دنیای اقتصاد- معامله‌گران بازار سرمایه در دومین روز معاملاتی هفته جاری، عرضه‌های بسیار سنگین و پرحجمی را شاهد بودند؛ اتفاقی که در پی آن صف‌های خرید نمادهای معاملاتی بزرگ بازار هم از بین رفت. در پس این عرضه‌های سنگین، روز گذشته شاخص بورس تهران تنها یک روز در کانال ۲۶ هزار واحدی دوام آورد و با تجربه افت ۲۲۰ واحدی در مرز ورود به محدوده ۲۵ هزار واحدی قرار گرفت؛ به طوری که دماسنج بازار در پایان معاملات روز یکشنبه با نشان دادن عدد‌ ۲۶ هزار و ۲ واحدی رسید که تنها ۳ پله تا محدوده ۲۵ هزار واحدی فاصله دارد. پس از رشد هیجانی در ۱۰ روز ابتدای سال

ترمز رکوردهای تاریخی بورس کشیده شد

دیدگاه کارشناسان درخصوص روند آتی بازار

گروه بورس - علیرضا باغانی: «ترمز رکوردهای خیره‌کننده بهاری بورس تهران کشیده شد». این مهم‌ترین رخدادی بود که فعالان بازار سرمایه پس از سپری کردن ۱۰ روز رویایی در معاملات روز یکشنبه با آن مواجه شدند.

معامله‌گران بازار سرمایه در دومین روز معاملاتی هفته جاری، عرضه‌های بسیار سنگین و پرحجمی را شاهد بودند؛ اتفاقی که در پی آن صف‌های خرید نمادهای معاملاتی بزرگ بازار نه تنها از بین رفت، بلکه در برخی از نمادها فروشندگان برای خروج از سهم صف‌آرایی کردند.

در پس این عرضه‌های سنگین، روز گذشته شاخص بورس تهران تنها یک روز در کانال ۲۶ هزار واحدی دوام آورد و با تجربه افت ۲۲۰ واحدی در مرز ورود به محدوده ۲۵ هزار واحدی قرار گرفت، به طوری که دماسنج بازار در پایان معاملات روز یکشنبه با نشان دادن عدد‌ ۲۶ هزار و ۲ واحدی که تنها ۳ پله تا محدوده ۲۵ هزار واحدی فاصله دارد، از ورود بازار سرمایه ایران به فاز استراحت پس از سپری کردن روزهای متوالی و داغ بهاری حکایت می‌کرد.

بر این اساس، با حکمفرمایی شرایط قرمز در بازار یکشنبه، افت یک درصدی بازدهی بازار به ثبت رسید و بازدهی بورس تهران که می‌رفت با عبور از ۶/۱۳ درصد، رکورد جدیدی را در بازدهی ماهانه بورس طی ۱۲ سال گذشته به ثبت برساند، با یک درصد افت روی عدد ۶/۱۱ درصد ایستاد.

اتفاق دیگر بازار دیروز افت یک میلیارد دلاری ارزش بورس تهران بود، تا جایی که ارزش بازار از ۱۲۱ میلیارد دلار روز شنبه به ۱۲۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان (معادل ۱۲۰ میلیارد دلار) تنزل کرد.

همچنین ارزش روزانه معاملات هم که در روز شنبه معادل ۳۰۳ میلیارد تومان به ثبت رسیده بود، روز گذشته به ۱۹۱ میلیارد تومان رسید.

طی معاملات روز یکشنبه، نمادهای فولاد مبارکه اصفهان، ملی مس، سایپا، چادرملو، سرمایه‌گذاری امید، ایران‌خودرو، بانک ملت و صندوق بازنشستگی نقش اصلی در افت شاخص بورس داشتند و شرکت‌های گل‌گهر و بانک پارسیان هم نقش موثری در رشد شاخص و جلوگیری از نزول آن در کانال ۲۵ هزار واحدی ایفا کردند.

براساس این گزارش، هر چند شاخص کل بورس با این افت وارد مرحله استراحت شد، اما آمار معاملات پایانی دیروز بازار سهام نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی همچنان به دنبال خرید سهام شرکت‌های برتر با نرخ‌های پایین‌تر از روزهای پیش هستند؛ به طوری که دیروز ۴۸۵ میلیون سهم عادی و حق تقدم در بیش از ۲۶ هزار دفعه به ارزش ۱۶۲ میلیارد تومان داد و ستد شد.

بیشترین حجم معاملات سهام شرکت‌ها نشان می‌دهد، در ادامه واگذاری سهام سرمایه‌گذاری ملی به سرمایه‌گذاری امید، این شرکت با بیش از ۹/۱۴۰ میلیون سهم دارای بیشترین حجم معاملات بود. شرکت‌های گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو،‌ سایپا، ‌پارس خودرو و سرمایه‌گذاری سایپا هم با حجم معاملات بیش از ۹۸ میلیون سهمی، ‌۳۰، ۲۳ و ۲۱ میلیون سهمی هم دارای بالاترین حجم معاملات بودند.

حباب در کل بازار سهام مشاهده می‌شود

در همین رابطه یک کارشناس ارشد بازار سرمایه تاکید کرد: با در نظر گرفتن رشد نسبت P/E بازار سهام به بیش از ۸ مرتبه و همچنین سوابق موجود بازار سهام کشور، بورس در شرایط کنونی با وضعیت حباب روبه‌رو شده است.

شاهین شایان آرانی در گفت‌وگو با فارس، در رابطه با تحلیل شرایط کنونی بازار سهام و رشد و رکورد شکنی‌های پی در پی شاخص بورس اظهار داشت: با نگاهی به روند چندین ساله نسبت P/E بازار (نسبت قیمت به درآمد هر سهم شرکت‌ها) مشخص می‌شود، بهترین اعداد این متغیر با اهمیت بین ۴ تا ۶ مرتبه بوده و هر گاه این نسبت به بیش از ۷ تا ۱۰ مرتبه رسیده،‌بازار با وضعیت حبابی روبه‌رو شده است.

وی با بیان اینکه در نتیجه رشد قیمت سهام، اکثر شرکت‌ها در روزهای اخیر، نسبت میانگین P/E بازار سهام از ۸ مرتبه هم عبور کرد، ادامه داد: بهترین دلیل برای رشد این نسبت، افزایش سودآوری شرکت‌ها است، اما در طول سال گذشته و خصوصا هفته‌های اول سال جدید چه اتفاقی در سودآوری شرکت‌ها رخ داده که قیمت سهام آنها روز به روز بدون پشتوانه افزایش می‌یابد؟

این کارشناس ارشد بازارهای مالی جهانی تاکید کرد: در حالی نسبت P/E بازار سهام کشور هیچ گاه از ۱۰ مرتبه بالاتر نرفته که هر گاه این نسبت از ۶ مرتبه بالاتر رفته به سمت فضای لغزنده و خطرناک حرکت کرده مگر اینکه درآمد واقعی شرکت‌ها و سودآوری هر سهم شرکت‌ها (EPS) افزایش یافته باشد.

شایان آرانی با اشاره به اینکه حباب در کل بازار سهام دیده می‌شود و در برخی شرکت‌ها خطرناک است، در برابر این سؤال که چه استدلال و مدرکی برای این نظر خود دارد؟ پاسخ داد: حرف من زمانی اثبات می‌شود که سقوطی در کار نباشد؛ اما اگر این روند ادامه یابد خواهید دید که چه اتفاق ناخوشایندی به وقوع می‌پیوندد.

وی تاکید کرد: مگر چه اتفاقی در اقتصاد کشور رخ داده و چه شرکت‌های جدیدی وارد بازار سهام شده‌اند یا چه دروازه‌های جدیدی باز شده که بورس با رونق ویژه‌ای روبه‌رو شده است؟

شایان آرانی در واکنش به این نکته که رشد سال گذشته و سال جاری بازار ناشی از عواملی چون تشدید رکود بازار مسکن و رشد قیمت‌های جهانی محصولات و کاهش نرخ سود بانکی و دیگر عوامل بوده و با ورود نقدینگی جدید به بورس، رونق بازار افزایش یافته؟ پاسخ داد: اتفاقا به علت همین عوامل است که به محض باز شدن دیگر بازارها و تغییر شرایط، بلافاصله نقدینگی قابل توجهی از بورس خارج خواهد شد؛ چرا که تقاضاهای خرید کنونی خارج از حد عادی و متعارف بوده و در نتیجه هجوم سرمایه‌های جدید است و قیمت سهام اغلب شرکت‌ها بدون رشد سودآوری افزایش یافته است.

این کارشناس ارشد خاطر نشان کرد: بنابراین در این شرایط مسوولان بازار سرمایه کشور باید از طریق عرضه سهام شرکت‌های جدید و افزایش درصد سهام شناور آزاد با تقاضاهای کاذب خرید و فروش برخورد کرده و نسبت به متعادل کردن بازار سهام اقدام کنند. وی خاطرنشان کرد: با این همه هر چند نقطه شکست و زمان ترکیدن حباب را نمی‌دانم، اما می‌دانم که حرکت بازار به سمت نسبت‌های P/E بیش از ۷ تا ۸ مرتبه خطرناک بوده و به شرایط حبابی بازار خواهد انجامید.

شرایط جدید با نوسان و اصلاح قیمت‌ها

در همین حال مدیرعامل کارگزاری امین سهم در گفت‌وگو با مهر در مورد رشد شاخص بورس تهران گفت: تا زمانی که تقاضا در بازار سرمایه وجود دارد، نمی‌توان گفت که رشد شاخص بورس حبابی است. شرایط بازار سرمایه در سال‌جاری به نحوی رقم زده شده که سرمایه‌های مناسبی به بازار وارد شده که البته این سرمایه‌ها نیاز به مراقبت دارد.

زرگانی‌نژاد با تاکید بر اینکه افرادی که در بازار سرمایه و شرایط فعلی خرید و فروش می‌کنند باید نسبت به مسائل بازار و موقعیت سهامی که روی آن معاملات را انجام می‌دهند، آگاه باشند، تصریح کرد: برخی از سهام و شرکت‌ها هستند که از موقعیت خوبی برخوردارند و می‌توانند رشد قیمت را تجربه کنند و نسبت قیمت درآمدهایشان در بازار رشد کند. این موارد تنها محدود به سهام شرکت‌ها نیست و حرکتی است که بورس را به سمت افزایش نسبت درآمدها سوق می‌دهد.

زرگانی نژاد به کسانی‌که در بورس معامله می‌کنند، توصیه کرد که مراقب باشند که سهام چه شرکت‌هایی را خریداری می‌کنند و وضعیت سودآوری، آینده و وضعیت بودجه آنها به چه نحوی است.

مدیرعامل کارگزاری امین سهم با بیان اینکه به پایان دوره مالی حدود ۷۰ درصد از شرکت‌های بورسی نزدیک می‌شویم و مجامع آنها در تیرماه برگزار خواهد شد، عنوان کرد: این در حالی است که نرخ‌های سود در بسته پیشنهادی بانک مرکزی برای سیستم بانکی کاهش یافته و منابع جدیدی به سمت بازار سرمایه در جریان است.

زرگانی نژاد در مورد ادامه، کند شدن یا توقف روند رشد شاخص بورس گفت: با شرایطی که پیش می‌رود سرمایه‌ها نقاط مطمئنی را شناسایی و به سمت آنها حرکت می‌کند. در این شرایط شاخص رو به رشد حرکت می‌کند، اما در برخی از موارد با نوسان و در جا زدن مواجه خواهد شد و با یک اصلاح قیمتی شرایط بعدی خود را پیدا می‌کند.

رشد شاخص نگران‌کننده نیست

از سوی دیگر مدیرعامل کارگزاری سهام پژوهان شایان در گفت‌و‌گو با سنا با بیان اینکه رشد شاخص بورس اوراق بهادار تهران نگران‌کننده نیست، افزود: هم‌اکنون سهام شرکت‌ها به قیمت‌های ذاتی خود نزدیک شده اند که این امر نمی‌تواند حبابی را در بازار ایجاد کند.

محمد ابراهیم قربانی فرید ادامه داد: زمانی حباب در بورس به وجود می‌آید که نسبت قیمت به در آمد (P/E) چند شرکت خاص بالای ۱۵ مرتبه باشد، اما چنین وضعیتی در بورس تهران دیده نمی‌شود.

وی در مورد دلایل رشد بازار سرمایه گفت: موارد مختلفی در این زمینه تاثیرگذار بوده، اما نگاه مثبت مقامات کشور به بازار از مهم‌ترین این عوامل است.

از طرفی اطمینان مردم به بازار سرمایه در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

کارشناس ارشد بازار سرمایه به بسته سیاستی - نظارتی بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: سود سپرده‌های بانکی کاهش یافته که این امر باعث شده است تا بخشی از سرمایه‌ها روانه بازار سرمایه شود.

بر اساس این بسته، تسهیلات ویژه‌ای در اختیار شرکت‌های بورسی قرار خواهد گرفت که این امر می‌تواند تاثیر بسزایی در ورود شرکت‌ها به بورس ایفا کند.

وی به قانون پنجم توسعه اشاره کرد و افزود: باید دو هزار شرکت نزد سازمان بورس به ثبت برسند که پیش‌بینی می‌شود حداقل ۴۰۰ شرکت برای استفاده از مزیت‌های بازار سرمایه، وارد بورس شوند که این امر می‌تواند نقش بسزایی در روند رو به رشد آن ایفا کند.

قربانی فرید رکود بازارهای رقیب، بازدهی مناسب بورس در سال‌های اخیر، افزایش قیمت‌های جهانی نفت و فلزات اساسی و نزدیکی به فصل مجامع را از دیگر دلایل رشد بورس تهران در هفته‌های اخیر اعلام کرد.

وی در عین حال از سهامداران و سرمایه‌گذاران خواست دیدگاهی واقع بینانه و بلندمدت به بازار سرمایه داشته باشند و از انجام رفتارهای شتاب زده و هیجانی خودداری کنند.