۸ ماه پیش از پایان دوره ماموریت صورت گرفت
دفاع رییس سازمان بورس از عملکرد ۵ ساله
بورس خاکی تهران در حال حاضر آسفالته شده، اما دو بانده نیست
بورس خاکی تهران در حال حاضر آسفالته شده، اما دو بانده نیست
گروه بورس- علیرضا باغانی، علیرضا کدیور: اگرچه علی صالح‌آبادی از آذر 84، تالار منطقه‌ای شهرستان کرج را به مقصد سازمان کارگزاران بورس ترک کرد، ولی از آنجا که سازمان بورس و اوراق بهادار همزمان با اجرای قانون جدید بازار سرمایه از اردیبهشت 85 رسما اعلام موجودیت کرد، حکم ریاست 5 ساله وی در «سبا» نیز از این تاریخ تا اردیبهشت 90 ادامه دارد.
علی صالح‌آبادی، رییس ۳۳ ساله سازمان بورس و اوراق بهادار که در زمان انتصاب به عنوان دبیرکل سازمان کارگزاران سابق، ۲۸ سال داشت، ۵ ماه پس از پیروزی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری دولت دهم، ابتدا دبیرکلی سازمان کارگزاران بورس و چند ماه بعد ریاست بالاترین نهاد نظارتی بازار سرمایه کشور را بر عهده گرفت.
این دانش آموخته دانشگاه امام صادق (ع) که پیش از حضورش در بالاترین مقام نظارتی بازار سرمایه، مدیر تالار منطقه‌ای بورس کرج بود، در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد از عملکرد 5 ساله خود در بازار سرمایه دفاع می‌کند.
او که در این مدت سعی کرده به دور از فضای سیاسی موجود، بازار سرمایه کشور را توسعه دهد، بدون آنکه اشاره‌ای به حمایت‌های بی‌شائبه دولت از بازار سرمایه داشته باشد، از شاخص ۱۸ هزار و ۵۰۰ واحدی، رونق روزافزون بورس و در نهایت ساختار و وضعیت فعلی بازار سرمایه دفاع می‌کند و معتقد است، سازمان بورس را از صفر به این جا رسانده است.
او همچنین در این گفت‌و‌گوی یک ساعته نظر خود درباره عملکرد علی رحمانی و حسن قالیباف اصل دو مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار را تنها به این جمله خلاصه می‌کند که «دوستان ما در شرکت بورس هر چه داشته‌اند، در طبق اخلاص گذاشته‌اند.»
صالح‌آبادی همچنین بدون آن که ارزیابی درصدی یا آماری از عملکرد ۵ ساله خود در سازمان بورس ارائه دهد، از ما می‌خواهد که به مدیریت او در این سازمان نمره بدهیم و وقتی که با نمره پایین‌تر از انتظار خود از سوی ما مواجه می‌شود، اذعان می‌کند که انتظار نمره بالاتری را داشته است.
گفت‌و‌گو با علی صالح‌آبادی، رییس و سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار که همزمان ریاست هیات‌مدیره این سازمان و عضویت در شورای‌عالی بورس را نیز بر عهده دارد را در ادامه بخوانید.
در حال حاضر که حدود ۸ ماه به پایان مدت ماموریت ۵ ساله شما در سازمان بورس و اوراق بهادار باقیمانده، چه ارزیابی از عملکرد خود در این سازمان که همزمان با حضور شما متولد شد، دارید؟
سازمان بورس را ما در واقع از صفر ایجاد کردیم. در سال 84 که قانون جدید بازار سرمایه تصویب شده بود، کلی جزئیات داشت و به هر حال نیاز به تدوین و طراحی داشت و باید برای اجرای این قانون، مقررات اجرایی نوشته می‌شد. شما ببینید که در آن زمان (سال 84 و قبل از آن) بازار سرمایه چه وضعیتی داشت و حالا چه وضعیتی دارد.
در طول این مدت قانون جدید بازار سرمایه که بسیار مهم و ساختاری بود، اجرا شد و بازار سرمایه شکل جدیدی به خود گرفت، تا جایی که در بازار سرمایه، شرکت سهامی عام بورس اوراق بهادار متولد شد.
در واقع اجرای عملیات بازار به شرکت سهامی عامی که مردم و ارکان بازار در آن سهامدار بودند، سپرده شد و سازمان بورس نیز طبق قانون جدید به عنوان نهاد ناظر بازار شناخته شد و به فعالیت خود ادامه داد. همچنین طی سال‌های گذشته شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه هم به وجود آمد تا انتقال دارایی و تبادل وجوه در بازار ساماندهی شود. از طرفی دیگر دو تشکل خودانتظام در بازار سرمایه به وجود آمد، یعنی کانون کارگزاران به عنوان تشکل خود انتظام کارگزاران بازار سرمایه و کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران هم به عنوان تشکل خود انتظام شرکت‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای مالی بازار اعلام موجودیت کردند، تا نقش پررنگ‌تری از سوی اعضای خود که از بازیگران اصلی بازار سرمایه محسوب می‌شوند، در اداره بازار سرمایه داشته باشند. همچنین یکی از اقدامات مهم این دوره 5 ساله ایجاد شرکت فرابورس ایران بود که بستر خوبی برای عرضه‌های خصوصی‌سازی فراهم کرد.
این در حالی است که برای عرضه دارایی‌های دیگر دولتی، در فرابورس مقررات جدیدی نیازمند است که با تدوین این مقررات، بازار فرابورس بزرگ‌تر از این هم خواهد شد. در حوزه‌های جدید فعالیت از حیث نهادهای مالی نیز بعد از تشکل‌های خودانتظامی که ایجاد شد، بستر ایجاد صندوقهای سرمایه‌گذاری فراهم شد.
یکی از رویدادهای اتفاق افتاده در زمان مدیریت شما در نهاد ناظر بازار سرمایه، انحلال سازمان کارگزاران بورس بود. آیا بعد از این اتفاق، کارگزاری‌ها در مدیریت و ایفای نقش در بازار سرمایه به حاشیه رانده شدند؟
کارگزاری‌ها نه تنها به حاشیه رانده نشدند، بلکه ارتقا هم پیدا کردند. در این مدت ضمن آن که منافع آنها از طریق تشکل خود انتظام کانون کارگزاران پیگیری می‌شود، کل وضعیت شرکت‌های کارگزاری شفاف شده است. به عنوان مثال امتیازبندی‌ها سبب شد که کارگزاران بورس اوراق بهادار امتیازات جدیدی را کسب کنند.
همچنین این شرایط موجب شد تا کارگزاری‌ها نیروهای دارای گواهینامه استخدام کنند. بسیاری از کارگزاری‌هایی که آن موقع فقط در تهران فعال بودند، هم‌اکنون در شهرستان‌های زیادی شعب و حتی تالار اختصاصی دارند و دامنه فعالیت‌هایشان گسترده شده است.
از طرفی دیگر کارگزاری‌ها تا آنجا ارتقا پیدا کرده‌اند که امکان انجام معاملات الکترونیکی را نیز فراهم کرده‌اند. در حال حاضر می‌توان گفت که کارگزاری‌ها خدمات بهتری نسبت به قبل به مشتریان خود ارائه می‌کنند.
دستورالعمل رتبه‌بندی کارگزاران در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
یکی از کارهای خوب انجام شده در این مدت برای ایجاد فضای رقابتی میان کارگزاران، رتبه‌بندی بوده که نتایج خوبی هم در پی داشته است. دستورالعمل رتبه‌بندی کارگزاران اخیرا بازنگری شده و معیارهای جدیدی در آن دیده شده است.
از جمله اینکه تعداد مشتریان کارگزاری یکی از معیارهای جدید رتبه‌بندی در دستورالعمل جدید بوده است که برای اظهارنظر به کانون کارگزاران پیشنهاد شده است.
آخرین بازنگری در دستورالعمل فوق، بیش از یک هفته است که نهایی شده است. به عنوان مثال، در دستورالعمل قبل، یک شرکت کارگزاری اگر در سال برای یک سهامدار یک معامله انجام می‌داد، آن مشتری، مشتری دائم آن کارگزاری محسوب می‌شود، اما در دستورالعمل جدید این شرایط تغییر کرده است و کیفیت به همراه کمیت مدنظر قرار گرفته است.
به شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری اشاره نکردید؟
به نکته خوبی اشاره کردید. در حوزه نهادها، شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری به تصویب رسیده‌اند. همچنین شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی، سبد گردان و مشاور با مقررات خاص طراحی شده است.
یکی از اقداماتی که در طول مدت حضور شما در سازمان بورس انجام شده، تدوین مقررات جدید بود، در این زمینه بیشتر توضیح دهید.
لازم است بدانید، در طول ۵ سال گذشته، بیش از هزار صفحه مقررات در بازار سرمایه وضع شده است و امروز مقررات خوبی داریم.
در حوزه ابزارهای مالی، اوراق آتی سهام را در یک سال گذشته داشته‌ایم. فیوچرز در حوزه کالایی در خصوص سکه در این مدت راه‌اندازی شده بود که تجربه موفقی هم داشت و اخیرا نیز برنامه عرضه قرارداد آتی شمش طلا در بورس کالا را هم دنبال می‌کنیم که در این رابطه مذاکرات متعددی صورت گرفته است. در این رابطه از برخی ایرانیان مقیم خارج از کشور هم تقاضاهایی وجود دارد، چراکه آنها هم‌اکنون برای معامله شمش باید در بورس دبی فعالیت کنند، ولی اگر قرارداد شمش در بورس کالای ایران قابل معامله باشد، این ترجیح از سوی آنها وجود دارد که در بازار ایران به فعالیت بپردازند و در این زمینه تقاضا وجود دارد که در این صورت حجم معاملات قابل‌توجهی می‌تواند به بازار سرمایه و بورس کالا ورود پیدا کند. در کنار همه اینها قرارداد آتی سهام هم طراحی و راه‌اندازی شد و با اینکه در ابتدای کار است، ولی تقریبا تجربه موفقی داشته است.
این اقدامات مهم اتفاق افتاده در ۵ سال اخیر بود که به صورت کلی به آنها اشاره شد. در ۸ ماه باقیمانده حضورتان در سازمان بورس، چه برنامه‌های ناتمامی دارید که باید به سرانجام برسد؟
گواهینامه حق تقدم تسهیلات وام مسکن یکی از شرکت‌های جدید فرابورس خواهد بود که ظرف چند ماه آینده وارد OTC می‌شود. گواهی سپرده هم همین طور خواهد بود و هم در بازار اولیه و هم در بازار ثانویه این گواهینامه قابل داد و ستد خواهد بود.
همچنین فیوچرز ارز یکی از ابزارهای جدیدی است که از سوی شرکت بورس اوراق بهادار پیشنهاد شده و ما موافقت اصولی خود را با راه‌اندازی این بازار اعلام کرده‌ایم. البته در این رابطه باید هماهنگی‌های لازم با بانک مرکزی صورت گیرد، چراکه بانک مرکزی سیاستگذار حوزه ارز است و خود این بانک، اخیرا بخشنامه معاملات Forward ارز را به بانک‌ها ابلاغ کرده‌است که البته این بازار دارای محدودیت‌های فراوانی است که بازار فیوچرز ارز بورس این محدودیت‌ها را ندارد، ولی به هر حال در زمینه راه‌اندازی فیوچرز ارز هم باید هماهنگی لازم با بانک مرکزی صورت گیرد که در این صورت به زودی راه‌اندازی فیوچرز ارز در هیات پذیرش مطرح و مورد بررسی قرار می‌گیرد و این بازار تا یک ماه آینده می‌تواند راه‌اندازی شود.
از سویی دیگر، از سال 84 تاکنون به ویژه طی دو سال گذشته، با ایجاد زیرساخت‌های الکترونیکی لازم، اطلاع‌رسانی در بازار سرمایه تا حد نسبتا قابل‌توجهی بهبود یافته است.
راه‌اندازی شبکه اطلاع‌رسانی کدال یکی از گام‌های موثر سازمان در شفافیت اطلاع‌رسانی و افزایش سرعت ارائه اطلاعات از سوی شرکت‌ها بود. همچنین شبکه معاملات جم نیز یکی از گام‌های مهم در راه الکترونیکی شدن بازار بود و اخیرا هم امضای دیجیتال رسما راه‌اندازی شد.
در این شرایط با اینکه برخی محدودیت‌هایی در بازار وجود داشته است، اما نقدشوندگی بازار هم افزایش پیدا کرده است.
از طرفی دیگر، سامانه بورس همراه هم آماده شده است و به زودی طی مراسمی رسما افتتاح خواهد شد.
این سامانه امکان خوبی فراهم می‌کند، در راستای اطلاع‌رسانی به سهامداران آن هم به صورت رایگان. در واقع معاملات سهام در بازار از طریق تلفن همراه به اطلاع سهامداران خواهد رسید و آنها فقط باید هزینه‌ای بابت پیامک (SMS) به مخابرات پرداخت کنند و بورس از بابت این اطلاع‌رسانی مبلغی را از سهامداران دریافت نمی‌کند.
به نقدشوندگی بازار اشاره کردید. آیا آماری از میزان نقدینگی موجود در بازار سرمایه دارید؟
آمار دقیقی در این زمینه ندارم. اما در چند سال گذشته بازار توسعه پیدا کرده است. پیش از این معاملات روی یک تک سهم می‌توانست در منفی شدن یا متعادل شدن بازار اثرگذار باشد و صف فروش یک نماد چند روز به طول می‌انجامید و بازار نهایتا منفی می‌شد، اما هم‌اکنون تنوع صنایع موجود در بازار ضمن افزایش نقدشوندگی، به تعادل بازار هم کمک کرده است.
در خصوص افزایش نقدشوندگی بازار و رشد متغیرهای بازار سرمایه در سال‌های ۸۴ تا ۸۸ اخیرا گزارشی به اعضای شورای بورس ارائه شده است که در این گزارش وضعیت بورس اوراق بهادار و کالا، هر دو مثبت ارزیابی شده است.
ارزیابی شما از عملکرد مدیران قبلی و فعلی شرکت بورس اوراق بهادار چیست؟
در شرکت بورس چه مدیران قبلی و چه مدیران فعلی، آنچه در توان خویش داشتند؛ در طبق اخلاص گذاشتند.
در بورس اوراق بهادار به ویژه در اصل 44، به واقع تلاش زیادی برای پذیرش و آماده‌سازی شرکت‌ها صورت گرفته است. در حوزه بازار هم، عملیات اجرایی بازار به خوبی اداره شده است و خوشبختانه تاکنون مشکل خاصی اتفاق نیفتاده که البته در این حوزه نیاز به مقررات جدید وجود ندارد. بنابراین در مجموع از عملکرد شرکت بورس رضایتمندی وجود دارد. هر چند با اصلاح برخی مقررات شاید بهتر بتوان در این حوزه عمل کرد.
یکی از مواردی که شرکت بورس طی سال گذشته به صورت جدی دنبال می‌کرد، رفع برخی محدودیت‌های حاکم بر بازار از جمله دامنه نوسان، حجم مبنا و گره معاملاتی بود که البته در این زمینه مقاومت‌هایی از سوی سازمان بورس وجود داشت. دلیل این مقاومت‌ها چیست؟
اعتقاد سازمان بورس و اوراق بهادار بر این است که رفع هر محدودیت و اصلاح قواعد بازار نیازمند کارهای مقدماتی است. به عنوان مثال، صندوق‌ها که یک نیاز محسوب می‌شد، برای بازار ما راه‌اندازی و محقق شد. قبلا در بازار اگر یک میلیون سهم یک شرکت عرضه می‌شد، از فردا آن نماد با صف فروش روبه‌رو بود.
برای تشبیه می‌توان گفت در یک جاده خاکی شما با ماشین بنز نمی‌توانید خوب حرکت کنید و محدودیت سرعت دارید و تازه بعد از آن که جاده آسفالته می‌شود، اگر دو خطه نباشد، نمی‌توانید با سرعتی که بنز می‌تواند حرکت کند، حرکت کنید، چون سرعت در این جاده تک خطه یک حدی می‌تواند داشته باشد و در جاده خاکی هم یک حدی دارد.
الان جاده ما خاکی نیست و آسفالت شده است. جاده خاکی البته یک تشبیه است، ولی در گذشته با مشاهده و درک حجم و عمق بازار و وضعیتی که بازار سرمایه داشته، تشبیه جاده خاکی و آسفالته را می‌توانید درک کنید.
هنوز هم بورس ما تا دو خطه شدن فاصله دارد. در طول زمان هم سعی بر این بوده که به تدریج قواعد بازار به سمت باز شدن پیش برود.
از نظر شما برای دو خطه شدن جاده تازه آسفالت شده بازار سرمایه، چه برنامه‌هایی باید اجرا شود؟
تحقق این مهم نیازمند توسعه هر چه بیشتر بازار است. به عنوان مثال، باید صندوقهای سرمایه‌گذاری بیشتر از قبل توسعه پیدا کنند. از طرفی دیگر، بازارگردان‌های رسمی باید روی برخی از نمادها داشته باشیم، آن هم بازارگردان‌هایی که قرارداد بازارگردانی رسمی داشته باشند و نه به شکل کنونی و غیررسمی حاضر در برخی از نمادها. در واقع حرفه بازارگردانی باید در بازار به وجود آید و بازارگردان در یک نماد باید به صورت یک market maker واقعی عمل کند. در این شرایط همچنین باید زمینه اطلاع‌رسانی و شفافیت شرکت‌ها ارتقا یابد.
افزون بر این، معتقدم که سهم شناور آزاد در بورس باید افزایش یابد که در این زمینه در قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی، مشوق‌هایی برای عرضه سهام و افزایش سهم شناور آزاد در نظر گرفته شده است.
معاملات آنلاین و الکترونیکی شدن فرآیند معاملات هم از جمله مواردی است که از نظر من می‌تواند به عمق بازار کمک کند.
در حال حاضر هم، سازمان بورس تا آنجا که توانسته از محدودیت‌های بازار کاسته است و هم‌اکنون صف‌های خرید و فروش برای دوره طولانی مدت وجود ندارد و مانع جدی برای معاملات سهام در بازار قابل‌مشاهده نیست.
به معاملات آنلاین اشاره کردید. چرا به‌رغم راه‌اندازی رسمی معاملات آنلاین در بورس، امکان انجام این معاملات به صورت واقعی فراهم نشده است؟
این طور نیست. هم‌اکنون از طریق برخی کارگزاری‌ها امکان معاملات آنلاین فراهم است، اما برای توسعه معاملات آنلاین هم‌اکنون چند شرکت، نرم‌افزار این معاملات را آماده کرده‌اند.
در واقع معاملات آنلاین آماده است، اما در مورد این نرم‌افزارها، دوستان تاریخ‌های متفاوتی را برای آماده‌سازی نهایی به ما داده‌اند، مثلا از اول مرداد یک نرم‌افزار آماده بود و از ابتدای شهریور دیگر نرم‌افزار و ... . بنابراین ما مشکل زیرساختی خاصی در معاملات آنلاین نداریم و ساز و کار لازم این کار آماده شده است و بیش از هزار نفر امکان انجام معاملات آنلاین را دریافت کرده‌اند و در حال معامله هستند.
یکی از مواردی که در مورد عملکرد 5 ساله فراموش کردم به آن اشاره کنم، افزایش شمار ایستگاه‌های معاملاتی بود.
در سال ۸۴ تعداد ایستگاه‌های معاملاتی ۲۰۰ ایستگاه بود، که در حال حاضر به ۶۰۰ ایستگاه رسیده است. نیروهای انسانی حاضر در بازار سرمایه هم حرفه‌ای‌تر شده‌اند و گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای تعیین صلاحیت‌ها در این زمینه تاثیرگذار بوده است. بر این اساس، آنچه ما در توان داشته‌ایم، انجام داده‌ایم و البته ارزیابی دقیق با دیگران است.
یک سوال از قسمت قبل باقیمانده که تا بحث عوض نشده، مایل هستیم پاسخ آن را بدهید، شما به عنوان رییس نهاد ناظر بازار سرمایه از عملکرد دکتر رحمانی بیشتر راضی بودید یا دکتر قالیباف؟
همان طور که قبلا گفتم، دوستان ما در شرکت بورس تاکنون هر چه در توان خود داشتند، در طبق اخلاص گذاشته و به بازار سرمایه خدمت کردند. بنابراین ما روند حرکت رکن اجرایی بازار را در حال توسعه می‌دانیم.
به بحث معاملات آنلاین بازگردیم. ظاهرا در زمینه نرم‌افزار این معاملات، برخی کارگزاری‌ها بحث‌هایی را مطرح کرده‌اند؟
در زمینه معاملات آنلاین، کارگزاری‌ها طوماری به سازمان ارائه کرده‌اند، با این مضمون که اگر قرار باشد یک کارگزاری از نرم‌افزار معاملات آنلاین استفاده کند، کارگزاری‌های دیگر همه مشتریان خود را از دست می‌دهند و این خلاف قاعده انصاف در بازار و خلاف فضای رقابتی بازار است. از طرفی دیگر، کارگزار طراح نرم‌افزار معاملات آنلاین معتقد است که زحمت کشیده و نرم‌افزار را نوشته است و دیگران هم می‌توانستند نرم‌افزار معاملات آنلاین را بنویسند و در این زمینه محدودیتی وجود نداشته که الان ادعای انحصار وجود داشته باشد.
از طرفی دیگر این نرم‌افزار قابل‌فروش است و کارگزاری‌های دیگر هم می‌توانند این نرم‌افزارهای موجود را خریداری کنند و با کارگزاری‌های دیگر قرارداد ببندند و 87 کارگزاری موجود، محدودیتی در این زمینه ندارند.
نظر سازمان چیست؟
نظر سازمان این است که اینها پایلوت باید باشند و با هم شروع کنند و مشتری یکدیگر را برای معاملات آنلاین نگیرند.
گروهی در این زمینه تشکیل شد که همه نرم‌افزارهای آماده شده را ببیند و نرم‌افزار سوم هم که به تازگی اضافه شده را نیز بررسی کند و زمان‌بندی را نیز مشخص کنند که همه کارگزاری‌ها به مشتری خود امکان استفاده از نرم‌افزار را بدهند یا نرم‌افزار را از کارگزار ارائه‌کننده بگیرند.
با اینکه اکنون بازار سرمایه مدتی است با رونق مواجه است، برخی اعتقاد دارند بخشی از این رونق ناشی از حضور شبه‌دولتی‌ها در بورس و در واقع معامله‌گران حقوقی است. آیا این نظریه را قبول دارید؟
اکنون ۵۰ درصد از ارزش ریالی معاملات در بورس در اختیار سهامداران حقیقی است، پس این طور نبوده که شبه‌دولتی‌ها و حقوقی‌ها فقط در بورس نقش‌آفرینی کنند و رونق معاملات را رقم بزنند. بنابراین سهم ۵۰ درصدی حقیقی‌ها در بورس خود گویای واقعی بودن و در واقع حضور چشمگیر حقیقی‌ها در بازار سرمایه و جذابیت این بازار برای مردم است.
اما نکته مهم این است که حقیقی‌ها به پشت‌گرمی همین حقوقی‌ها در بورس حضور پیدا کرده‌اند و اگر شبه‌دولتی‌ها در بازار حضور نداشتند، حقیقی‌ها هم به بازار نمی‌آمدند.
من با شما موافقم.
در زمینه بازار تازه متولد شده فرابورس، ظاهرا مذاکراتی با خصوصی‌سازی در زمینه واگذاری‌های جدید صورت گرفته است؟
بله. سازمان خصوصی‌سازی درخواستی ارائه داده مبنی‌بر اینکه شرکت‌های دولتی را از طریق مذاکره در این بازار به فروش برساند که ما در حال تدوین مقررات لازم برای امکان فروش مزایده‌ای شرکت‌ها در فرابورس هستیم.
در پایان با وجود آن که در این زمان کوتاه، نگاهی کاملا اجمالی به عملکردتان در سازمان بورس و اوراق بهادار داشتیم، در نهایت چه نمره‌ای به خودتان برای اداره نهاد ناظر بازار سرمایه طی 5 سال گذشته می‌دهید؟
نمره را که شما باید بدهید، چون شما از بیرون به عنوان یکی از ارکان بازار، نظاره‌گر عملکرد ما بودید، ولی در مجموع معتقدم که نمره ما در بازار سرمایه نمره خوبی باید باشد، حال شما بگویید که نمره‌ها ما چند است.
به صورت کلی شاید نتوان نمره‌ای داد، چراکه شما در هر زمینه‌ای نمره خاصی داشته‌اید، مثلا در یک زمینه نمره بالا می‌گیرید و در زمینه دیگری نمره قبولی به سختی داده می‌شود. بنابراین نمره نهایی میانگینی از نمرات شما در زمینه‌ها و اقدامات مختلف در بازار سرمایه است.
عکس: نگار متین‌نیا
ارسال نظر