گارو هوانسیان‌فر *
این بار سخن من با حسابداران رسمی جوان است که طی چند سال اخیر توانسته‌اند امتحانات نه چندان سخت ولی در حد متوسط جامعه حسابداران رسمی ایران را بگذرانند و عضو جامعه حسابداران رسمی ایران شوند (البته موضوع سطح امتحانات جامعه حسابداران رسمی ایران جای بحث دارد که خارج از موضوع این مقاله است.)

در هر حال، به همه آنهایی که از این امتحانات سرافراز بیرون آمده‌اند تبریک می‌گویم و برای بقیه نیز آرزو دارم که با کمی سعی و کوشش، این امتحانات را بگذرانند.
اما به آنهاکه این امتحانات را گذرانده‌اند باید بگویم که این پایان کار نیست و تنها ابتدای آن است. برای اینکه بتوانند به عنوان حسابدار یا حسابرس خوب و خبره در کار باقی بمانند، باید به طور مداوم مطالعات خود را در همه زمینه‌های حسابداری و حسابرسی و موارد مرتبط به روز نگهدارند، در غیر این صورت منحنی معلومات آنها که برای کسب عنوان حسابدار رسمی به دست آورده اند، هر روز شکل نزولی پیدا می‌کند و از حسابدار رسمی فقط عنوان آن برای آنها باقی می‌ماند.
منظور من از نوشتن این مقاله توصیه به حسابداران رسمی جوان برای مطالعه مطالب حسابداری، حسابرسی و... نیست، بلکه مطلبی است که حسابداران رسمی جوان آینده به محض اعلام اسامی آنها به عنوان قبول شدگان در آزمون جامعه حسابداران رسمی، با شرکای موسسات حسابرسی در بین می‌گذارند که می‌خواهند جزو شرکای موسسه درآیند.
برای روشن شدن ذهن این حسابداران رسمی جوان، مثالی از انگلستان می‌زنم که از وضع و جایگاه حسابداری آن به طور کامل آگاه هستم و نحوه شریک شدن یک حسابدار خبره در یک موسسه حسابرسی معتبر را می‌دانم. همانطور که آگاه هستید، انجمن‌های حرفه‌ای حسابداری در انگلستان، از سال‌های بسیار پیش تاسیس شده و از عمر آنها مدت بسیار طولانی می‌گذرد. در حال حاضر، ‌هزاران نفر عضو این انجمن‌های حرفه‌ای هستند که برای عضویت در این انجمن‌ها، از سخت ترین امتحانات حسابداری و موارد مرتبط گذشته‌اند و همه آنها که در موسسات حسابرسی کار می‌کنند، کار خود را با کارآموزی ساده، از قبیل جمع زدن و تیک زدن شروع کرده‌اند و با توجه به هوش، ذکاوت و لیاقت خود، پیشرفت کرده اند.
البته همه آنها جزو شرکای موسسات حسابرسی معتبر در نیامده‌اند یا اگر هم جزو شرکای چنین موسساتی شده باشند، لزوما از ابتدای شراکت جزو شرکای تراز اول (senior partners) این موسسات نبوده‌اند. کسانی که جزو شرکای تراز اول چنین موسسات حسابرسی معتبر هستند، بدون شک بدانید که از روی شانس و اقبال نبوده و به طور حتم از نظرهای مختلف، از قبیل، دانش، هوش، ذکاوت و مدیریت از دیگر حسابداران خبره که همگی امتحانات انجمن‌های حرفه‌ای حسابداری معتبر را گذرانده‌اند، شایستگی بیشتر داشته اند.
بنابراین، در انگلستان کسی که امتحانات یک انجمن حرفه‌ای حسابداری را می‌گذراند، در یک موسسه حسابرسی ممکن است یک رتبه و امتیاز کسب کند و چنین نیست که خود را در سطح شرکای آن موسسه، حتی پایین‌ترین رده شرکای آن موسسه تصور کند. این شخص باید سال‌ها مراحل حسابرسی را بگذراند تا در صورت داشتن نکاتی که در بالا اشاره شد، ابتدا به عنوان شریک رده پایین آن موسسه درآید.
نظر شخصی من در رابطه با یک حسابدار خبره که تازه امتحانات یک انجمن حرفه‌ای حسابداری در انگلستان، آمریکا یا سایر کشور‌هایی که از نظر حسابداری و حسابرسی پیشینه طولانی دارند و جزو کشورهایی محسوب می‌شوند که رشته حسابداری آنها در دنیا مطرح است را گذرانده‌اند این است که این شخص دارای توانایی‌های کافی برای کار کردن به عنوان یک حسابدار یا حسابرس خبره و حرفه‌ای را دارد و این توانایی‌ها در حد یک حسابرس ارشد در یک موسسه حسابرسی معتبر است و نه بیشتر.
بنابراین، این افراد به هیچ وجه خود را در سطح شرکای موسسات حسابرسی معتبر نمی‌دانند و حتی اگر هم در ذهن خود چنین تصوری داشته باشند، کسی آنها را در این حد قبول ندارد زیرا تازه اول راه هستند و جاده بسیار طولانی است. در یک کتاب معتبر حسابرسی خارجی (آمریکایی) مطالعه می‌کردم که یک CPA در آمریکا می‌تواند در عرض ۱۰ تا ۱۲ سال سابقه کار مفید (مفید = کار عملی فعال در کلیه سطوح حسابرسی در انواع صنایع و رشته‌ها) در یک موسسه حسابرسی معتبر، جزو شرکای آن موسسه درآید، البته باید تمام خصوصیات یک شریک را به دست آورده باشد. اما بعضی از حسابداران رسمی جوان مملکت ما، محض قبولی در امتحانات جامعه حسابداران رسمی، یا خود یک موسسه حسابرسی تاسیس می‌کنند یا به موسسات حسابرسی موجود مراجعه می‌کنند و درخواست همکاری در سطح شریک می‌کنند و حتی در حد شریک همردیف شرکای موجود در موسسات. بیشتر این جوانان هنگام گذراندن امتحانات یاد شده، در موسسات خود سمت حسابرس ارشد، سرپرست حسابرسی یا سرپرست ارشد دارند (البته بحث رده بندی شغلی در موسسات حسابرسی خود موضوع یک مقاله دیگری است.) و مساله بسیار مهم را که در نظر نمی‌گیرند این است که هنوز تجربه کاری کافی ندارند و با مطالعه چند استاندارد و کتاب‌های چهار گزینه ای، به نحوی توانسته‌اند از عهده امتحانات برآیند. البته این بدان معنی نیست که این افراد فاقد دانش حسابداری و حسابرسی و..... هستند ولی باید این مطلب برای آنها به طور کامل روشن باشد که این دانش، همچون دانش حسابداران خبره در کشورهایی که عنوان کردم، در حد کافی برای شروع کار به صورت حرفه‌ای در یک موسسه حسابرسی معتبر است. به این جوانان باید توصیه کنم که سعی کنند از مرکب پیاده شوند و پیاده به صورت آهسته آهسته همراه با دیگران پیش روند. همان راه و روشی که شرکای موجود در موسسات حسابرسی از سال‌ها پیش پیموده اند. این جوانان مطلب بسیار مهم را که «تجربه» است نباید فراموش کنند، البته تجربه همراه با دانش. اگر فقط صرف تجربه کاری در میان باشد، آن موقع به عنوان یک حسابدار سنتی شناخته می‌شوند. در خاتمه مقاله باید یادآوری کنم که ایجاد جامعه حسابداران رسمی ایران و برگزاری امتحانات و شناختن تعداد محدودی به عنوان حسابدار رسمی در مملکت ما کاری بسیار مفید برای کل جامعه از نظر مسائل مالی به طور کلی و به خصوص جامعه حسابداری بوده و دیگر هر شخصی که به قول معروف می‌تواند از عدد صفر تا ۹ را بنویسد، به عنوان یک حسابدار شناخته نمی‌شود. امروزه حسابدار رسمی بودن یک ارزش است. سال‌ها پیش کسی به عنوان یک حسابدار شناخته می‌شد که دارای خط خوب باشد. در واقع حرفه حسابداری مساوی بود با حرفه خطاطی. در مورد بهتر بودن کدام یک از این حرفه‌ها هیچگونه اظهارنظری نمی‌کنم و موضوع خارج از بحث این مقاله است. موقعی که در امتحان ورودی دانشکده علوم مالی شرکت نفت قبول شدم، شخصی از من پرسید که در چه رشته‌ای قبول شدی؟ جواب دادم «حسابداری». پرسید خط تو چطور است. گفتم بسیار بد و در حد یک دانش آموز کلاس اول دبستان. ایشان گفتند که اگر خط خوبی نداری نمی‌توانی یک حسابدار خوبی شوی زیرا اولین شرط حسابدار شدن داشتن خط خوب است!! این موضوع می‌رساند که نظر عموم مردم در مورد رشته حسابداری به چه صورت بود که متاسفانه در زمان حال هم، البته بسیار کمتر، در بین بعضی مردم عادی که هیچ آشنایی با حرفه حسابداری و حسابرسی ندارند و قسمت امور مالی را به عنوان قسمت محاسبه حقوق و دستمزد می‌دانند، وجود دارد. به حسابداران رسمی جوان توصیه می‌کنم که عجله‌ای در شریک شدن در موسسات حسابرسی دیگر یا تاسیس یک موسسه حسابرسی جدید نداشته باشند و سعی کنند پله‌های پیشرفت در این حرفه را یکی یکی بالا روند و پایه محکمی داشته باشند و این نظر مرا فقط بخاطر داشته باشند (لزوما نباید قبول داشته باشند) که قبول شدن در امتحانات هر انجمن حرفه‌ای حسابداری در تمام دنیا، فقط جوازی است برای ورود به رشته حسابداری و حسابرسی در سطح حرفه ای، نه بیشتر و تصوری غیر از این به ذهنشان خطور ندهند. با به دست آوردن تجربه کافی و سایر عواملی که پیش از این عنوان شد و با پیشرفت
روز افزون حرفه حسابداری و حسابرسی در مملکتمان، انشاء‌الله یک روزی شریک رده بالای یک موسسه حسابرسی معتبر خواهند شد. به امید آن روز.
* حسابدار رسمی - عضو پیوسته انجمن
حسابداران خبره مدیریت انگلستان