حمید رضا بیک‌زاده*
استانداردهای حسابرسی ایران که بر مبنای استانداردهای بین‌المللی تدوین شده است در بخش ۵۸ با عنوان تاییدیه مدیران، استانداردها و راهنمایی‌های لازم در باره استفاده از تاییدیه مدیران به عنوان یکی از شواهد حسابرسی، روش‌های ارزیابی و مستند‌سازی آن و بیان اقداماتی که در صورت خودداری مدیران واحد مورد رسیدگی از ارائه تاییدیه مناسب باید انجام شود، اشاره کرده است.

در این خصوص در جهت نیل به هدف موضوع مورد بحث، ضروری است نگاهی به رئوس برخی از بند‌های استاندارد داشته باشیم.
بند ۲- حسابرس در هر حسابرسی باید تاییدیه‌ای مناسب از مدیران دریافت کند.
بند 3 - حسابرس باید شواهدی را گردآوری کند که نشان دهد مدیران، مسوولیت ارائه صحیح صورت‌های مالی را تایید کرده‌اند.
بند ۱۵- اگر مدیران از ارائه تاییدیه‌ای که حسابرس دریافت آن را ضروری می‌داند خودداری کنند، این امر موجب محدودیت در دامنه رسیدگی می‌شود و حسابرس باید نظر مشروط یا عدم اظهارنظر ارائه کند.
همانگونه که در بند 2 این استاندارد عنوان شده است، حسابرس در هر حسابرسی باید تاییدیه‌ای مناسب از مدیران اخذ کند.
توجه به مفاد استاندارد این مفهوم کلی را یادآور می‌شود که:
1 - مسوولیت حسابرس، درخواست و اخذ تاییدیه از مدیران واحد مورد رسیدگی است و از آنجایی که گردآوری شواهد حسابرسی که در بخش 50 استانداردهای حسابرسی به طور مفصل به آن پرداخته شده است، جزء ذاتی و لاینفک فرآیند حسابرسی صورت‌های مالی است، به نظر می‌رسد مستند‌سازی در خواست تاییدیه مدیران نیز ضرورت داشته باشد تا احتمال هر گونه ادعایی از جانب مدیران واحدهای مورد رسیدگی مبنی بر عدم در خواست تاییدیه از سوی حسابرس به حداقل برسد.
۲ - مسوولیت مدیران واحد مورد رسیدگی در پاسخگویی تاییدیه یاد شده بعد از در خواست حسابرسی ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر مادامی که حسابرس خواهان تاییدیه‌هایی از این قبیل نباشد برای مدیران واحد مورد رسیدگی نیز از این بابت مسوولیتی متصور نیست. با عنایت به توضیحات بالا، به تازگی مشاهده می‌شود برخی از مدیران محترم حسابرسی، استانداردهایی ورای استانداردهای حسابرسی تدوینی سازمان حسابرسی ابداع کرده و بدون درخواست تاییدیه مدیران از واحد مورد رسیدگی و مستندات‌سازی آن، مطلب را به عنوان محدودیت در رسیدگی تلقی و در بند توضیحی قبل از اظهار نظر درج و گزارش خود را مشروط می‌کنند، در حالی‌که هیچ گونه شواهدی مبنی بر درخواست تاییدیه یاد شده در پرونده‌های حسابرسی گرد‌آوری نشده است. البته تا آن مقدار که نگارنده با استانداردها و محیط حرفه حسابرسی آشنایی دارد در تمامی مباحث حسابرسی به ویژه در بخش آیین رفتار حرفه‌ای، اصل بی‌طرفی، حسابداران حرفه‌ای را به برخورد منصفانه، درستکارانه و به دور از غرض ملزم می‌کند. امیدواریم مدیران محترم حسابرسی اسیر حواشی موضوعات کم اهمیت و گاه بی‌اهمیت پیرامون حسابرسی واحدهای مورد رسیدگی قرار نگرفته تا شاید ناخواسته در مظان قرار نگیرند.
*حسابدار رسمی
hrbeikzadeh@yahoo. com