13 پیشنهاد برای افزایش شفافیت اقتصادی

عکس:نگار متین‌نیا

گروه بورس - مجید اسکندری: مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران در دومین روز همایش ملی «بازار سرمایه در ایران ۱۴۰۴» تاکید کرد: «هر اندازه که انتشار اطلاعات در جوامع بیشتر باشد، امکان اتخاذ تصمیمات آگاهانه و پاسخگویی بخش خصوصی و دولتی افزایش و امکان رشد فساد کاهش می‌یابد.» نقش انکارناپذیر اطلاعات شفاف

دکتر حسن قالیباف اصل با ارائه مقاله‌ای با عنوان «شفافیت در اقتصاد و تاثیرات آن بر کارآیی و توسعه بازار سرمایه» به تشریح مفهوم شفافیت، ابعاد آن و اهمیت آن در بازارهای مالی پرداخت و گفت: اطلاعات در عملکرد بهتر بازارهای مالی، نقشی انکارناپذیر دارد و در این ارتباط، شفافیت به صورت در دسترس بودن و نیز صحیح بودن اطلاعات، ‌معنی می‌‌یابد که در عملکرد مناسب بازار سرمایه نقش اساسی دارد.

وی افزود: کارکرد مناسب بازار سرمایه می‌تواند کارآیی، سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی را به دنبال داشته باشد، به این ترتیب که با کاهش نگهداری دارایی‌های نقدی و افزایش سرمایه‌های فیزیکی در بلندمدت، به رشد اقتصادی منجر شود؛ بنابراین هرچه شفافیت اطلاعات بیشتر باشد، به همان اندازه این نقش بهتر ایفا خواهد شد.

کارکردهای شفافیت در بازارهای مالی

وی سپس کارکردهای افزایش شفافیت در بازارهای مالی را مورد اشاره قرار داد و گفت: پاسخگویی و مسوولیت‌پذیری،‌ افزایش کارآیی بازارهای مالی، کشف قیمت واقعی، تخصیص بهینه منابع سرمایه‌ای، حذف رانت‌های اطلاعاتی، ایجاد بازار مدیران حرفه‌ای، تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی و استقرار نظام حاکمیت شرکتی مهم‌ترین دستاوردهای شفافیت اطلاعاتی است.قالیباف در ادامه با بررسی ابعاد شفافیت در بازارهای پول، سرمایه، ارزوکالا پرداخت و گفت: این بازارها در صورت داشتن عملکرد صحیح، اثر مثبت و قابل‌ملاحظه‌ای بر روی متغیرهای کلان اقتصادی دارند و توسعه این بازارها، نقش به‌سزایی در فرآیند رشد اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند.

رهنمودهای

صندوق بین‌المللی پول

وی افزود: شفاف عمل کردن دولت، بر همه بازارها تاثیر می‌گذارد، به‌ویژه سیاست‌های پولی و مالی که دولت اجرا می‌کند باید از شفافیت و ثبات برخوردار باشد.

قالیباف سپس گفت: صندوق بین‌المللی پول در بحث شفافیت بازار پول، رهنمودهایی دارد و به دولت‌ها توصیه می‌کند این رهنمودها را رعایت کنند که عبارتند از: وجود قوانین، اهداف و مسوولیت‌های شفاف، دسترسی عموم به اصول تصمیم‌گیری‌های پولی، دسترسی عموم به نتایج فعالیت‌ها و جوابگویی و اطمینان از جامع بودن تصمیم‌ها.

مدیرعامل شرکت بورس درباره بازار ارز تاکید کرد: نرخ ارز نباید به صورت انتزاعی تعیین شود، بلکه باید با توجه به مقتضیات هر کشور و ضریب تاثیر نحوه تعیین نرخ ارز در فعالیت‌های اقتصادی مشخص شود.

مدیرعامل «بورس» در ادامه با بیان نقش شفافیت در بازار کالا پرداخت و گفت: صنایع برای برنامه‌ریزی تولید خود می‌خواهند از خطرهای ناشی از نوسان قیمت‌ها مصون بمانند، بنابراین اگر کشورها بخواهند از صنایع حمایت کنند، باید از قوانین شفاف استفاده کنند و قوانین و روش‌های تعرفه‌ای را مورد حمایت و توجه قرار دهند.

عوامل ضد رشد اقتصادی

قالیباف سپس شفافیت در سیاست‌های دولت را مورد اشاره قرار داد و گفت: صندوق بین‌المللی پول سه عامل را ضد رشد تلقی می‌کند که عبارتند از: گستردگی فعالیت دولت در امور اقتصادی، شفافیت اندک یا نبود شفافیت و پاسخگو نبودن مدیریت دولتی و تضعیف ثبات قانون‌مندی و رقابت‌پذیری محیط فعالیت‌های اقتصادی.

وی افزود: این صندوق وضوح کامل نقش‌ها و مسوولیت‌های دولت، دسترسی عام به اطلاعات مربوط به فعالیت‌های دولت، آشکار بودن تهیه و اجرای بودجه و تایید جامعیت اطلاعات مالی به صورت مستقل را به عنوان رهنمودهایی برای افزایش شفافیت دولت بیان کرده است.

قالیباف درباره شفافیت در سیاست‌های دولت به سیاست‌های پولی و مالی اشاره کرد و افزود: اجرای خردمندانه سیاست‌های پولی و تنظیم عرضه پول، سیاست‌گذاری نرخ ارز، شفافیت سیاست‌های بانک مرکزی و ایجاد حس امنیت و اعتماد به شفافیت سیاست‌های پولی منجر می‌شود.

همچنین شفافیت بودجه و قابلیت پاسخگویی، شفافت نظام مالیاتی و بهبود آن در چارچوب شفافیت اقتصادی، انصاف در اخذ مالیات، سیستم شناسایی تمام‌درآمدهای شهروندان و اخذ مالیات منصفانه از آنها به افزایش شفافیت سیاست‌های مالی خواهد انجامید.

توجه به شاخص‌های بین‌المللی شفافیت

وی درباره نقش شفافیت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی گفت: هر کشوری که بخواهد سرمایه‌گذار خارجی جذب کند، باید به جایگاه خود در شاخص‌های بین‌المللی شفافیت توجه کند که این شاخص‌ها عبارتند از: شاخص فساد، شاخص آزادی اقتصادی و شاخص فضای کسب‌و‌کار. قالیباف خاطرنشان کرد: کشورهایی که شاخص فساد در آنها بالا و شفافیت در آنها پایین است شاهد دستکاری بیشتری در بازارهای خود هستند و ناظر بازار آنها مجبور است دامنه نوسان را به طور پیوسته محدود کند.

مدیرعامل بورس یادآور شد: به منظور دستیابی به توسعه اقتصادی، باید شفافیت در تمام بازارها پیگیری و سازوکارهای مناسب با آن بازار برای دستیابی به شفافیت برقرار شود.

قالیباف تاکید کرد: تدوین و اجرایی کردن استانداردهای حسابداری، افزایش شفافیت سیاست‌های پولی و مالی دولت، تدوین قوانین و مقررات و افزایش کانال‌های اطلاع‌رسانی مناسب می‌تواند اقداماتی موثر در افزایش شفافیت باشد.

پیشنهادهای مدیرعامل «بورس»

قالیباف در پایان گفتار خود تسریع در تصویب لایحه تجارت و اصلاح قانون تجارت، کاهش هزینه مبادلات، تسهیل تجارت از طریق تنظیم قوانین و رویه‌های تجاری، توسعه رقابت در بازارها، شفافیت در بازار ارز و مدیریت نوسان‌ها در این بازار، پاسخگویی بازار پول، مقررات‌زدایی در فرآیند اخذ مجوزها، افزایش کارآمدی نظام مالیاتی، توسعه ابزارهای مالی، ایجاد موسسات فعال و مرتبط با بازار سرمایه، توسعه تجارت الکترونیک و گسترش اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و ایجاد بازار مدیران حرفه‌ای را به عنوان پیشنهادهایی به منظور افزایش شفافیت در حوزه‌های مختلف اقتصادی بیان کرد.