یادداشت
پولشویی
پولشویی: حلقه‌ای که کارمندان را احاطه کرده است دلایل زیادی وجود دارد که حقیقت از دروغ قوی‌تر است
پولشویی: حلقه‌ای که کارمندان را احاطه کرده است دلایل زیادی وجود دارد که حقیقت از دروغ قوی‌تر است
پولشویی چنان گسترده است که احتمال اینکه حسابداران رسمی در مرحله‌ای از فعالیت‌شان به آن برخورد کنند، بسیار است. پولشویی همان «اقتصاد زیرزمینی» است که در سطح جهانی ارقام آن به تریلیون‌ها دلار می‌رسد. چون پولشویی یک اقدام جنایی است، مسوولیت حسابرسان مستقل در این حوزه در قالب بیانیه استانداردهای حسابرسی شماره 54 با عنوان «اقدامات غیر‌قانونی مشتریان» تشریح شده که حسابداران رسمی را ملزم می‌سازد با انواع رفتارهای غیر‌قانونی که تاثیر مستقیم با اهمیت بر صورت‌های مالی دارد، آشنا کند. استاندارد جدید تقلب، شماره 99، «بررسی تقلب در صورت‌های مالی» حسابرسان مستقل را ملزم می‌سازد این ریسک را ارزیابی کنند که تقلب می‌تواند تحریف با اهمیت در ارقام صورت‌های مالی ایجاد کند. به گفته ادی انتر، معروف به ادی دیوانه و معمار طرح کلاسیک پولشویی، کسانی که درگیر کارهای غیر‌قانونی می‌شوند یک مشکل مشترک دارند: کجا آن راپنهان کنیم. در این مقاله حسابداران رسمی مبانی پولشویی را یاد می‌گیرند- پولشویی چیست؟، چگونه صورت می‌گیرد؟ روش‌های کشف پولشویی کدامند؟ و چگونه سارقان این پول‌ها را پنهان می‌سازند؟ در پولشویی شخص متقلب، وجود، ماهیت، منبع،
مالکیت، موقعیت و آرایش مال بدست آمده از فعالیت غیر‌قانونی را پنهان ساخته و تغییر می‌دهد. پول رایج معمول‌ترین کالا در فعالیت‌های غیر‌قانونی است؛ مثل قارچ قابل تکثیر است- یک دلار شبیه دلار دیگر است- و وقتی وارد جریان اقتصادی می‌شود هویتش را از دست می‌دهد. جنبه منفی این قضیه این است که پول پرحجم است و به خصوص با امنیت بالای امروزی در مقابل کشف، آسیب‌پذیر است. همچنین اگر آن پول به سرقت برود شخص پولشو در موقعیتی نیست که بتواند در آن باره به مسوولان شکایت کند. در اینگونه موارد حقه‌ای که پولشو به کار می‌برد- از یک تاجر غیر‌صادق گرفته تا سردسته قاچاقچیان مواد مخدر- این است که بدون هیچ جلب توجهی این پول را در موسسات مالی و اعتباری سپرده‌گذاری می‌کند. اگر موفق به این کار شود به نحو قابل ملاحظه‌ای شانس کشف را پایین می‌آورد و می‌تواند از این پول برای اهداف گوناگونی استفاده کند. اگر یک حسابدار رسمی باهوش علائم اقدامات فریبکارانه آنها را تشخیص دهد، نقشه آنها با شکست مواجه خواهد شد.
کسب‌و‌کار قانونی/ پول غیر‌قانونی
شخص متقلب از دو روش برای پولشویی در کسب‌و‌کار‌های قانونی استفاده می‌کند. اضافه برآورد کردن عایدات گزارش شده، به این معنی است که پول غیر‌قانونی با پول قانونی ترکیب شده و از این رو کل عایدات را بالا می‌کشد.
جنبه منفی این روش این است که مرتکب شونده این عمل باید به نسبت این پول مالیات بپردازد. پولشویان برای اجتناب از این کار پرداخت‌هایی برای خودشان در قالب حق‌الزحمه مشاوره، حقوق و دستمزد و نظایر این انجام می‌دهند. پولشویی در قالب ترازنامه زمانی اتفاق می‌افتد که پولشو پول‌ها را در حساب بانکی شرکت می‌خواباند. مشکلی که در این مورد وجود دارد این است که به راحتی می‌تواند کشف شود؛ وقتی حساب‌های بانکی شرکت با صورت‌های مالی مقایسه شود حساب‌ها بیش از آن مقدار صورت‌های مالی را نشان خواهند داد. با این وجود، پولشویی در ترازنامه یک مزیت عمده برای خلافکار دارد: اموال مسروقه غیر‌قانونی در بانک در جای امنی گذاشته می‌شود.
گوش به زنگ بودن
یک سری سرنخ‌های معمولی که در جریان بررسی توطئه‌های پولشویی کشف شده‌اند، وجود دارد که حسابداران رسمی باید از آنها آگاه باشند:
* شرکت‌های کوچک: شرکت‌هایی که کارمندان کم و کنترل‌های داخلی غیر‌سختگیرانه دارند- بیشتر احتمال دارد که به عنوان ابزارهایی برای پولشویی مورد استفاده قرار گیرند. تلاش برای سپردن وجوه غیر‌قانونی در یک واحد اقتصادی بزرگ گرچه غیر‌ممکن نیست، اما معمولا مستلزم پیش‌بینی فرآیند امنیتی و پنهانکاری است.
* برخی از انواع کسب‌و‌کارها: به ویژه کسب‌و‌کارهایی که با ارز سر و کار دارند- به لحاظ تاریخی همواره در زمینه پنهان‌سازی پول کثیف مورد توجه بوده‌اند. از جمله این مکان‌ها می‌توان به رستوران‌ها و کلوپ‌های شبانه اشاره کرد. روشن‌ترین سرنخ برای استفاده از کسب‌و‌کار مشروع برای پولشویی در حاشیه سود شرکت نهفته است. بعضی وقت‌ها پولشوها ترجیح می‌دهند به نسبت پول‌های غیر‌قانونی خود مالیات بپردازند چون این کار به کسب‌و‌کار و پول آنها مشروعیت می‌بخشد. وقتی سود بدست آمده شرکت فراتر از معیارهای معمول آن صنعت است حسابداران رسمی باید به این مورد با تردید حرفه‌ای نگاه کنند. همین طور، صاحبان مشاغل کوچک که به عنوان خط مقدم پولشویی مورد استفاده قرار گرفته‌اند احتمال دارد، که دستمزدهای بسیار بالایی داشته باشند. ثروت بسیار زیاد صاحبان یا کارمندان از جمله علائم هشدار (پرچم قرمز) هستند که متخلفان معمولا به آن دست می‌یابند.
* صاحبان کسب‌و‌کار معمولا سفرهای مکرر به خارج از کشور دارند.
بعضی وقت‌ها کارشناسان حرفه‌ای برای همکاری در امر پولشویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کارشناسان از طریق سرمایه‌گذاری‌ها، حساب‌های سپرده، نقشه‌های فرار از مالیات و انتقال‌های پول می‌توانند در سیستم‌های مالی، تجاری و قانونی دستکاری کرده تا منشا و مالکیت دارایی‌ها را پنهان سازند. حسابداران رسمی باید نسبت به معاملات برون مرزی که در ظاهر به نظر می‌رسد اهمیت اقتصادی کمتری دارند، هشیار باشند.علاوه بر این، چون پولشوها به سمت یک عده وکیل و دلال انگشت شمار جذب می‌شوند تا اهداف غیر‌قانونی آنها را پیش برند، باید همواره مواظب کارمندان حرفه‌ای سابقه دار (مساله‌دار) باشند. پولشویی طی یک فرآیند سه گانه صورت می‌گیرد؛ ۱- جای‌گذاری، ۲- پنهان سازی، ۳- فرورفتن و ادغام که در توطئه ادی دیوانه به روشنی بیان شده است.
1- جای‌گذاری: وقتی ادی انتر به شهر مقصد رسید سریع به هتل لوکس خود رفت. باربر هتل چمدان‌های سنگین او را به اتاقش برد. البته چشم از کارگر باربر برنمی‌داشت. وقتی تنها شد، در اتاق را قفل کرد و پول‌ها را به بسته‌های کوچک‌تری، دسته بندی کرد تا داخل چمدان کوچک جا گیرد. سپس وجوه مورد نظر را برای سپرده‌گذاری به یک بانک برد. در کمتر از یک روز ادی حجم زیادی از پول را مبادله کرد.
فرآیند سپرده‌گذاری پول کثیف در یک بانک جای‌گذاری نامیده می‌شود که می‌تواند به چندین روش انجام شود. ساده‌ترین روش اضافه کردن پول به درآمدهای یک کسب‌و‌کار با حجم سرمایه نقدی وسیع است. روش دیگر خارج کردن وجوه از کشور مبدا و بردن آن به خارج است. برخی از کشورها همانند بندرگاه هستند و تقریبا در تمام کشورهای خارجی پول سپرده دارند و این امر ردیابی آنها را مشکل می‌سازد. این امر دقیقا چیزی است که پولشوها می‌خواهند. روش دیگر پنهان سازی پول‌های کثیف، تقسیم کردن آن به مقادیر کوچک‌تر است. مثلا در آمریکا یک سری الزامات بانکی وجود دارد که مبادلات ارزی بالای ۱۰.۰۰۰ دلار را ملزم می‌سازد که به صندوق ذخایر گزارش کنند. با این روش مبالغ کوچک در بانک‌های گوناگون به صورت سپرده گذاشته می‌شود و به صندوق ذخایر هم گزارش نمی‌شود. پیچیده‌ترین عملیات‌های پولشویی گاهی صدها بانک را درگیر می‌کنند. حسابداران رسمی باید به کسب‌و‌کارهایی که دارای چندین حساب بانکی هستند با تردید حرفه‌ای نگاه کنند.
2- پنهان سازی: وقتی بانکی که «انتر» در آنجا سپرده‌گذاری کرده بود دارای گردش نقدینگی بالایی شد برای اینکه حس کنجکاوی مقامات امنیتی را جلب نکند تمام وجوه را از طریق انتقال الکترونیکی به بانکی در پاناما منتقل کرد، کشوری که به خاطر قوانین رازداری بانکی و محرمانه بودن رابطه وکیل و موکل معروف است.
از آنجا انتر می‌توانست مبالغ را به صورت الکترونیکی یا از طریق چک به هر بانکی در دنیا انتقال دهد. هر چقدر تعداد انتقالات بین بانکی را بیشتر می‌کرد لایه‌های بیشتری بین خود و منشا اصلی مبالغ غیر‌قانونی قرار می‌داد. یک عملیات پولشویی پیچیده می‌تواند دارای صدها لایه باشد.
3- ادغام: ادی انتر در نهایت بیش از 8 میلیون دلار را به پاناما منتقل کرد. سپس به تدریج این وجوه را به شرکت الکترونیکی ادی دیوانه منتقل کرد که در آنجا این وجوه، با فروش‌های مشروع و قانونی ترکیب می‌شد. وقتی پول غیر‌قانونی که از راه‌های نامشروع بدست آمده به اقتصادی برگشت داده می‌شود که دارای کسب‌و‌کار قانونی است به این فرآیند ادغام می‌گویند.
وقتی ادی انتر در قالب فروش‌ها مبلغ ۸ میلیون دلار را وارد شرکت ادی دیوانه کرد آن را به سهام تبدیل کرد و بیش از ۴۰ میلیون دلار ارزش سهام افزایش یافت. بعدها انتر سهام خود را نقد کرد و با ۳۰ میلیون دلار، کشور آمریکا را ترک کرد. ولی پلیس بین‌المللی او را دستگیر و به آمریکا بازگرداند و به هشت سال زندان محکوم کرد.
پولشویی یک معضل جدی و فراگیر است که حکومت‌ها باید در جهت کنترل آن تلاش کنند؛ بنابراین جلوگیری و کشف جنایت نیازمند تلاش‌های پیگیر هم بخش دولتی و هم بخش خصوصی است و در این میان حسابداران رسمی باید اصلی‌ترین بازدارنده باشند.
منبع: Jurnal of Accountancy(ژوزف تی ولز)
* حسابدار رسمی
ارسال نظر