سنا - شورای عالی بورس و اوراق بهادار در جلسه اخیر خود ماده ۱۱ مکرر (۱) و (۲) آیین‌نامه معاملات در بورس اوراق بهادار تهران را اصلاح کرد.

در بند یک ماده ۱۱ آیین‌نامه معاملات بورس تهران آمده است:‌ تمام معاملات عمده‌ای که فروشنده برای انجام معامله با شرایط اعلام آمادگی می‌کند، صرفا با موافقت مدیرعامل شرکت بورس انجام می‌شود و بورس تسهیلات لازم را توسط کارگزاران برای انتقال سهام فراهم می‌آورد. بر اساس این بند، کارگزار فروشنده مکلف است شرایط فروشنده را منطبق با مقررات بورس و براساس دستورالعمل معاملات دریافت و به بورس اعلام کند.

کارگزار فروشنده، پس از مشخص شدن برنده رقابت، مکلف است سند تسویه خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را که پس از تامین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار به امضای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) رسیده است به بورس تسلیم کند.

قطعیت معامله منوط به پرداخت حصه نقدی از سوی خریدار و ارائه سند تسویه خارج از پایاپای، مطابق مقررات است. مهلت ارائه سند تسویه خارج از پایاپای و قطعیت معامله حداکثر ۹ روز کاری بعد از مشخص شدن برنده رقابت است.

همچنین در صورت عرضه سهام جهت انجام معامله عمده از سوی سازمان خصوصی‌سازی، افزایش مهلت تسویه حصه نقدی و ارائه سند تسویه خارج از پایاپای از ۹ روز کاری به ۳۰ روز کاری به درخواست آن سازمان و موافقت وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان رییس شورای عالی بورس و اوراق بهادار امکان‌پذیر است.

خاتمه مهلت، آخرین ساعت کاری روز نهم یا سی‌ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت ۸ صبح تا سه بعد از ظهر و سایر ایام از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعد از ظهر است.

خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود حداکثر تا پایان مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده نسبت به تسویه حصه نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام کند.

در صورتی که حصه نقدی مطابق با شرایط اطلاعیه عرضه توسط کارگزار خریدار به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در موعد مقرر واریز نشود یا خریدار از تامین شرایط مندرج در اطلاعیه عرضه درخصوص سند تسویه خارج از پایاپای خودداری نماید، معامله محقق نشده و سهام موضوع اطلاعیه عرضه در مالکیت فروشنده باقی خواهد ماند.

در این صورت، کلیه کارمزدهای متعلقه از محل سه درصد واریزی خریدار کسر و مابقی به عنوان وجه‌الضمان ناشی از عدم‌انجام تعهدات خریدار مبنی بر عدم‌پرداخت وجه به شرح مفاد اطلاعیه عرضه توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به حساب کارگزار فروشنده واریز می‌شود.

بر اساس این ماده، وجوه مازاد بر سه درصد واریزی، از سوی کارگزار خریدار به وی مسترد خواهد شد.

در عین حال، به محض درج اطلاعیه عرضه سهام توسط بورس، سهام موضوع معامله به کد مخصوص که برای انجام معاملات عمده در نظر گرفته می‌شود انتقال می‌یابد و فروشنده و کارگزار فروشنده نمی‌توانند بدون موافقت بورس از عرضه سهام خودداری کند.

در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برنده رقابت بوده و شرایط قطعیت معامله مندرج در اطلاعیه عرضه را فراهم کند، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود است.

درغیراینصورت فروشنده مکلف است علاوه بر کارمزدهای معامله، به برنده رقابت که به موجب دستورالعمل اجرایی این مقررات نسبت به واریز وجه یا ارائه ضمانت‌نامه اقدام کرده است از قرار هر ماه دو درصد خسارت، معادل مبلغ واریزی یا ارزش ضمانت‌نامه بانکی برای مدتی که وجه واریزی در حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی متوقف بوده یا ضمانت‌نامه بانکی یا معتبر در اختیار آن شرکت بوده است، پرداخت کند.

انتقال سهام از کد مخصوص به کد مالکیت فروشنده منوط به پرداخت خسارت مندرج در این بند با تایید شرکت سپرده‌گذاری مرکزی خواهد بود.

فروشنده می‌تواند حداکثر تا پنج درصد از حصه نقدی را در خارج از مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده دریافت کند. در این صورت حصه مزبور نیز غیرنقدی تلقی خواهد شد و همزمان با ارائه سند تسویه خارج از پایاپای، آن بخش نیز خارج از پایاپای تسویه شده و معامله قطعی می‌شود.

در صورت عدم‌امضای سند تسویه خارج از پایاپای از سوی خریدار یا فروشنده یا عدم ارائه آن به بورس، تعیین مسوول پرداخت خسارت بر عهده هیات داوری موضوع ماده (۳۶) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران است.

در بند ۲ ماده ۱۱ آیین‌نامه معاملات بورس تهران نیز آمده است:‌ کارگزار خریدار برای توزیع گسترده اوراق بهادار با موافقت مدیرعامل بورس می‌تواند از مهلت حداکثر سه روز کاری برای تخصیص و ارائه فهرست نهایی خریداران استفاده کند.