاران و سایر مجامع مشابه، تشکل‌های خودانتظامی است که به منظور تنظیم روابط بین اشخاصی که طبق این قانون به فعالیت در بازار اوراق بهادار اشتغال دارند، طبق دستورالعمل‌های مصوب «سازمان» به صورت موسسه غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی به ثبت می‌رسند.»

کانون کارگزاران در آستانه تاسیس

در این باره «اکبر زرگانی‌نژاد» یکی از کارگزاران پرسابقه بورس تهران در خصوص تشکیل اولین کانون رسمی در بورس، اظهار داشت: نتایج بررسی اساسنامه کانون کارگزاران به هیات موسس اعلام می‌شود.

از این رو باید منتظر تشکیل جلسه مجمع هیات موسس برای به پایان رسیدن تکمیل و تصویت اساسنامه کانون بود.

مجرایی برای طرح دیدگاه گروه‌های پایین‌دستی

وی در پاسخ به این پرسش که ضرورت حضور نماینده کانون‌ها در شورای بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: از این منظر که دیدگاه گروه‌های پایین‌دستی بازار و بخش‌های اجرایی به بالاترین رده‌های بازار منتقل می‌شود. می‌توان به انعکاس شرایط بازار سرمایه به طور دقیق‌تر امید داشت.

وی در خصوص زمان شکل‌گیری کانون کارگزاران گفت: شکل‌گیری هر یک از کانون‌های مطرح شده در قانون جدید می‌تواند به ترمیم بازار اوراق‌بهادار و حفظ ساختار اصلی آن اثر بخشد. بنابراین نظر شورای عالی، سازمان همچنین در اولویت قرار دادن مسائل کانون‌ها بسیار مهم تلقی می‌شود.

بافت شورای بورس نباید شمایی دولتی داشته باشد

از سویی «حسین خزلی‌خرازی»، یکی دیگر از کارگزاران بورس اوراق‌بهادار، به روند کند تشکیل کانون‌ها در این بازار اشاره و تصریح کرد: از آنجایی که روح قانون جدید به طور عمده به دست عوامل بازار و بدون حضور دولت (صرفا نظارتی کلی و کنترل) تداعی شده است، پویایی فرآیندهای موجود در بازار نیز مطابق تصمیم‌گیری‌های فعالان بازار صورت می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: برای اینکه بافت شورای بورس تهران شمایی دولتی نداشته باشد. حضور نماینده کانون‌ها از بخش‌های درون بازار (کارگزاران، معامله‌گران، سهامداران حقیقی و ...) می‌تواند در کنار سایر اعضای شورا توازن میان بخش‌های مهم بازار سرمایه را برقرار سازد.

خرازی ضمن اشاره به این موضوع که به هر حال پس از شکل‌گیری کانون‌ها، انتخاب یک نفر از میان تعداد اعضای آنها کار بسیار سختی است، گفت: یک کارشناس مالی می‌تواند گزینه‌ای برتر باشد، در حالی که اکنون نیز با حضور مهندس «زال‌پور» و مهندس «مقدسی» در شورای بورسی، بخشی از کمبود جایگاه نماینده کانون‌ها به عنوان بخش‌خصوصی جبران می‌شود.

انتظار تا تاسیس همه کانون‌ها

وی افزود: اما به نظر می‌رسد که انتخاب نماینده حتی با شکل‌گیری کانون کارگزاران میسر نباشد، چراکه بر اساس گفته‌های دکتر «صالح‌آبادی»، تا تشکیل همه کانون‌ها، فرد نماینده منتخب کانون‌ها تعیین نخواهد شد.

وی معتقد است که قانون جدید دارای کالبدی است که بعد از تصویب اصل ۴۴ و بر اساس گفته‌های رهبری در خصوص برنامه‌های اقتصادی، با مشارکت مردم به مقطع عمل و اجرا می‌رسد، بنابراین تمامی برنامه‌های بازار سهام به عوامل بازار تفویض اختیار خواهد شد.

این کارگزار بازار سهام یادآور شد: بازار اوراق‌بهادار نیازمند کنترل‌های خاصی است و سازگاری آن با استانداردهای نظارتی باید مورد توجه قرار گیرد.

باید از این فرصت قانونی استفاده کرد. دبیر کانون سهامداران حقیقی نیز در همین راستا اظهار داشت: آنچه مسلم است شورای بورس با عنوان بالاترین رکن بازار سرمایه نقش جدی در حوزه سیاست‌گذاری بازار دارد.وی افزود: طبق ماده ۳ قانون بازار اوراق بهادار، این شورا متشکل از اعضایی است که بخشی از آنها مقام‌های دولتی و در عین حال در چند بند آن حضور چندین نفر از بخش‌خصوصی را اعلام داشته است.

ابوالفضل متین با اشاره به اینکه اکنون که قانونگذار فرصت حضور بخش‌خصوصی را در قانون ایجاد کرده است تا نماینده‌ای از کانون‌ها در شورای‌بورس حضور داشته‌ باشد، تصریح کرد: باید فعالان بازار سرمایه و متولیان و مسوولان سازمان از این موقعیت استفاده کنند تا با تدوین آیین‌نامه‌ها و مقررات موردنیاز زمینه تشکیل کانون‌های حرفه‌ای و تخصصی بازار سرمایه ایجاد شود.

نباید غفلت شود

وی گفت: به هر حال این خلاء هم‌اینک وجود دارد و شاید اکنون که شورای بورس در حال سیاست‌گذاری در تدوین خط‌مشی آینده بازار و راه‌اندازی ارگان‌های اجرایی مانند شرکت بورس اوراق بهادار یا شرکت بورس کالا و دیگر تکالیف اجرایی قانون است، این حضور لازم باشد.

وی ادامه داد: حضور نماینده کانون‌ها در شورای بورس ظرفیتی قانونی است که نباید از آن غفلت شود.

تقارن میان دریافت اطلاعات از سوی حقیقی‌ها و حقوقی‌ها

یکی دیگر از کارشناسان بازار سهام معتقد است که برای جلب اعتماد سهامداران حقیقی و همچنین افزایش کارایی بازار از نظر گردش نقدینگی، حضور نماینده کانون‌ها با مضمون حامی بخش‌خصوصی می‌تواند مفید واقع شود.

علیرضا صادقی به خبرنگار ما گفت: قدرت بخشیدن به جایگاه خالی یاد‌شده اعتماد افراد بیشتری را به سمت بازار جلب می‌کند، چرا که وقتی نماینده منتخبی از سوی آنان به طور مستقیم در تصمیم‌گیری‌های شورای‌‌ بورس قرار گیرد، به سرمایه‌گذاری در بازاری که حضور آنها نیز نادیده گرفته نمی‌شود بیشتر ترغیب می‌شوند.

وی در پایان تصریح کرد: نماینده کانون‌ها می‌تواند نیاز‌های لایه‌های درونی بازار را در شورا مطرح کند و ارتقای جایگاه بورس و افزایش اعتماد مردم به سرمایه‌گذاری در این بازار را به همراه داشته باشد. اینکه سرمایه‌گذاران بدانند اطلاعات درست در اختیارشان قرار می‌گیرد و درست انتخاب می‌کنند، می‌تواند عامل مهمی برای حفظ بازار ما باشد.تقارن میان دریافت اطلاعات از سوی حقیقی‌ها و حقوقی‌ها از مهم‌ترین اهداف موردنظر بازار است.