دنیای اقتصاد- بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت سرانجام پس از سه هفته رشد سریع، با افزایش عرضه‌ها مواجه شد تا بدین ترتیب با افت ۲/۰ درصدی شاخص، فروردین‌ماه سال ۹۰ را با بازدهی خارق‌العاده ۷/۱۳ درصدی به پایان ببرد. در این هفته، حجم معاملات خرد نیز به سطح ۵۰۰ میلیارد‌تومان رسید که نسبت به هفته‌های پررونق پیشین، کاهش حدود ۳۵درصدی را نشان می‌دهد. در این میان، مطالعه عملکرد بازار در فروردین‌ماه سال جاری، شباهت‌هایی با فروردین ماه سال گذشته دارد. در صورت تکرار الگوی تاریخی، استراحت موقت قیمت‌ها، از سناریوهای محتمل پیش روی بورس تهران در کوتاه‌مدت خواهد بود. رویایی‌ترین فروردین بورس با بازدهی ۷/۱۳ درصدی به پایان رسید

آرامش پس از توفان

شروین شهریاری

بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت سرانجام پس از سه هفته رشد سریع، با افزایش عرضه‌ها مواجه شد تا بدین ترتیب با افت ۲/۰ درصدی شاخص، فروردین‌ماه سال ۹۰ را با بازدهی خارق‌العاده ۷/۱۳ درصدی به پایان ببرد.

در این هفته، حجم معاملات خرد نیز به سطح ۵۰۰ میلیارد‌تومان رسید که نسبت به هفته‌های پررونق پیشین، کاهش حدود ۳۵درصدی را نشان می‌دهد. افت حجم دادوستد سهام در روند منفی می‌تواند به عنوان نشانه‌ای مبنی بر خوش بینی سرمایه‌گذاران و عدم‌تمایل فروشندگان به عرضه سهام تلقی شود. در این میان، مطالعه عملکرد بازار در فروردین‌ماه سال جاری، شباهت‌هایی با فروردین ماه سال گذشته دارد. در فروردین‌ماه ۸۹ نیز بازار پس از کسب بازده سریع ۲/۱۳ درصدی، با یک وقفه در کسب بازده مثبت مواجه شد و ماه‌های اردیبهشت و خرداد آرامی را تجربه کرد. بدین ترتیب در صورت تکرار الگوی تاریخی، استراحت موقت قیمت‌ها، از سناریوهای محتمل پیش روی بورس تهران در کوتاه‌مدت خواهد بود.

بازگشت همزمان بازار و صدرا

«خصدرا» در دو سال اخیر یکی از پرنوسان‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری بورس بوده و با انتشار اخبار و شایعات فراوان، نوسانات زیادی را تجربه کرده است. سهام این شرکت در مقاطعی از زمان به لحاظ حجم و ارزش معاملات بالا، بر تعیین روند کل بازار نیز تاثیراتی داشته است. در این هفته نیز سهام صدرا پس از توقف یک ماهه، باردیگر به گردونه معاملات بازگشت. قبل از بازگشایی نماد، سهام گروه تجهیزات بورس (ماشین‌سازی اراک، آذرآب و...) با فرض بازگشایی فراتر از انتظار صدرا در مدار رشد قرار داشتند، اما روند منفی «خصدرا» پس از گشایش، منجر به عقب نشینی سایر سهام این گروه شد؛ هرچند سهام تجهیزاتی روز چهارشنبه را به صورت متعادل به پایان بردند. عرضه اولیه پنج درصد از سهام شرکت پتروشیمی پردیس نیز در جذب نقدینگی بازار و فشار فروش بر سایر سهام بی تاثیر نبود و این عرضه ۸۷ میلیارد تومان ی، در قیمت ۱۷۵۰۰ ریال به ازای هر سهم و با ۶/۵ = P/E از سوی خریداران مورد استقبال قرار گرفت. مدیر عامل سرمایه‌گذاری غدیر نیز از برنامه فروش ۱۴ درصدی سهام «شپدیس» به صورت تدریجی خبر داده است. در دیگر تحولات بازار، بالاگرفتن رقابت مدیریتی بین گروه تدبیر و ایران خودرو در سهام بانک پارسیان موجب تشکیل صف خرید سنگین شده است. رقابت مزبور - که از سال گذشته به اوج خود رسیده است - منجر به رشد غیرمنتظره قیمت سهام «وپارس» و رسیدن ارزش بازار شرکت به سطح ۴۵۰۰ میلیارد‌تومان شده است که در مقایسه با بانک‌های دولتی (مثلا بانک صادرات با ارزش بازار ۳ هزارمیلیارد تومان) توجیه پذیر نیست. بانک پارسیان در قیمت کنونی، ۷/۸=P/E را تجربه می‌کند که حدود ۵/۱ مرتبه بالاتر از میانگین صنعت بوده و نشان‌دهنده رشد قیمت سهم به دلایل غیر بنیادی است. به‌رغم تلاش‌های مجموعه تدبیر برای جمع آوری سهم، گمانه زنی‌ها از برتری خودروسازان در ترکیب مالکیتی حکایت دارد؛ هر چند در این میان، ورود صندوق نفت (به عنوان دارنده یک کرسی از هفت کرسی هیات‌مدیره) به کارزار فروشندگان در این هفته با بر هم زدن معادلات، بزرگترین بانک خصوصی کشور را در آستانه یک تغییر بنیادین در سطح مدیریت قرار داد. در روز چهارشنبه پس از هشدار ناظر بازار مبنی بر لزوم رعایت حدنصاب مالکیتی سهامداران حقیقی و حقوقی در بانک‌ها، معاملات «وپارس» از سوی نهاد ناظر متوقف شد. سهام فولاد آلیاژی ایران هم در این هفته پس از عرضه صف خرید، افت قابل ملاحظه ۱۶ درصدی را تجربه کرد تا بار دیگر ناکارآمدی عرضه‌های اولیه ۵ درصدی و رشد شتابان قیمت سهام تازه وارد در اثر کمبود عرضه را به دست‌اندرکاران بازار سهام خاطر نشان سازد.

غافلگیری سرمایه‌گذاران از کاهش رتبه اعتباری آمریکا

سه شنبه هفته جاری را شاید بتوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات جاری اقتصاد آمریکا دانست، زیرا موسسه اعتبار سنجی S&P رتبه اعتباری آمریکا را پس از ۷۰ سال با یک درجه کاهش از بهترین رتبه (AAA) به AAA- تنزل داد. تصمیم مزبور بیانگر این موضوع است که ایالات متحده بر خلاف نیم قرن گذشته دیگر محل کاملا امنی به لحاظ اقتصادی برای سرمایه‌گذاران نیست. کارشناسان S&P علت این تصمیم را بدهی روزافزون کشور آمریکا (که اخیرا با عبور از سطح ۱۴ تریلیون دلار از رقم تولید ناخالص داخلی یک ساله کشور فراتر رفته است) و عدم برنامه ریزی سیاست‌گذاران این کشور در کنترل روند مزبور می‌دانند. این تصمیم تقریبا برای همه بازارها در روز سه‌شنبه به منزله یک سیگنال منفی بود. همزمان با کاهش قیمت در بازارهای سهام، قیمت نفت و فلزات هم در مسیر اصلاح قرار گرفتند. همگام با این تحولات، سهام فلزی در بورس تهران نیز دوره موفقی به لحاظ کسب بازده نداشتند و شاخص صنعت فلزات اساسی در این هفته افت دو درصدی را ثبت کرد. این رویداد نشانه‌ای دیگر از افزایش ریسک اقتصاد جهانی در مقطع فعلی است که پس از بحران اخیر با روندی شکننده در مسیر احیا قرار گرفته است. ترکیب این شرایط با فشارهای تورمی موجود بر اقتصادهای بزرگ جهان، رشد بیشتر قیمت مواد خام در مدت باقیمانده از سال میلادی را با دشواری مواجه می‌کند و این مساله‌ای است که سرمایه‌گذاران بورس تهران در تحلیل سودآوری شرکت‌های وابسته به قیمت‌های جهانی احتمالا باید مد نظر قرار دهند.

ردپای نقدینگی سرگردان در بازار سکه

آمار منتشره از سوی بانک مرکزی در این هفته حاکی از آن است که تا پایان شهریور ماه گذشته، حجم نقدینگی کشور به ۲۶۱هزارمیلیارد‌تومان رسیده است که رشد ۲۴ درصدی را طی یک سال نشان می‌دهد. برآوردها بیانگر عبور حجم نقدینگی از سطح ۳۰۰ هزار میلیارد‌تومان در پایان سال گذشته است. ردپای بخشی از این نقدینگی که به دنبال کسب بازده بیشتر است، در چند ماه اخیر بارها در بازارهای مختلف مشاهده و عدم تعادل‌های مکرر را موجب شده است. در پاییز سال گذشته بخشی از این نقدینگی روانه بازار ارز شد و رشد نرخ دلار تا سطح ۱۲۵۰‌تومان را موجب شد. پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در چهار ماه اخیر نیز بازار سهام مقصد بخشی از نقدینگی‌های سرگردان بوده است که این مساله رشد قابل ملاحظه قیمت سهام و ارزش معاملات را رقم زده است.در هفته مورد گزارش نیز بازار سکه در معرض سرمایه‌های سوداگران قرار گرفت و با افزایش قیمت سکه به محدوده ۴۴۰ هزار‌تومان عملا یک حباب ۱۰درصدی (با توجه به وزن طلای به کار رفته و نرخ دلار) در قیمت این دارایی در بازار شکل گرفت. این جابه‌جایی منابع در حالی صورت می‌گیرد که دولت جهت رونق اقتصاد یک برنامه کاملا انبساطی را برای سال‌جاری تدوین کرده که در یکی از مهمترین رئوس آن، نرخ سود سپرده‌های بانکی بین یک تا دو درصد کاهش یافته است. ترکیب این مساله با نرخ تورم نقطه به نقطه ۲۰درصدی، سپرده‌گذاران را عملا با از دست دادن ارزش پول مواجه می‌سازد و این مساله علت تشدید حرکت سوداگرانه پول در بازارهای مختلف جهت کسب سود بیشتر است. در این میان، بازار مسکن به عنوان یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری تاکنون به دلیل سیاست‌های دولت از هجوم نقدینگی سرگردان در امان مانده است. در این شرایط، تعقیب تحولات بازارهای موازی برای سرمایه‌گذاران بورس تهران در کوتاه‌مدت حائز اهمیت زیادی خواهد بود تا مشخص شود با تجدید‌نظر در نرخ سود سپرده‌ها، سرمایه‌های سرگردان مجددا در بازار پول آرام می‌گیرد یا با تشدید فعالیت‌های سوداگرانه، سایر حوزه‌های موجود از جمله بازار سهام (که ظاهرا تنها گزینه مورد تشویق دولت جهت سرمایه‌گذاری است) را بیش از پیش مورد هدف قرار خواهد داد.