برق بیشترین سهم را در بهای انرژی شرکت‌ها دارد
گروه بورس- زهرا مجتهد: شرکت‌های بورسی پس از ملزم شدن از سوی اداره ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار به ارائه جزئیات مربوط به حامل‌های انرژی، موارد مقدار مصرف و مبلغ سوخت مصرفی خود را به این اداره گزارش دادند.

به گزارش خبرنگار ما، اطلاعات ارائه شده از سوی شرکت‌های یاد شده با ابهام روبه‌رو است. نکته حائز اهمیت آن است که از 341 شرکت بورسی تنها 15 شرکت گزارش خود را ارائه کرده‌اند. این در حالی است که پیش از این رییس اداره ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار گفته بود که شرکت‌های بورسی فقط تا پایان فروردین ماه فرصت دارند که اطلاعات مورد بحث را گزارش کنند. با این حال این اطلاعات صرفا بر پایه مفروضات اولیه از سوی شرکت‌ها جمع‌آوری شده و قیمت‌ حامل‌های در نظر گرفته شده برای آنها طی سال‌های 87 و 88 و 89 متفاوت اعلام شده است. اگر چه عملکرد مربوط به سال 87 و 88 به دلیل وجود یارانه‌ها باید از یک نرخ ثابت تبعیت کند، اما این موضوع نیز برای یک شرکت معین و برای سال‌های یاد شده متفاوت گزارش شده است.
از دیگر ابهاماتی که در خصوص این شفاف‌سازی می‌‌توان گفت این است که اگر قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد، اساس و بنیان این افزایش قیمت چه می‌تواند باشد؟ در همین حال ممکن است که شرکتی از سوخت ارزان قیمت در شرایط فعلی استفاده کند. حال اگر قیمت یک سوخت خاص نسبت به سایر حامل‌های انرژی افزایش یابد، آنگاه شرکت به تغییر سوخت مصرفی اقدام کرده و از سوختی ارزان‌تر استفاده خواهد کرد. در این شرایط با وجود ابهامات یاد شده در خصوص اطلاعات ارائه شده، تحلیلگران بازار نیز برای تحلیل وضعیت آتی شرکت‌های بورسی و همچنین اثر این تغییر قیمت‌ها بر سودآوری آنها سردرگم می‌شوند. سندیت اطلاعات ارائه شده به گونه‌ای است که برای دو شرکت که از نظر تولید و محصولات کاملا مشابه یکدیگرند و در یک صنعت دسته‌بندی شده‌اند، وضعیت آنها قابلیت مقایسه‌ای مطلوبی ندارد. رشد قیمت‌ها و در نظر گرفتن میزان مصرف سوخت نیز برای این شرکت‌ها نیز قابل اعتماد نخواهد بود. بدین ترتیب با اجرای طرح تحول، آغاز ابهامات برای بازار کلید می‌خورد.
در گزارش‌های شرکت‌های بورسی مطابق عملکرد سال‌های 87 و 88 نیز با وجود تعلق داشتن یارانه‌ها به شرکت‌ها، تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای مشاهده می‌شود. چه بسا آنکه این یارانه‌ها هدفمند شده و از زمان اجرای طرح حذف شوند. در این اطلاعات پیش‌بینی عملکرد سال مالی 89 نیز با فرض حذف شدن یارانه‌ها درج شده است که به نظر می‌رسد این افزایش به صورت عملی نیز در صورت‌های مالی این شرکت‌ها لحاظ شده است. به طور مثال در خصوص پیش‌بینی انرژی گاز مصرفی در سال 89، شرکت‌‌هایی مانند صنعتی بهشهر، سیمان صوفیان، قند نقش جهان، پاکسان، مارگارین و سیمان فارس نو، میانگین نرخ هر واحد (مترمکعب) را بدون تغییر محاسبه و پیش‌بینی خود را اعلام کرده‌اند.
در همین حال شرکتی مانند فولاد خراسان که میانگین نرخ هر واحد گاز مصرفی آن در سال ۸۹ نسبت به ۸۸ با کاهش عنوان شده است، با این ابهام روبه‌رو است که آیا هدفمند کردن یارانه‌ها را مد نظر قرار نداده است؟ در این بین حتی برخی شرکت‌ها نیز افزایش میانگین قیمت هر واحد را لحاظ کرده‌اند.
پرسش این است که مبنای مقیاس قرار دادن اعداد حاضر در جداول ارسالی چیست؟ آیا دو شرکت مشابه از یک نرخ واحد در زمینه مصرف انرژی بهره‌ خواهند برد؟ یا برنامه دیگری برای این قبیل شرکت‌ها در نظر گرفته می‌شود؟
شفاف کردیم...!
در همین راستا رییس اداره ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، درباره گزارش‌های ارسالی از سوی شرکت‌ها به خبرنگار ما گفت: ما از شرکت‌های بورسی اطلاعات طبقه‌بندی شده در زمینه سوخت مصرفی‌شان را درخواست کردیم با این هدف که مفروضات را برای تحلیلگران و سرمایه‌گذاران این شرکت‌ها شفاف کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که مفروضات گزارش شده حاوی ابهام هستند و نمی‌توان درباره دو شرکت مشابه نتیجه‌ای یکسان گرفت، افزود: شرکت‌ها را باید تک‌تک‌ و به طور مجزا بررسی کرد. افزایش‌ها و کاهش‌های در نظر گرفته شده در نرخ سوخت‌های مصرفی برای هر شرکت متفاوت است و همین امر قابلیت مقایسه را از آنها می‌گیرد. وی با اشاره به این مطلب که صحت اطلاعات ارائه شده را قبل از درج در سایت به نوعی بررسی کردیم، تصریح کرد: این اطلاعات بر اساس برآورد خود شرکت‌ها جمع‌آوری و به سازمان ارسال شده است.
در نهایت از نظر ما مشخص شدن میزان مصرف سوخت از سوی شرکت‌ها هدف اصلی بوده است. مالمیر خاطرنشان کرد که این اطلاعیه‌ها جهت شفاف‌سازی در بازار منتشر شده، تا قبل از اعلام هر تغییری مثلا افزایش 20‌درصدی نرخ گاز یا رشد 10درصدی نرخ برق، سرمایه‌گذاران بتوانند با سرعت بیشتری اثر این افزایش‌ها را روی سودآوری سهامشان محاسبه کنند.
ابهام در ابهام
با این حال از آنجایی که هنوز طرح هدفمند شدن یارانه‌ها به طور واضح کالبدشکافی نشده است و هیچ کس درباره جزئیات این طرح همچنین چگونگی اجرای آن اشراف کافی ندارد، مفروضات وارده از سوی بورس به سطح عمومی بازار ابهامی دیگر را در اذهان می‌نشاند که خود قابل بحث و بررسی است. در حالی که در طرح هدفمند کردن یارانه‌ها وضعیت صنایع به طور کلی نامشخص است، ورود به جزئیات در این موقعیت، کمی جای تامل دارد. اما به صرف آنکه سرعت تحلیلگری در بازار افزایش یابد، نمی‌توان به طور کامل بدان استناد کرد. در عین حال اگر این اطلاعات ارسالی از سوی شرکت‌ها درست و موثق باشد هدف یاد شده برای بازار می‌تواند بسیار مفید باشد.
موارد و جزئیات ارائه شده
شرکت‌های فولاد خراسان، سخت‌ آژند، صنعتی بهشهر، پاکسان، سیمان مازندران، مارگارین، سینادارو، سیمان فارس نو و پالایش نفت اصفهان، پتروشیمی اصفهان، گلتاش، سیمان صوفیان، داروسازی ابوریحان، قند نقش جهان و سیمان کردستان از جمله شرکت‌هایی هستند که عملکرد واقعی 87 و پیش‌بینی 88 و پیش‌بینی مربوط به مقدار مصرف حامل‌های انرژی (گاز، برق، گازوئیل و مازوت) برای سال مالی جاری را به سازمان ارائه داده‌اند. با مشاهده جزئیات اطلاعات شرکت‌های یاد شده، شرکت فولاد خراسان کاهش پیش‌بینی میانگین هر واحد مصرفی را شاهد است. کاهش نرخ مزبور به دلیل پیش‌بینی افزایش مقدار گاز مصرفی از سوی این شرکت عنوان شده است که دلیل آن بهره‌برداری از مدول دو احیای مستقیم در سال 89 است. پیش‌بینی گاز مصرفی در این طرح به تنهایی معادل 70میلیون و 272مترمکعب و برق مصرفی برابر 35هزار و 136 مگاوات اعلام شده است.
از طرفی دیگر با مقایسه پیش‌بینی ۸۹ شرکت «شپنا» با پیش‌بینی عملکرد ۸۸ این شرکت به نظر می‌رسد که شرکت افزایش نرخ میانگین ۵ برابری را برای برق مصرفی خود محاسبه کرده است. این شرکت نرخ هر واحد مصرف برق در سال ۸۸ را معادل ۲۴۰ریال و در سال ۸۹ یک‌هزار و ۴۰۰ریال پیش‌بینی کرده است.
در این بین قند نقش جهان به صراحت عنوان کرده است که پیش‌بینی هزینه انرژی سال 89 بدون در نظر گرفتن حامل‌های انرژی است. همچنین شرکت اضافه کرده است که از مقدار 28080مگاوات ساعت مصرف برق مورد نیاز، مقدار 9360مگاوات با نرخ میانگین 270ریال از شبکه سراسری خریداری و مابقی آن توسط توربین‌های شرکت تولید می‌شود که با توجه به مواد ذکر شده میانگین نرخ در سال 88، معادل 150ریال و همین پیش‌بینی در سال 89 معادل 166ریال است.
در همین حال سیمان کردستان به طور واضح در گزارش خود نرخ عوامل انرژی در پیش‌بینی عملکرد ۸۹ را با فرض ۱۰۰درصد افزایش نسبت به سال ۸۸منظور کرده است. این شرکت به دلیل خرید کلینکر در سال ۸۸، با کاهش مصرف برق مواجه است.
با استناد به این مطلب که نیاز سوخت مصرفی هر شرکت با شرکت دیگر تفاوت دارد، در این بین پالایش نفت اصفهان اعلام کرده است که برق مورد نیاز شرکت از سوی خود شرکت و از طریق نیروگاه‌های موجود در آن تولید می‌شود و عنوان شده خریداری برق صرفا مربوط به برق مصرفی تلمبه‌خانه و تاسیسات آبرسانی شرکت است که از طریق شبکه برقی شهری تامین می‌شود. همچنین سوخت مایع مصرفی، نفت کوره سنگین است که تولید خود پالایشگاه است.
در مجموع شرکت‌ها جزئیات و اطلاعات متعددی را در خصوص مصرف سوخت و انرژی گزارش کرده‌اند. در مورد پارامتر برق که مبالغ آن در این گزارش‌ها آمده است، به این مطلب می‌رسیم که برق به عنوان اصلی‌ترین انرژی مصرفی در هر کارخانه کاربرد دارد و اگر این انرژی با افزایش نرخ شدیدی روبه‌رو شود یا شرکت‌ها را به سمت انرژی جایگزین سوق می‌دهد یا اینکه در صورت عدم دسترسی به این موضوع، سودآوری شرکت را به مخاطره می‌اندازد و هزینه‌های شرکت افزایش جدی خواهد داشت.