کارنامه بورس‌ها برای سال ۲۰۰۹ نشان داد
دوپینگ مخابراتی بورس تهران در فدراسیون جهانی
گروه بورس- معصومه طاهرخانی: هر چند بورس تهران در رتبه‌های انتهایی جداول ۱۷گانه فدراسیون جهانی بورس‌ها سیر می‌کند، ولی دسامبر سال ۲۰۰۹، ماهی است که توانسته رتبه ششمی تغییرات ارزش معاملات را از آن بورس تهران کند. بر اساس گزارشی که این فدراسیون در آخرین ماه سال ۲۰۰۹ میلادی منتشر کرده، تحولات ۵۲ بورس عضو خود را مورد بررسی قرار داده است. بورس تهران که به عنوان یکی از اعضای این فدراسیون ۵۲ عضوی فعالیت می‌کند، تنها می‌تواند در میان ۵ متغیر مورد بررسی این فدراسیون جای بگیرد. چرا که ساختار بازار و محدودیت ابزارهای مالی در بورس تهران، اجازه نمی‌دهد که بورس تهران بتواند فضایی برای مانور در میان متغیرها داشته باشد. اما فدراسیون جهانی در نماگرهای مقایسه‌ای خود، تغییرات را هم بر مبنای واحد محلی کشورها و هم واحد پولی جهانی (دلار) ارائه می‌کند، از این رو در این گزارش تنها واحد پولی جهانی معیار مقایسه قرار گرفته است، چرا که می‌تواند فضای واقعی‌تری از جایگاه بورس تهران در میان ۵۲بورس عضو ارائه کند. همچنین در پاره‌ای موارد به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی بورس‌های عضو، در برخی جداول مقایسه‌ای، تعداد اعضا روند کاهشی دارد. به هر روی جایگاه بورس تهران در ماه دسامبر سال ۲۰۰۹ میلادی، از لحاظ متغیرهای ۵گانه‌ای چون «ارزش بازار»، «ارزش معاملات»، «دفعات معامله»، «درصد گردش سهام» و در نهایت «تعداد شرکت‌های فعال در بورس» مورد تحلیل و بررسی مقایسه‌ای قرار گرفته است.
ارزش معاملات؛ صدر جدول می‌رویم؟
در میان ۵ متغیری که فدراسیون جهانی بورس‌ها از وضعیت بورس تهران اعلام کرده، تنها می‌توان رتبه ششمی تغییرات ارزش معاملات نسبت به سال ۲۰۰۸ را در مسیر صعودی دانست. البته رشد مثبت ارزش معاملات هم هیچ دلیلی جز قطعی شدن معامله بلوکی ۵۰درصدی مخابرات ندارد. معامله‌ای ۸میلیارد دلاری که با قطعی شدنش توانسته جایگاه بورس تهران در فدراسیون جهانی را بالا ببرد، چیزی که اگر از کل ارزش معاملات حذف شود، شاید ارزش معاملات منفی هم شود. این متغیر که با عنوان (Total vaue of share Trading) درجدول‌های مقایسه‌ای معرفی می‌شود، نشان می‌دهد که تغییرات ارزش معاملات بورس تهران طی ماه دسامبر، مثبت ۴/۱۱درصد بوده است. به بیان دیگر ارزش معاملات طی سال ۲۰۰۹ در مقایسه با سال ۲۰۰۸، ۴/۱۱درصد تغییرات مثبت دارد. جمع کل ارزش معاملات بورس تهران طی سال ۲۰۰۹، قریب ۱۷ میلیارد دلار بوده است. از طرف دیگر این متغیر طی ماه منتهی به دسامبر ۲۰۰۹ نیز عدد ۵/۳۷۵میلیون دلار را در کارنامه خود ثبت کرده است. رتبه‌های اول تا پنجم جدول تغییرات مثبت ارزش معاملات به ترتیب در اختیار بورس‌های «شنزن» با ۴/۱۲۳درصد، «شانگهای» با ۷/۹۵درصد، «کلمبو» با ۳/۲۱درصد، «فیلیپین» با ۲۱ درصد و در آخر «استانبول» با ۷/۲۰درصد رشد است.
هنوز «بازار» ارزش ندارد!
دومین متغیری که در جداول فدراسیون جهانی مورد بررسی قرار گرفته، ارزش بازار یا (Market Capitalization) است. در میان ۵۲ بورسی که در جداول مربوط به این متغیر قرار گرفته‌اند، جایگاه بورس تهران از لحاظ تغییرات ارزش بازار در رتبه ۴۱ قرار دارد. هر چند تغییر ۵/۲۱درصدی ارزش بازار بورس تهران مثبت است، ولی با این حال آن قدر بالا نیست که بتواند جایگاه بورس تهران را حتی تا میانه‌های جدول هم بالا بکشاند. رتبه‌های اول تا سوم این جدول در اختیار بورس‌های «شنزن» با ۷/۱۴۵درصد، «برزیل» با ۱۲۶درصد و در نهایت «کلمبو» با ۷/۱۲۲درصد است. بورس‌های «برمودا» با منفی ۹/۲۸درصد، «امان» با منفی ۲/۱۱درصد و بورس «اوزاکا» با منفی ۲/۶درصد در رتبه‌های انتهایی جدول تغییرات ارزش بازار جای گرفته‌اند. یکی از عوامل رشد ارزش بازار بورس تهران ورود بانک‌های تجارت و صادرات، بیمه‌های البرز و آسیا، حفاری شمال و سیمان فارس‌نو بوده است.
«چرخش سهام» به وقت انتهای جدول
«درصد گردش سهام» یا (share Turnover Velocity) سومین متغیری است که می‌توان جایگاه مقایسه‌ای بورس تهران را در آن مورد بررسی قرار داد. طی آخرین ماه میلادی سال ۲۰۰۹، جایگاه بورس تهران در جدول تغییرات درصد گردش سهام در میان ۵۱بورس عضو، جایگاهی بهتر از ۴۵ نیست. بورس‌های «نزدک» با ۷۱۶درصد، «شنزن» با ۴۰۸درصد و «شانگهای» با ۲۰۷درصد جایگاه‌های اول تا سوم جدول را از لحاظ این متغیر به خود اختصاص داده‌اند. بورس «لوکزامبورگ» هم با در اختیار داشتن ۲دهم درصد گردش سهام، طلایه‌دار انتهای جدول است.
معاملاتی به وقت دفعات!
اما چهارمین متغیری که بورس تهران در آن مورد بررسی قرار گرفته، دفعات معامله یا (Number of Trades in Equity Shares) است. در این متغیر رده انتهایی جدول در اختیار بورس تهران است، چرا که در میان ۴۸ بورسی که در این جدول هستند، رتبه آخر جدول به بورس تهران رسیده است. این جدول که به بررسی عملکرد ماه دسامبر در مقایسه با ماه نوامبر پرداخته، بورس‌های «کلمبو»، «لوکزامبورگ» و «تایوان» را در صدر جدول قرار داده است. اما رتبه انتهایی دفعات معامله بورس تهران در ماه دسامبر، خود شاهدی است بر این مدعا که رشد ارزش معاملات بورس تهران هم تنها مربوط به معامله بلوکی مخابرات است. به عبارت دیگر طی ماه دسامبر، تنها قطعیت معامله ۸میلیارد دلاری مخابرات توانسته کمی جایگاه نزولی بورس تهران را به سمت صعود آن هم تنها در یک متغیر بکشاند.
تعداد شرکت‌ها؛ توقف تا اطلاع بعدی
جدول بعدی مربوط به تعداد شرکت‌ها است که با عنوان (Number of listed Company) شناخته می‌شود. بورس تهران در جدول تغییرات این متغیر که نسبت به دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی تنظیم شده، در جایگاه ۱۳ قرار دارد. به طوری که بورس تهران با رشد ۲/۲درصدی از لحاظ افزایش تعداد شرکت‌های فعال در این بازار، بالاتر از بورس‌هایی چون «توکیو»، «لندن» و «نزدک» قرار گرفته است. بیشترین رشد تعداد شرکت‌ها طی مدت یاد شده، متعلق به بورس‌های «یورونکست»، «شنزن» و «بوداپست» است. رشد منفی این جدول هم در اختیار بورس‌های «مصر»، «برمودا» و «لندن» است.
ارسال نظر