پایان ماه آرام بورس 

عکس: حمید جانی‌پور

شروین شهریاری- پرونده دومین ماه معاملاتی بورس در سال ۸۹ در هفته جاری در حالی بسته شد که نماگرهای بازار حکایت از سپری شدن یک ماه آرام و راکد در بازار سهام داشتند. به نظر می‌رسد پس از سپری شدن فروردین ماه که با بازده استثنایی ۱۳‌درصد برای بورس همراه بود، اینک معامله‌گران با احتیاط بیشتری روند بازار را دنبال می‌کنند و از رغبت خریداران سهام برای انجام سرمایه‌گذاری در قیمت‌های بالاتر کاسته شده است. هر چند هفته جاری به لحاظ انتشار خبر توافق اتمی حاوی تحولات مثبتی برای بازار بود، اما نوسانات کاهشی در بازار‌های بین‌المللی و افت قیمت نفت و فلزات، خوش بینی‌ها را محدود کرد که این مساله در نهایت منجر به رشد ۴/۰درصدی شاخص کل شد. بدین ترتیب پرونده فعالیت بورس تهران در اردیبهشت ماه ۸۹ با بازده منفی ۲/۰‌درصدی بسته شد تا این ماه پس از‌گذار از هیجانات فروردین، عنوان ماه آرام بورس را از آن خود کند.

سمت و سوی متفاوت برای پیمانکاران

سهام پیمانکاری از جمله ‌گروه‌هایی است که در ماه‌های اخیر توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به علت رشد حجم معاملات و افزایش قیمت سهام به خود جلب کرده است. در هفته مورد گزارش، سهام شرکت‌های صدرا، ماشین‌سازی اراک و آذرآب پس از انتشار برخی اخبار جدید، در مدار منفی قرار‌گرفته‌اند، این در حالی است که سهام مپنا و حفاری شمال پایداری بیشتری را به لحاظ تغییرات قیمت سهام از خود نشان داده اند. در خصوص شرکت صدرا؛ انتشار مصاحبه مدیرعامل شرکت مبنی بر تکذیب اخبار مربوط به اخذ قراردادهای‌میلیاردی و نیز عدم اجرای مصوبه کارگروه حمایت از تولید، منجر به چرخش روند معاملات و تشکیل صف فروش سنگین شده است.

این در حالی است که انتشار گزارش ۱۲ ماهه شرکت -که با حصول زیان ۱۸۵‌ریالی به ازای هر سهم حکایت از عدم بهبود وضعیت شرکت نسبت به پیش‌بینی‌ها داشت - نیز بر جو منفی در نماد «خصدرا» دامن زده است. سهام ماشین‌سازی اراک نیز در کش و قوس واگذاری از سوی سازمان گسترش به مجموعه فرهنگیان قرار دارد و نماد سهم جهت تعدیل مثبت متوقف شده است. در خصوص «فاذر» نیز شایعاتی پیرامون تعدیل مثبت وجود دارد. البته در خصوص این سه شرکت باید به حجم سنگین زیان انباشته و ساختار نامناسب مالی شرکت‌ها توجه داشت که اصلاح آن حتی در صورت اخذ قراردادهای جدید، فرآیندی زمان بر و طولانی خواهد بود. در سوی دیگر، «مپنا» و «حفاری» با شرایط هموارتری به لحاظ بنیادی مواجه هستند و از احتمال تعدیل مثبت پیش‌بینی درآمد سال ۸۹ به واسطه رشد حجم عملیات و نیز تغییرات نرخ ارز برخوردارند. هر چند که با توجه به ابهامات موجود در زمینه تخمین دقیق سودآوری آتی این شرکت‌ها، دست یافتن به نتیجه‌ای قابل اتکا در خصوص توجیه تفاوت نسبت P/E این سهام (حفاری شمال معادل ۵/۱۱ و مپنا معادل ۲/۸) با میانگین P/E بازار (محدوده ۶) دشوار به نظر می‌رسد.

برندگان تضعیف یورو؟

تضعیف بیش از ۱۰‌درصدی ارزش یورو در بازارهای جهانی ظرف سه ماه اخیر رویدادی با اهمیت در جهت تغییر سودآوری برخی شرکت‌های داخلی محسوب می‌شود. در این میان، صنعت داروسازی به عنوان صنعتی که بیش از نیمی از مواد اولیه خود را از خارج عمدتا با ارز یورو وارد می‌کند از جمله صنایعی است که در صورت تثبیت روند تضعیف یورو از منافع آن به لحاظ کاهش قیمت تمام شده بهره‌مند خواهد شد.

شاخص صنعت دارو در کلیه روزهای هفته جاری افزایش ملایمی داشت و در مجموع رشد ۳/۱‌درصدی را ثبت کرد. از سوی دیگر، صنایعی که وام ارزی یورویی دریافت کرده‌اند نیز از کاهش قیمت یورو منتفع خواهند شد، چرا که بدهی‌ها در ترازنامه به ارزش روز ارز تسعیر می‌شود و همین مساله می‌تواند منجر به ایجاد درآمد غیرعملیاتی طی یک دوره برای شرکت‌ها شود. یک مطالعه اجمالی نشان می‌دهد که شرکت‌های سیمان در بین‌گروه‌های بورسی از حجم قابل‌توجهی از وام‌های یورویی برخوردارند و بدین ترتیب از روند تضعیف آن منتفع خواهند شد.

نمونه بارز این مساله در مورد شرکت‌های‌ گروه سیمان فارس و خوزستان (به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ تولید سیمان کشور) قابل مشاهده است. «سفارس» و شاخص صنعت سیمان در هفته جاری به ترتیب رشد ۷/۴ و ۶/۱‌درصدی را ثبت کردند. البته باید توجه داشت تحلیل مزبور تنها در صورت ثبات یورو در نرخ‌های کنونی معتبر است و در صورت تقویت مجدد آن تا پایان سال (زمان تنظیم صورت‌های مالی سالانه) عملا تاثیر مثبتی را بر صورت سود و زیان شرکت‌ها نخواهد داشت.

رقابت‌های مدیریتی بین سهامداران عمده

معاملات سهامداران بالای یک‌درصد در هفته مورد گزارش نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از داد و ستد‌ها به اهداف مدیریتی و کلان در حال شکل‌گیری است. در بین معاملاتی از این نوع، خرید سهام «کروی» توسط مجموعه مهر اقتصاد و فروش توسط مجموعه فرهنگیان قابل‌توجه است. در نماد «دسبحا» و «دالبر» خرید سهام به ترتیب توسط صندوق عشایر و سرمایه‌گذاری سایپا به چشم می‌خورد که کسب مالکیت مدیریتی از جمله انگیزه‌های احتمالی است. در نماد «ورنا» نیز خرید سهام توسط سرمایه‌گذاری ملی و سرمایه‌گذاری سایپا رقابت نفس‌گیری را شکل داده است که این روند احتمالا تا زمان معامله دو بلوک ۱۷ و ۱۶‌درصدی سهام این شرکت (به ترتیب متعلق به سازمان گسترش و صبا تامین) در هفته آینده تداوم خواهد یافت.

طرح تحول ۴۰‌هزارمیلیارد‌تومانی؟

اعلام خبر اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در نیمه دوم سال توسط مراجع دولتی منجر به بحث‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی در بین کارشناسان شده است. در نظر‌گرفتن زمان شش ماهه برای اجرای طرح ۲۰‌هزار‌میلیارد‌تومانی احتمالا در عمل به معنای جهش قابل ملاحظه قیمت‌ها در کوتاه مدت خواهد بود که آثار آن معادل تامین منابع ۴۰‌هزار‌میلیارد‌تومانی در عرض یک سال است.

یک برآورد اولیه توسط مرکز پژوهش‌های مجلس حکایت از آن دارد که برای تامین درآمد سناریوی چهل‌هزار‌میلیارد‌تومانی در طول یک سال قیمت هر لیتر بنزین و گازوئیل به ترتیب ۴۵۰۰ و ۴۰۰۰‌ریال، هر متر مکعب گاز طبیعی ۸۰۰‌ریال و هر کیلو وات برق به ۷۵۰‌ریال خواهد رسید. این در حالی است که ارقام مزبور تنها یک محاسبه احتمالی با توجه به میزان مصرف حامل‌های انرژی و درآمد هدف بوده و هنوز جزئیات رسمی از نرخ حامل‌های انرژی توسط دولت منتشر نشده است. به هر حال رفتار کنونی بورس تهران نشان می‌دهد که فعالان بازار سهام ترجیح داده‌اند تا گمانه‌زنی در خصوص عواقب طرح تحول را تا زمان ارسال اطلاعات رسمی به تعویق اندازند. این مساله البته در صورتی که اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها منجر به شوک افزایش قیمت انرژی شود طبیعتا عکس‌العمل مشابهی را در بازار سهام به لحاظ افت مقطعی قیمت سهام شرکت‌ها در پی خواهد داشت.