در گفت‌وگوی کارشناسان با دنیای اقتصاد مطرح شد
دلایل ذوب دو درصدی بازده بورس طی دو روز گذشته
گروه بورس- زهرا مجتهد: بورس اوراق بهادار تهران شهریور‌ماه پرنوسانی را پشت سر می‌گذارد. از آنجایی که حدود دو درصد از بازدهی ۴۸درصدی امسال بورس تهران در مدت دو روز ذوب شده، دیروز دوباره در شهریور ماه افت شاخص به میزان ۱۸۵ واحد رقم خورد. پیش از این شاخص در ۱۶ شهریور ماه معادل ۱۸۹ واحد کاهش را تجربه کرده بود، اما پس از آن به روند رو به رشد خود ادامه داد. شاخص کل علاوه بر افت ۱۸۵ واحدی دیروز، در روز ماقبل به میزان ۱۷۰ واحد نیز افت داشت که در مجموع این دو روز شاخص کل بیش از ۳۵۴واحد افت کرده است.
عوامل ذوب دو درصدی بازدهی بورس بیشتر به واسطه افت قیمت سهام بزرگ بازار مطرح می‌شود اما اینکه سه روز از روزهای شهریور ماه به بیشترین کاهش شاخص طی سال جاری اختصاص داشته به این معنی است که روند روبه‌رشد شاخص قابل بازگشت است یا خیر؟ اینکه در مهر ماه شاخص کل بورس تهران با توجه به شرایط فعلی با چه وضعیتی مواجه می‌شود، از جمله نگرانی‌های امروز بازار است. آنچه اغلب کارشناسان از ابتدای سال جاری بدان پرداخته‌اند بحث طرح تحول اقتصادی و موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها است که بازار کمتر به آن توجه نشان داد، اما با توجه به خبر واریز مبلغ یارانه به حساب بانکی اشخاص، اجرای این طرح در سطح عمومی جامعه جدی به نظر می‌رسد.
همین امر خود می‌تواند عامل موثری برای اثرگذاری منفی روی بازار سهام شناخته شود. آمادگی دولت برای واریز مبلغ یاد شده از چند روز آینده اعلام شده است و با حذف یارانه دولتی در بخش انرژی، سودآوری اکثر شرکت‌های بورسی (که انرژی‌‌بر هستند) تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در همین راستا نیز آثار تورم‌زای طرح تحول و مصادف شدن این موضوع با رشد حبابی قیمت سهام در بازار، دو روز کاری اخیر بورس را با شرایط منفی مواجه کرده است.
پس از این ماجرا، موضوع عدم اجازه افزایش قیمت‌ها در زمینه کالا و خدمات از سوی دولت نیز عامل دیگری است که در کنار افزایش هزینه شرکت‌ها به واسطه حذف یارانه‌ها بحران‌ساز خواهد بود که عواقب آن برای بازار سهام هنوز نامشخص است. اما اینکه برخی معتقدند، افت بازار به واسطه تصحیح قیمت‌ها در بازار صورت گرفته است این سوال را مطرح می‌کند که آیا بازار به سهام حبابی فرصت تصحیح می‌دهد یا خیر؟ برخی از سهام در گروه‌ها باید دچار چنین وضعیتی شوند و اگر فرصت نیابند بحث حباب قیمت‌ها نیز برای بازار زیان‌بار است.
به هر ترتیب بازار پررونق سهام در نیمه نخست سال جاری، دیروز با تاثیر منفی ۲۱ واحدی نماد مخابرات، ۱۹ واحدی نماد مپنا، ۱۷ واحدی نماد سایپا، ۱۳ واحدی فولاد، ۱۲ واحدی غدیر و ایران خودرو، ۱۱ واحدی پارسیان، ۸ واحدی گل‌گهر و ۷ واحدی پالایش نفت اصفهان بر شاخص کل سبب شد تا این شاخص به رقم ۱۸ هزار و ۳۰۳ واحد برسد. تنها نماد بانک اقتصاد نوین در کفه دیگر ترازو توانست معادل ۱۴واحد مثبت به حفظ شاخص کمک کند. در همین راستا کارشناسان بازار سرمایه به اظهارنظر در خصوص وضعیت پدید آمده برای بورس اوراق بهادار پرداخته‌اند.
بهروز شهدایی با اشاره به رشد غیرمنطقی حجم عمده‌ای از بازار، پرتفوی تکانی شرکت‌های سرمایه‌گذاری در پایان شهریور ماه را یکی از عوامل افت دو روزه شاخص عنوان کرد. وی افزود: شرکت‌های سرمایه‌گذاری ظرف همین مدت باید سود شناسایی کنند و همین موضوع منجر به افت یکباره شاخص شده است. شهدایی گفت: علاوه بر این حرکت غیرمنطقی بازار در این مقطع نیز از دیگر عوامل افت بازار است.
وی با اشاره به این مطلب که در هر بازاری لایه‌های سرمایه‌گذاری تعریف شده است اما در بازار ما چنین موضوعی مفهوم ندارد، تصریح کرد: باید دید که رشد بازار ما را کدام لایه تایید می‌کند. در لایه جهانی، آیا اقتصاد جهان روبه‌رشد است؟
در لایه منطقه‌ای، آیا اقتصاد منطقه‌ای به کشور ما امتیاز مثبتی می‌دهد؟ که با توجه به روابط جدید ترکیه و امارات این موضوع نیز منتفی است. پس در لایه آخر یعنی در سطح کشور آیا رشد اقتصادی به هفت یا هشت‌درصد رسیده؟
وی افزود: چرا باید بورس رشد کند؟ مگر اینکه همه دلایل وجود دارد و ما نمی‌بینیم.
وی با انتقاد به نامشخص بودن برنامه هدفمند کردن یارانه‌ها افزود: هر از گاهی روی سایت بورس، اطلاعیه‌های شفاف‌سازی هدفمند کردن یارانه‌ها برای شرکت‌های مختلف دیده می‌شود اما این موضوع به چه میزان اثرگذار است؟
وی معتقد است که با وجود دنیایی از ابهام، دلیل حرکت رو به جلوی بازار تنها شبیه موجی است که از افتادن سنگی در آب شکل گرفته و به دنبال آن حرکت‌های نوسانی دیگری پدید می‌آید.
شهدایی خاطرنشان کرد: تا به امروز همه به دنبال نوسان بوده‌اند و هیچ کس با دید بلندمدت در بازار سرمایه‌گذاری نکرده است.
وی با اشاره به این مطلب که فضای کسب و کار مناسب و ایده‌آلی در حال حاضر وجود ندارد و همین خلأ از رکود بازارهای جایگزین ناشی شده است، خاطرنشان کرد: افزایش چک‌های برگشتی، تحریم‌های مطالبات معوق بانک‌ها، بیکاری و تورم یک رقمی که در مجموعه یاد شده قرار می‌گیرد، همگی باعث می‌شود که تنها یک جا برای پول‌هایی که در تورم ذوب نشود وجود داشته باشد و آن هم بورس است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مهر ماه برای شاخص مثبت است یا خیر؟ اظهار داشت: پس از یک افت شدید، به طور قطع رشدی هم در پی می‌آید و بعید نیست، زیرا بازار جایگزینی فعلا برای سرمایه‌گذاری ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: بازار مسکن هنوز حرکت رو به رشد خود را شروع نکرده و اگر شروع کند باید دید که چه بلایی بر سر رشد نجومی شاخص می‌آید و چه شرایطی برای افراد کم تخصص در بازار پدید می‌آید!
شایعه تحریم خودرویی‌ها عامل افت بود
از سوی دیگر دکتر مهدی قلی‌پور، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی بانک‌ها به خبر تحریم خودرویی‌ها اشاره کرد و گفت: بازار افت خود را پس از پراکنده شدن این خبر آغاز کرد.
اما اخباری که از سراسر دنیا برای گروه‌های فلزی و معدنی به گوش می‌رسد نیز بی‌تاثیر نبوده است.
وی به پایان سال مالی شرکت‌های کارگزاری و شناسایی بازدهی‌ها در نظر گرفته شده در این فصل اشاره و اظهار داشت: افت بازار بعد از افزایش چند ماهه کاملا طبیعی است اگر چه زمزمه اجرایی شدن طرح تحول نیز در این دو روز بی‌اثر نبوده است.
وی معتقد است که طرح تحول بیشتر بر شرکت‌هایی مانند سیمانی‌ها با توجه به پی‌برای پایین آنها موثر است اما با توجه به قیمت تعدیل شده آنها، سهامشان آسیب چندانی نخواهد دید.
وی به بحث جو روانی حاکم بر بازار اشاره و تاکید کرد: برای نمادی مانند مخابرات دلیلی وجود نداشت که این دو روز را منفی سپری کند، اما جو روانی حاکم، به این نماد نیز سرایت کرد.
وی معتقد است که با سررسید زمان اعلام گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها، بازار دوباره مثبت خواهد شد و همین موضوع می‌تواند روزنه امیدی برای بازار سهام باشد.
نوسان در ذات بازار است
همچنین فرهاد رهبر یکی از کارگزاران بورس اوراق بهادار نیز به عواملی مانند پایان سال مالی کارگزاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها اشاره کرد و افزود: عرضه سهام از سوی این شرکت‌ها به منظور شناسایی سود است و در حال حاضر کارگزاری‌ها به میزان کمتری اعتبار به مشتریان خود می‌دهند.
وی یادآور شد: نوسان در ذات بازار است و رویدادهای اخیر در بازار چندان مهم نیست.
وی افزود: زمانی که شاخص یک روزه ۳۰۰ واحد جهش می‌کند، اکنون افت شاخص در این دو روز کاملا طبیعی است.
رهبر عنوان کرد که در مهر ماه به نظر می‌رسد که شاخص از شرایط مثبت برخوردار باشد، زیرا بسیاری از شرکت‌ها منفی بوده و جا برای رشد دوباره آنها وجود دارد.
فرصتی برای تنفس بازار
در همین حال یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رونق خیره‌کننده امسال بورس، گفت: ابزارهای جدید از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجب استقبال سرمایه‌گذاران جدید شدند تا بر این اساس جریان نقدینگی تازه‌ای از وجوه پس‌اندازی افراد وارد بازار شود. علی اسلامی بیدگلی افزود: این در حالی است که جذابیت قیمت‌ها از ابتدای سال در کنار رکود بازارهای رقیب و کاهش سود سپرده‌های بانکی باعث شد، رشد بازار از انتظارات فراتر رود.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس سرمایه‌گذاران برای بالا
نگه داشتن قدرت خرید به سمت بازار سرمایه آمدند که موجب توسعه و حرکت به سمت بازارپایگی خواهد بود.
اسلامی بیدگلی با اشاره به افت بازار در یک هفته اخیر تاکید کرد: با افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها در یک فرصت کوتاه، نیاز به یک تنفس است که بخشی از آن در حال انجام است. این در حالی است که با توجه به نبود فرصت‌های سرمایه‌گذاری جایگزین، قیمت‌ها غیرواقعی نیستند، ولی بخشی از افزایش قیمت‌هایی که باید در ماه‌های آینده اتفاق می‌افتاد، زودتر رخ داده که باید جبران شود.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: باید از فرصت نقدینگی برای رشد ارزش پایه بازار استفاده کنیم تا حتی اگر در رشد قیمت تاثیرگذار نباشد، موجب رشد ارزش پایه بازار باشد.
در این راستا و تلاش برای ورود شرکت‌های جدید، ابزارهای جدید و افزایش سرمایه شرکت‌ها می‌تواند رسیدن به یک دوران با ثبات‌تر را زودتر رقم بزند.
یک بازار و یک قانون یارانه‌ها
همچنین «رضا بختیاری» یک کارشناس فعال بازار سرمایه با اشاره به اثر روانی چند برابری اخبار منتشره در بورس تهران گفت: بورس تهران همواره واکنش‌های غیرمتعارفی به اخبار مثبت و منفی نشان می‌دهد که به دنبال این عکس‌العمل‌های احساسی، نوسان‌های بازار هم در بسیاری مواقع چندان منطقی نیست.
وی در مورد دلایل سقوط روزهای اخیر شاخص گفت: این مساله وابسته به متغیرهای چندگانه‌ای است که زمزمه‌های اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها از حیث اهمیت در راس آن قرار داد.
وی ادامه داد: آثار اجرای این طرح بر بازار سرمایه کشور به صورت «ترکیبی» است که در وهله اول می‌تواند بودجه وزارتخانه‌ها و به تبع آن پیمانکاران این وزارتخانه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
وی افزود: با توجه به اینکه بسیاری از پیمانکاران بزرگ کشور که مطالبات زیادی از دولت دارند، در بورس فعال هستند، بنابراین انتشار این گونه اخبار این شائبه را به وجود می‌آورد که مطالبات آنها از دولت افزایش مضاعفی خواهد داشت.
وی تصریح کرد: دولت برای اجرای طرح نیاز به نقدینگی دارد که این رقم هم قرار است تا حد زیادی از بودجه وزارتخانه‌ها و شرکت‌های دولتی تامین شود. وی این گونه نتیجه‌گیری کرد: انتشار این خبرها در مجموع فعالان بازار را به این نتیجه می‌رساند که پیمانکاران بزرگ هم چنان مشکل حصول مطالبات دارند که ممکن است منجر به تعدیل‌های منفی آینده شود.
«بختیاری» بی‌اعتمادی فعالان بازار به وعده «کمک دولت به صنایع» را عامل دیگری برای منفی شدن این روزهای شاخص برشمرد و افزود: بر اساس اعلامی که دولت داشته، قرار است به دنبال حذف یارانه‌ها از واحدهای صنعتی، قیمت محصولات آنها هم از سوی این نهاد تعیین شود که این امر پیام مثبتی برای اقتصاد و بازار سرمایه ندارد، چرا که صنایع نمی‌توانند رابطه مشخصی بین «بهای تمام شده» و «قیمت فروش» محصولات خود برقرار کنند.
وی در عین حال در پاسخ به این سوال که «آیا روند منفی بازار تداوم خواهد داشت یا خیر؟»، گفت: تصمیم‌گیری برای پیش‌بینی آینده با توجه به وجود متغیرهای مبهم در اقتصاد چندان ساده نیست، اما نگاه کلان به شرایط فعلی تداوم روند منفی را نوید می‌دهد.
دو راهکار برای منفی نشدن
وی در پاسخ به این سوال که راهکار کم کردن اثر منفی ریزش شاخص‌ها چیست؟ نیز گفت: سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بازار می‌تواند اقدام به انتشار سریع‌تر اطلاعات ۶ ماهه و موردی شرکت‌ها کند تا فعالان بازار بتوانند واکنش‌های مناسبی به روند منفی بازار نشان دهند.
وی ادامه داد: در کنار شفاف‌سازی، بورس می‌تواند مقدمات طرح فراموش شده خرید اقساطی سهام را دنبال کند، چرا که در این شرایط که نقدینگی فعالان بازار روند نزولی دارد، تزریق نقدینگی به این شکل می‌تواند پویایی بازار را دو چندان کند.
ارسال نظر