گارو هوانسیان فر*
به نظر اینجانب، با وضع موجود موسسات حسابرسی که بیشتر آنها از مشکلات موجود در حرفه و قیمت شکنی‌ها (یا به عبارت دیگر، دعوا بین موسسات حسابرسی برای به‌دست آوردن یک کار، آنهم کار بسیار کوچک) می‌نالند، چه لزومی دارد که موسسات حسابرسی متحمل هزینه اضافی تحت عنوان «هزینه حسابرسی» شوند. این مطلب مرا به یاد مثال سلمونی‌ها می‌اندازد که هرگاه بیکار می‌شوند، سر هم را می‌تراشند.

لزوم این حسابرسی در چیست؟ جامعه می‌خواهد به چه نتیجه‌ای برسد؟ واقعا برای اینجانب موضوع روشن نیست و هرگاه دفعه اول آنرا شنیدم، دقیقا» به یاد مثال فوق افتادم.
در زمانی که بیشتر شرکت‌ها با درآمدهای زیاد حسابرسی نمی‌شوند و اجباری از نظر قانونی جهت حسابرسی ندارند، هدف جامعه از این کار چیست؟ البته لازم به ذکر است که با توجه به دستور جامعه حسابداران رسمی ایران، موسسه‌ای که اینجانب در آن خدمت می‌کنم، حسابرس مستقل خود را تعیین کرده است.
نظر من این است که جامعه، اول این موضوع را حل کند که کلیه شرکت‌ها باید حسابرسی شوند که این خود می‌تواند از هر لحاظ برای کل کشور ما بسیار مفید باشد و هرگاه توانست این مطلب را به مسوولان محترم مربوطه بقبولاند، سپس به سراغ حسابرسان بیاید. حسابرسان هم جزئی از کل جامعه ما هستند و هرگاه همه شرکت‌ها توسط حسابداران رسمی (البته موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و نه اشخاص انفرادی) حسابرسی شدند، برای ما حسابرسان هم این موضوع که باید حسابرسی شویم، قابل قبول و قابل درک خواهد بود و با کمال میل دستور جامعه را می‌پذیریم، اگر چه تا به حال کلیه دستورات جامعه حسابداران رسمی ایران را پذیرفته و به آنها عمل کرده‌ایم.
اینجانب با حسابرسی شدن کلیه شرکت‌ها (شامل موسسات حسابرسی) به طور کامل موافق هستم و از قبل هم در مقاله‌های خود درج کرده‌ام که انجام حسابرسی کلیه شرکت‌ها توسط موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران (و نه اشخاص انفرادی)، می‌تواند از هر لحاظ برای کل جامعه و به خصوص امور مالیاتی مملکت‌مان بسیار مفید باشد. بنابراین پیشنهاد دارم که در حال حاضر، موضوع حسابرسی شدن موسسات حسابرسی توسط موسسات حسابرسی دیگر منتفی تلقی‌ شده و جامعه حسابداران رسمی ایران به دنبال قبولاندن حسابرسی شدن کلیه شرکت‌ها باشد.
امیدوارم که مسوولان محترم و سروران‌گرامی که در جامعه حسابداران رسمی ایران سمت و مقامی دارند و تصمیم گیرنده هستند، به مطالب پیشنهادی کلیه اعضای جامعه به صورت پیشنهادات مثبت و نه انتقادآمیز نگاه کنند. جامعه حسابداران رسمی ایران جدا از اعضای آن نیست. بنابراین، به هر عضوی از این جامعه حسابداران این اجازه را بدهد که نظر و پیشنهادات خود را به صورت روشن و نه با اشاره و به صورت سربسته بیان کند و از این موضوع واهمه نداشته باشد که خدای نکرده بعدا به صورت یک امتیاز منفی در جایی برای او منظور شود. به عبارت دیگر، بیایید استقلال کاری و حرفه‌ای را از همین جا شروع کنیم. بالاخره به ما می‌گویند «حسابرس مستقل»!! باز هم تکرار می‌کنم، جامعه حسابداران رسمی ایران، خود ما هستیم و نه ساختمان و تشکیلات آن. بنابراین، هر تصمیمی که توسط جامعه حسابداران رسمی ایران‌گرفته می‌شود، باید مورد قبول اکثریت اعضای جامعه باشد.
این مطلب را هم لازم می‌بینم که خدمت سروران عزیز و محترم در جامعه حسابداران رسمی ایران برسانم که تا به حال با دوستان حسابرسی که عضو آن جامعه هستند صحبت کرده‌ام، از این موضوع حسابرسی راضی نیستند. شاید همه حسابرسانی که از این موضوع راضی نیستند، مثل بنده از هدف نهایی جامعه بی‌اطلاع هستند. خواهشمندم این مطلب را برای اینجانب و سایر حسابرسانی که همین سوال را ممکن است داشته باشند، روشن فرمایید. من در مقاله‌های خود می‌نویسم که بعضی از شرکت‌ها از فوائد و نتایج خوب حسابرسی اطلاعی ندارند و اگر داشتند، به طور قطع با رغبت بسیار زیاد متحمل یک هزینه بسیار متعارف در حد آن شرکت‌ها می‌شدند. حالا اینجانب به عنوان یک حسابرس، این تصمیم جامعه را نمی‌توانم درک و هضم کنم. شاید اشکال از درک و هوش اینجانب و بعضی اعضای‌گرامی جامعه هست. البته با عرض معذرت از دوستان حسابرس و سروران‌گرامی که به همگی آنها ارادت خاص دارم و مطمئن هستم که همگی آنها دارای درک و هوش بسیار بالایی هستند، زیرا یکی از شرایط اولیه و اصلی حسابرس بودن، البته حسابرس به معنی واقعی و دقیق آن، داشتن درک و هوش بالا است.
با آرزوی موفقیت برای کلیه افرادی که در جامعه حسابداران رسمی ایران برای حرفه حسابداری و حسابرسی زحمت می‌کشند و به سوال اینجانب و بسیاری از حسابرسان محترم عضو آن جامعه، پاسخ قانع‌کننده‌ای خواهند داد.
مطمئن هستم حکمتی در این کار است که برای اینجانب و بعضی دوستان عزیز حسابرسم روشن نیست که انشاا... جامعه حسابداران رسمی ایران با حسن نیتی که به کل اعضای خود دارد، یعنی به خودش دارد، لزوم حسابرسی شدن موسسات حسابرسی را توسط موسسات حسابرسی دیگر به صورت روشن و واضح توضیح خواهد داد که جای هیچ‌گونه سوالی برای هیچ عضوی، با هر درجه‌ درک و هوش، باقی نماند. در خاتمه این گفتار باید سوال کنم، آیا جامعه حسابداران رسمی ایران در مورد استقلال کاری حسابرسان در این رابطه فکر کرده است؟ منظور این است که اگر موسسات حسابرسی را مجبور کنید که حسابرسی شوند، بدیهی است که هر موسسه حسابرسی یک موسسه حسابرسی دوست و آشنا را انتخاب خواهد کرد. این امر را بدون هیچ‌گونه شک و تردید قبول کنید.
حال، شرکای یک موسسه‌ای که با شرکای موسسه دیگر دوستی و آشنایی کامل دارند، می‌توانند در کار حسابرسی خود استقلال داشته باشند؟ جواب مثبت است یا منفی؟ امیدوارم که کسی جواب مثبت ندهد که جای تعجب برای اکثریت اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران خواهد بود. البته مورد اخیر را بدون نظرسنجی علمی اظهار می‌دارم ولی با شناختی که از بعضی موسسات حسابرسی دارم، فکر می‌کنم که اکثریت آنها حاضر به حسابرسی شدن نخواهند بود و اگر هم مجبور به این کار شوند، از دوستان حسابرس خود استفاده خواهند کرد. امیدوارم که دوستان عزیز حسابرس به من ایراد نگیرند که بدون نظرسنجی از آنها، از طرف آنها مطلبی را بیان می‌کنم. این مطلب فقط برداشت شخصی اینجانب است و ممکن است لزوما نظر اکثریت حسابرسان‌گرامی نباشد. نظر نهایی اینجانب این است که در حال حاضر حسابرسی شدن موسسات حسابرسی توسط موسسات حسابرسی دیگر غیرضروری است و جامعه می‌تواند یک نظرسنجی کتبی در این باره به عمل آورد. اینجانب مطیع نظر اکثریت موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی هستم، ‌گرچه ته دل با این کار صد در صد مخالفم.
*حسابدار رسمی - عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان