کارشناسان بازار پاسخ می‌دهند
علل رشد شتابان شاخص بورس
دنیای اقتصاد- رشد شتابان شاخص بورس تهران از آغاز سال جدید از یک سو باعث ایجاد امید در بین فعالان بازار سهام شده و از سوی دیگر با توجه به تجربه‌های پیشین بازار در تبدیل رشدهای زیاد به حباب قیمتی، پرسش‌هایی را نیز در این زمینه ایجاد کرده است که آیا فصل جدید بورس نیز قابلیت تکرار تجربه‌های پیشین را دارد یا اینکه رونق ادامه خواهد شد؟ اکثر کارشناسان با اشاره به عوامل ریشه‌ای رونق موجود، احتمال ایجاد حباب را بسیار کمرنگ‌تر از دوره‌های پیش می‌دانند و تصحیح‌های قیمتی کوتاه مدت در همین دوره اخیر را مانع مهمی بر سر راه ایجاد حباب می‌دانند. درگفت‌وگو با کارشناسان اقتصادی بررسی شد
دلایل رشد شتابان شاخص بورس
گروه بورس- روند رو به رشد شاخص بورس تهران از ابتدای سال جاری تاکنون دلایل متعددی را در بر داشته به طوری که رشد ۱۶۰۰ واحدی شاخص کل طی یک ماه و بازدهی ۱۳ درصدی بورس در همین مدت کوتاه برای بازار نگرانی‌ها‌یی را به‌وجود آورده است.
شدت رشد شاخص کل در کوتاه مدت ،با توجه به سابقه بورس در این زمینه و حبابی شدن قیمت‌ها در بازار، نگرش فعالان بازار را به سمت دلایل این تغییرات یکباره در بازار متوجه می‌کند. در همین راستا کارشناسان بازار به ابراز عقاید خود در خصوص رشد شاخص‌های بورس تهران و عوامل وقوع این پدیده در بازار پرداخته‌اند. در این شرایط این پرسش مطرح است که آیا رشد شاخص و صعود آن به مرز ۱۴ هزار واحد تداوم خواهد داشت یا خیر؟
بر این اساس مشاور وزیر صنایع معتقد است که رشد شاخص‌های بورس حبابی نیست و این رویداد باور کردنی است.
بازار حبابی نیست
ایرج اکبریه با تحلیل دلایل رشد شاخص‌های بورس گفت: برخلاف سال۸۲ که رانت اطلاعاتی و اطلاعات غلط منجر به شکل‌گیری حباب قیمتی سهام در بورس شد، هم‌اکنون نمیتوان از شکل‌گیری حباب سخنی به میان آورد.
افزایش ثروت سهامداران
وی در رابطه با نقش بخش صنعت بورس در تغییرات و افزایش شاخص‌ها در جمع خبرنگاران اظهار داشت: در برابر رشد ۱۲ درصدی شاخص کل بورس و ۱۹ درصدی شاخص مالی طی یک ماه گذشته، شاخص صنعت ۲۰ درصد افزایش یافته و منجر به افزایش ثروت سهامداران و رشد متغیرها شده است.
اکبریه ادامه داد: از سوی دیگر شاخص صنایع کانی‌های فلزی، فلزات اساسی، خودرو و ساخت قطعات به ترتیب با رشد ۴۶، ۳۰ و ۲۷ درصدی مواجه شدند. با این اوصاف طبق بررسی‌های به عمل آمده سهم بخش صنعت در کل ارزش بازار سهام و اثر در شاخص بورس ۸۰ درصد است.
به گفته این مقام مسوول، بازار سهام هم‌اکنون دارای حباب نبوده و با توجه به فضای مثبت حاکم بر صنعت و کمک‌های دولتی، اطمینان خاطری برای سرمایه‌گذاران در ارتباط با سرمایه‌گذاری در بخش صنعت بورس ایجاد شده است.
اکبریه با بیان اینکه کاهش مالکیت وزارت صنایع و ایمیدرو در شرکت‌های معدنی و فلزی و همچنین عضویت در هیات مدیره این شرکت‌ها یکی از اقدامات سال گذشته بود، خاطرنشان کرد: صورت‌های مالی شرکت‌هایی که هم‌اکنون یک عضو هیأت مدیره در آنها داریم نشان می‌دهد سودهای پیش‌بینی شده برآوردی، محقق شده است و نگرانی‌های مربوط به وضعیت نامناسب صنایع فلزات اساسی و سنگ‌آهنی‌ها برطرف شده است. به طور مثال سود ۵۰ تومانی و ۲۳ تومانی ابتدای سال گذشته دو شرکت ملی مس و فولاد مبارکه به دلیل عملکرد مثبت در پایان سال به ۱۳۵ و ۳۸ تومان رسیده است.
وی با اشاره به اثر بخشی ۸۰ درصدی شرکت‌های صنعتی بورس در رشد ۵۷ درصدی سال گذشته شاخص، ادامه داد: هرچند ۳۵ درصد از رشد شاخص مربوط به ۷- ۶ شرکت فولادی و سنگ آهنی بود اما با توجه به بررسی‌های به عمل آمده افزایش شاخص مربوط به شرکت‌هایی با مالکیت شبه‌‌دولتی‌ها نبود.
رشد‌ها مثل سال ۸۲ نیست
وی در رابطه با دلایل رشد شاخص‌های بورس نیز اظهار داشت: واقعی نبودن قیمت سهام تعدادی از شرکت‌های صنعتی و پایین بودن سهام در سال گذشته، محدود بودن فضای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن، فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر سرمایه‌گذاری آحاد مردم در بورس، بهبود فضای کسب و کار و همچنین افزایش قیمت‌های جهانی نفت و فلزات اساسی موجب شد تا با انتشار اطلاعات شرکت‌ها، سهام بنگاههای آینده‌دار صنعتی با رشد مواجه شود.
اکبریه افزود: از سوی دیگر سازمان بورس با توجه به قانون بازار اوراق بهادار اقدامات مناسبی در رابطه با شفاف سازی شرکت‌ها انجام داد.
بنابراین برخلاف سال۸۲ که رانت اطلاعاتی و اطلاعات غلط منجر به شکل‌گیری حباب قیمتی سهام در بورس شد، هم‌اکنون نمیتوان از شکل‌گیری حباب سخنی به میان آورد.
رشد ۵ درصدی شاخص‌های بورس آمریکا
اکبریه در بخش دیگری از اظهارات خود به بررسی‌های به عمل آمده در شاخص‌های بخش صنعت داوجونز، نزدک و S&P آمریکا اشاره کرد و گفت: در برابر رشد ۵ درصدی این شاخص‌ها در آمریکا و همچنین میانگین رشد ۵/۵ درصدی شرکت‌ها در کشورهای صنعتی در طول ابتدای سال جاری میلادی تا به امروز، شرکت‌های صنعتی ایران با رشد ۲۰درصدی روبه‌رو شده‌اند.
اثرات هدفمندکردن یارانه‌ها در بورس
وی در ادامه اظهارات خود به موضوع اثرات هدفمندکردن یارانه‌ها در شرکت‌های صنعتی حاضر در بورس اشاره کرد و گفت: در وهله نخست افرادی که در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند به دلیل انتظار بازدهی بیش از سود بانکی، ریسکی را می‌پذیرند و این ریسک را در هدفمند کردن یارانه‌ها نیز لحاظ کرده‌اند.
اکبریه با اشاره به اینکه طی سه سال گذشته کارگروهی اثرات هدفمند کردن یارانه‌ها در صنایع انرژی‌بر را بررسی کرده افزود: طبق این بررسی‌ها تصمیم گرفته شد اولا افزایش نرخ حامل‌های انرژی به صورت پلکانی باشد. ثانیا سرمایه‌گذاری‌هایی در رابطه با کاهش مصرف انرژی انجام شود. این درحالی است که قاطعانه می‌گویم طی دو سه سال اخیر اقداماتی صورت گرفته و منجر به کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی انرژی شده است. به طوری که با توجه به مصرف ذغال‌سنگ در شرکت ذوب آهن، این شرکت از هدفمند کردن یارانه‌ها متاثر نخواهد شد.
اعتقاد به اثر تقویمی
از سوی دیگر یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: اثر تقویمی‌و هجوم مردم برای خرید سهام و از طرفی وجود بعضی از اخلالگران در بورس اوراق بهادار موجب شده قیمت بعضی از سهام به صورت حبابی و قیمت برخی دیگر به صورت واقعی بالا رود.
غلامرضا اسلامی‌بیدگلی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به رشد شاخص بورس اوراق بهادار در روز‌های اخیر اظهار داشت: عالمان علم اقتصاد در بورس اوراق بهادار اعتقاد به نظریه ای با عنوان «اثر تقویمی» یا «اثر ثانویه» دارند.
وی با تاکید بر این اثر خاطر نشان کرد: در واقع این اثر درروز‌های پایانی سال و آغازین سال جدید بروز می‌کند، به همین دلیل در کشورهای مختلف مطالعات زیادی روی این اثر شده است. این استاد دانشگاه تصریح کرد: در ایران مطالعات زیادی به صورت پایان نامه و مقاله روی این اثر انجام شده است و حتی باید اظهار کرد این اثر نه تنها مربوط به روز‌های پایانی و آغازین سال بلکه در بعضی از مواقع در دیگر روز‌های سال مانند روز‌های جمعه که بازار تعطیل است این اثر رخ می‌دهد. اسلامی‌با اشاره به اینکه نمیتوان از این اثر بی تفاوت گذشت و بورس بازان حرفه ای دنیا از این اثرات لحظه ای و ثانیه‌ای برای خرید و فروش سهام خود استفاده می‌کنند، افزود: این اثر موجب می‌شود بورس بازان حرفه‌ای گاهی سود سرشار و گاهی نیز ضررهای سنگین را تحمل کنند.
اثر تقویمی اسفند ۸۸
وی گفت: در اسفند ماه چون پایان سال مالی موسسات است و از طرفی مردم می‌خواهند پول‌های خود را خرج کنند درصدد برمی‌آیند به سود‌هایی که پیش‌بینی کرده‌اند، برسند و یک اثر تقویمی‌ایجاد می‌شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: مردم عادی از روز‌های اولین سال به دلیل آنکه می‌دانند سود و زیان‌ها به چه میزان است، بعضی از سهام را سهام ارزان و بعضی از سهام را سهام گران دانسته و بنابر این سعی می‌کنند سهام ارزان را بفروشند و سهام گران را خریداری کنند و این امر خود تابع نظریه ای با عنوان «سهام رشدی و سهام ارزشی» است.
وی ادامه داد: در دنیا هنوز فرمولی ابداع نشده است که با توجه به متغیر‌های متعدد بتوانیم سهام رشدی وارزشی را از یکدیگر تفکیک کنیم.
افزایش قیمت‌ها قابل پیش‌بینی بود
اسلامی اظهار داشت: قیمت بعضی از سهام در چند سال گذشته به کمترین حد ارزش ذاتی خود رسید و امکانات سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری به خصوص برای افرادی که حجم معاملاتشان کم است و سهام را برای سود آنی می‌خواهند، وجود ندارد. بنابر این انتظار افزایش قیمت در بازار می‌رفت. وی با اشاره به افزایش قیمت در روز‌های اخیر گفت: این مقدار افزایش قیمت ناشی از رفتار توده وار سهام داران است که در کوتاه مدت وجود دارد و مردم مشاهده می‌کنند هنگامی‌که قیمت یک سهم بالا می‌رود شروع به خرید از آن سهم می‌کنند، در نتیجه در بعضی از موارد قیمت‌ها به صورت یک حباب افزایش یافته است اما در بعضی از موارد این گونه نیست.
شورای بورس باید به مردم کمک کند
این استاد دانشگاه گفت: انتظار می‌رود که بورس مردم را کمک کند و اجازه ندهد قیمت یک سهم بیشتر از ارزش ذاتی آن شود، زیرا در این‌گونه موارد بیشترین کلاه سر مردم عادی می‌رود و مردم عادی هستند که ضرر می‌کنند.
وی ادامه داد: شورای بورس و وزارت اقتصاد باید به کمک مردم آمده و از حبابی شدن بورس اوراق بهادار جلوگیری کنند. اسلامی با اشاره به آینده بورس اوراق بهادار گفت: یکسری معامله‌گر غیراخلاقی در بورس وجود دارند، اینها کسانی هستند که رعایت مسائل اسلامی و شرعی را نمی‌کنند و از اطلاعات و اخبار محرمانه سوءاستفاده می‌کنند در صورتی که استفاده از این اخبار خلاف قانون و شرع است.
اسلامی بیدگلی تاکید کرد: اگر این افراد را از گردونه بورس خارج کنیم، در این صورت می‌توان انتظار داشت که بورس به شکل واقعی بازگردد. شورای بورس مدبرانه، عاقلانه و به طریق علمی‌باید از ایجاد حباب جلوگیری کند تا مردم بورس را به صورت واقعی ببینند و متضرر نشوند.
رشد شاخص براساس سود دهی بنگاه‌ها نیست
همچنین محمدعلی خطیب به انحصاری بودن بورس اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه نوسانات شاخص‌های فعلی بورس براساس سودآوری بنگاه‌ها نبوده بلکه براساس شرایط نیمه انحصاری است که بر بازار سهام حاکم است، بنابراین رشد شاخص بورس را نمیتوان به عنوان معیار شاخص رشد اقتصاد قرار داد.
وی در گفت‌وگو با فارس با انحصاری خواندن بورس افزود: زمانی رشد شاخص بورس را می‌توان به عنوان شاخص در نظر گرفت که تقاضا برای اوراق سهام براساس سود بنگاههای اقتصادی باشد. اکنون بیش از دو سوم واحدهایی که اوراق سهام عرضه می‌کنند، برای بانک‌ها و دولت است، یعنی از طریق بانک‌ها سهام این شرکت‌ها مطرح شده است که به راحتی می‌توانند میزان تقاضا یا عرضه را افزایش یا کاهش دهند و با در نظر گرفتن این شرایط نمیتوان تغییرات سهام بورس را به دلیل رشد اقتصاد در نظر گرفت.
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: تغییرات شاخص قیمت با توجه به ارائه اوراق سهام شرکت‌های متعلق به بانک‌ها و دولت‌ها بیشتر مربوط به سیاست‌های آنها است که عرضه و تقاضا و به تبع آن قیمت، کاهش یا افزایش می‌یابد. خطیب تعامل خوب مجلس و دولت و چشم‌انداز روشن مردم از این وحدت را یکی دیگر از دلایل رشد شاخص بورس دانست.
سرمایه جدید وارد نشده
این کارشناس مسائل اقتصادی با رد سرازیر شدن سرمایه به طرف بورس به دلیل رکود اقتصادی، گفت: این تئوری زمانی می‌تواند درست باشد که سرمایه‌گذاری در بورس هم درآمد‌زا باشد. این کارشناس اقتصادی پایین بودن نرخ سود بانکی را دلیل دیگر رشد شاخص بورس عنوان کرد و گفت: بخش زیادی از سرمایه که اکنون در بورس متمرکز شده قبلا در بخش مسکن و ارز، متمرکز شده بود که مناسب است این سرمایه‌ها در بخش تولید سرمایه‌گذاری شود.
خطیب با حبابی خواندن بورس کشور پیش‌بینی کرد که در آینده قیمت‌ها در بورس کاهش یابد که به نظر وی سال‌های گذشته هم همین‌طور بوده است.
این کارشناس اقتصادی گفت: معتقدم هدفمندی یارانه‌ها باید حداقل با وقفه یکساله انجام شود، زیرا مشکلات زیادی در بخش اشتغال، نقدینگی، تورم و بیکاری داریم، بنابراین با اجرای این قانون که موجب تورم می‌شود رکود هم افزایش خواهد یافت و می‌تواند تقاضا برای اوراق سهام را به‌وجود بیاورد زیرا وقتی تورم افزایش پیدا کند تقاضا در بخش‌های تولیدی کاهش یافته و منابع به سمت خرید اوراق سهام پیش می‌رود.
رشد بورس حاصل جابه‌جا شدن سرمایه‌ها است
از طرفی یک کارشناس اقتصادی بر خلاف سخنان خطیب نظر داد و گفت: رشد بورس فعلی به دلیل جابه‌جایی سرمایه‌گذاری و سرازیر شدن سرمایه‌های طلا و مسکن و بخش‌های دیگر به سمت بورس است.
علی نقی مصلحی شیرازی به فارس در مورد اینکه آیا رشد بازار سهام نشان‌دهنده رونق اقتصادی در جامعه است؟ گفت: خیلی زود است که رشد بورس را به دلیل رونق اقتصادی بدانیم. رشد بورس فعلی به دلیل جابه‌جایی سرمایه‌گذاری و سرازیر شدن سرمایه‌های طلا و مسکن و بخش‌های دیگر به سمت بورس است. شیرازی سرمایه‌گذاری در بورس را علامت خوبی دانست و ادامه داد: اگر چه سرمایه‌گذاری در بورس خود یک عامل مولد است، اما سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولید بهتر از سرمایه‌گذاری در بورس است.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: سرمایه‌گذاری در بورس نشانگر رشد فکری سرمایه‌گذاری در کشور است و حرکت خوبی است اما اگر سیستم بانکی ساختار مناسبی داشت و ما متوجه می‌شدیم که این سرمایه‌ها بیشتر از کدام سمت وارد بورس می‌شوند، تحلیل بهتری می‌توانستیم بکنیم.
لازم است اصطلاحات صورت گیرد
این کارشناس اقتصادی در مورد آینده بورس گفت: بورس کشور ظرفیت زیادی برای گسترش و توسعه دارد، مثلا هنوز هم که شاخص‌ها بالا است، نرخ سهام نشان‌دهنده دارایی واقعی شرکت‌ها نیست. بنابراین لازم است اصلاحاتی در بخش بورس صورت گیرد.
ارسال نظر