دنیای اقتصاد- دو شرکت بزرگ فعال در بازار سرمایه با تغییرات مدیریتی مواجه شدند. به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، بر اساس آخرین اخبار رسیده، موسی‌رفان مدیرعامل گروه مپنا جای خود را به عباس علی‌آبادی، معاون وزیر نیرو داده است و عیسی رضایی مدیرعامل سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان، شرکتی که در بازار بالغ بر هزار و 500میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده نیز از سمت خود استعفا کرده است.

تغییرات مهم مدیریتی در بزرگان بورس
گروه بورس- علیرضا باغانی: دو شرکت بزرگ فعال در بازار سرمایه با تغییرات مدیریتی مواجه شدند.
به گزارش خبرنگار ما، بر اساس آخرین اخبار رسیده، موسی رفان مدیرعامل گروه مپنا جای خود را به عباس علی‌آبادی، معاون وزیر نیرو داده است و عیسی رضایی مدیرعامل سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایران، شرکتی که در بازار بالغ بر هزار و ۵۰۰میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده نیز از سمت خود استعفا کرده است.
با این وصف «عیسی و موسی» بازار سرمایه رفتند و جای خود را به «محمد» و احتمالا «محمدعلی» می‌دهند و با تغییر این دو مدیر احتمالا شرکت‌های زیرمجموعه آنها نیز با تغییرات مدیریتی مواجه می‌‌شوند که بر این اساس می‌‌توان گفت که پروژه تغییر مدیران در بازار کلید خورده است.
رضایی رفت
«مدیرعامل سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان رفتنی شد». این خبری بود که بدون هیچ جزئیاتی روز چهارشنبه گذشته در بازار زمزمه می‌‌شد. اما خبر تغییر مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری بازار که برای چندمین بار طی ماه‌های گذشته مطرح می‌‌شد، این بار جدی‌تر از گذشته بود، به طوری که دامنه این شایعه مهم بعد از معاملات روز چهارشنبه و تا روز گذشته به رغم تعطیلی بازار همچنان دهان به دهان فعالان بازار سرمایه و کارگزاران می‌‌چرخید. در این حال منابع خبری نزدیک به «مهر»، خبر تغییر مدیرعامل این شرکت سرمایه‌گذاری را تائید کرده‌اند تا جایی که گفته می‌‌شود وی از روز چهارشنبه گذشته این شرکت را به قصد استعفا ترک کرده است. این اخبار غیررسمی حاکی از آن است که اختلاف‌نظر رضایی با مقامات بالاتر از خود از زمانی شدت گرفت که شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان تحت نظر بنیاد تعاون سپاه قرار گرفت و پرویز فتاح وزیر نیروی دولت نهم، ریاست این مجموعه بزرگ اقتصادی را بر عهده گرفت. در ظاهر بنیاد تعاون سپاه در زمینه سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط «مهر» در بازار و برخی تغییرات مدیریتی در شرکت‌های زیرمجموعه «مهر»، انتقاداتی را نسبت به عملکرد مدیرعامل این شرکت سرمایه‌گذاری وارد کرده است، انتقاداتی که در هفته‌های اخیر شدت گرفته و در مرحله اول به استعفای «علی محمدی» مدیر سرمایه‌گذاری این شرکت منجر شده است.
از مهر پارسال تا مهر امسال
بنابر اطلاعات واصله، در چند ماه اخیر از قدرت نظارتی موسسه مالی و اعتباری «مهر» بر شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد کاسته شده و بنیاد تعاون سپاه بیشتر به عنوان نهاد نظارتی و راهبری این شرکت سرمایه‌گذاری ایفای نقش کرده است. در حالی که پیش از این عقبه «مهر» به موسسه مالی و اعتباری مهر یا همان موسسه قرض‌الحسنه بسیجیان بازمی‌گشت، موسسه‌ای که در راس آن «احمد شفیع‌زاده» قرار دارد، فردی که به عیسی رضایی بسیار نزدیک است و همواره از عملکرد وی در بازار سرمایه حمایت می‌‌کرده است، ولی ظاهرا این بار حمایت‌های وی از رضایی نتوانسته به کاهش فشارها بر وی منتهی شود و در نهایت او ناچار به استعفا شده است. خبرهای رسیده حاکی از آن است که عیسی رضایی از چهارشنبه گذشته این شرکت سرمایه‌گذاری را به بهانه گذراندن امتحان جامع دکترا ترک کرده و پس از آن نیز استعفای خود را به موسسه مهر ارائه کرده است. شنیده می‌‌شود، این دومین باری است که رضایی به دلیل برخی فشارهای وارد شده از سوی مقامات بالاتر ناچار به استعفا می‌‌شود. نخستین استعفای وی به اواخر سال گذشته باز می‌‌گردد و درست زمانی که برخی از سرمایه‌گذاری‌های مهر در بازار به چالش کشیده شد و خرید شرکت‌هایی همچون ایرالکو این شرکت سرمایه‌گذاری را با زیان مواجه کرد. در آن زمان این درخواست پذیرفته نشد، اما این بار ظاهرا تغییر مدیرعامل مهر که به بازیگر نقش اول بازار سرمایه طی سال جاری بدل شده بود، جدی‌تر از گذشته است.
تغییر مدیرعامل مهر از آن جهت برای فعالان بازار سرمایه با اهمیت است که این شرکت سرمایه‌گذاری تاکنون در بازار سرمایه بالغ بر یک‌هزار و ۵۰۰میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده و سهام بالای یک‌درصد و حتی عمده شرکت‌های بزرگی همچون فولاد مبارکه، توسعه معادن روی، بانک پارسیان، صدرا، بیمه البرز، حفاری شمال، مخابرات ایران، سرمایه‌گذاری بانک ملی، تایدواتر خاورمیانه، تراکتورسازی، ایرالکو، سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی، تکنوتار، توس‌گستر، لوله سدید، پالایشگاه اصفهان و ... را در اختیار دارد، از طرفی دیگر رفتارهای برخی از نمادهای بزرگ بازار به تحرکات این شخصیت حقوقی بستگی داشت، تا جایی که مهر به عنوان سهامدار ۵/۱درصدی مخابرات در ایجاد صف فروش یا خرید این نماد تاثیر بسزایی داشت و خرید بسیاری از معاملات بلوکی آینده بازار از جمله بلوک ۳۲‌درصدی پارسیان و دو خودروساز ساپیا و ایران‌خودرو و بلوک ۲۰‌درصدی حفاری به این شرکت سرمایه‌گذاری نسبت داده می‌‌شد.
مهر در هیات مدیره بورس
همچنین مهر اقتصاد ایرانیان یکی از اعضای حقوقی هیات‌مدیره شرکت بورس محسوب می‌‌شود که نماینده این شرکت در هیات مدیره بورس، علی اسلامی بیدگلی است.
افزون بر این اخیرا مهر با همکاری تامین سرمایه نوین اقدام به راه‌اندازی صندوق مشترک سرمایه‌گذاری مهر ایرانیان کرده است. عمده معاملات این شرکت‌ سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه از طریق شرکت کارگزاری تامین سرمایه نوین (رشد پایدار سابق) انجام می‌‌شد، از این رو مهر قرابت زیادی با شرکت تامین سرمایه نوین داشت.
هنوز خبری از سرنوشت استعفای رضایی در دست نیست، ولی منابع خبری پیش‌بینی می‌‌کنند به دلیل شدید بودن اختلافات وی با مدیران بنیاد تعاون، این استعفا به زودی پذیرفته شود.
گفته می‌‌شود، رضایی پس از اخذ دکترای حسابداری به تدریس در دانشگاه (احتمالا دانشگاه امام حسین) می‌‌پردازد. برخی منابع دیگر نیز می‌‌گویند، به وی پیشنهاد شده که مدیرعاملی یک بانک خصوصی تازه تاسیس، که اخیرا پذیره‌نویسی سهام داشته را قبول کند. همچنین از مدیرعاملی شرکت هواپیمایی مهرگان و چند شرکت سرمایه‌گذاری بورسی به ویژه یک شرکت سرمایه‌گذاری بزرگ وابسته به یک بانک خصوصی به عنوان مشاغل جدید پیشنهادی به عیسی رضایی یاد می‌‌شود.
رضایی که بود؟
عیسی رضایی اهل شهرری است و دیپلم حسابداری خود را نیز از یکی از مدارس این شهرستان دریافت کرده است. او دارای دانشنامه لیسانس از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس از دانشگاه امام حسین (ع) است و هم اکنون در حال گذراندن دوره دکتری حسابداری در دانشگاه امام حسین (ع) است.
رضایی ۶ سال معاونت مالی و بودجه صندوق انصارالمجاهدین را بر عهده داشته و ۳ سال هم معاون مالی قرارگاه خاتم‌الانبیا بوده است.
سابقه همکاری او با مجموعه مهر به 4 سال فعالیت در بنیاد تعاون بسیج باز می‌‌گردد و 18ماهی که او معاون اداری و مالی موسسه مالی و اعتباری مهر (صندوق قرض‌الحسنه بسیجیان) بود.
او ۲ سال و نیم هم معاون هواپیمایی قشم ایر بوده است و همزمان با مدیرعاملی سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان، معاونت اداری و مالی موسسه مالی و اعتباری مهر را عهده‌دار بوده است.
از آنجا که هنوز استعفای رضایی پذیرفته نشده است، از جایگزین احتمالی او نیز گمانه‌زنی منتشر نشده است، اما برخی فعالان بازار می‌‌گویند با محمدعلی احمدزاد اصل - مدیرعامل سابق سرمایه‌گذاری سپه- برای پذیرش این پست مذاکره شده است، خبری که البته تائید نشده است.
رفان رفتنی شد
منابع خبری همچنین از تغییر غیرمنتظره مدیرعامل گروه مپنا خبر می‌‌دهند. بر اساس این اخبار غیررسمی، موسی رفان فردی که 17 سال مدیریت گروه مپنا را بر عهده داشت، جای خود را به محمدعلی آبادی رییس سابق سازمان تربیت بدنی داده است.
رفان از بدو تاسیس گروه مپنا، مدیریت این شرکت فعال در صنعت آب و برق عهده‌دار بود، از این رو برخی تحلیلگران رفتن وی از مپنا را به زیان سرمایه‌گذاران می‌‌دانند، چرا که مپنا از جمله شرکت‌های قائم به فردی است که با یک نفر رشد کرده و با رفتن آن فرد به تجربه صدرا دچار می‌‌شود. در صدرا هم شرکت پس از رفتن جلیل خبره فردی که شرکت با مدیریت او متولد شده بود، با بحران‌های شدید مالی، عدم دریافت پروژه و نهایتا زیان‌دهی روبه‌رو شده بود.
پیش از این از طاهری رییس سازمان بنادر، مهرداد بذرپاش رییس سازمان ملی جوانان و مدیرعامل سابق سایپا و عبدالحمید ثمره هاشمی معاون سابق اداری و مالی وزارت صنایع به عنوان گزینه‌های احتمالی مدیرعاملی مپنا یاد می‌‌شد، اما در نهایت علی‌آبادی وزیر پیشنهادی نیرو که نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد، توانست با نظر هیات مدیره مپنا که متشکل از مدیران بلند پایه وزارت نیرو است، مدیرعامل مپنا، بزرگ‌ترین شرکت نیروگاه ساز خاورمیانه و یکی از ثروتمندترین شرکت‌های وابسته به وزارت نیرو شود.
گفته می‌‌شود، علی‌آبادی از امروز در اتاق رفان به عنوان مدیرعامل مپنا شروع به فعالیت می‌‌کند و رفان نیز تا اطلاع ثانوی در اتاقی دیگر به عنوان عضو هیات‌مدیره حضور خواهد داشت، در حالی که پیش از این هم رییس هیات‌مدیره شرکت بود و هم مدیرعامل آن.
از قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و یک شرکت خصوصی به عنوان مراکزی یاد می‌‌شود که احتمال حضور رفان در آنها وجود دارد، ولی با توجه به سابقه حضور رفان در سپاه احتمال همکاری وی با قرارگاه بیشتر از سایر مراکز است.
مپنا در چهارم شهریور ۸۶ به عنوان چهارصد و بیست و پنجمین شرکت بورس پس از یک بار عرضه ناموفق با قیمت ۱۳۵تومان وارد بازار سرمایه شد و در حال حاضر قیمت ۲۱۰تومانی را در تابلوی بورس تجربه می‌‌کند. بلوک ۲۰‌درصدی مپنا نیز یک بار به دلیل نبود خریدار و یک بار هم به دلیل منتفی شدن عرضه، همچنان نزد دولت باقی ماند.
برخی از تحلیلگران معتقدند این تغییر شاید به زیان مناسبات خارجی مپنا نیز منتج شود؛ چرا که رفان در 17 سال گذشته توانسته بود به رغم تحریم‌های بین‌المللی با کمپانی‌های بزرگ خارجی از جمله زیمنس آلمان ارتباطات مالی برقرار کرده و در دریافت تجهیزات از همکاران خارجی مپنا کمک بگیرد، در حالی که علی‌آبادی از چنین تجربه‌ای برخوردار نیست.
مپنا برای سال جاری در تلفیق خود سودی معادل ۵میلیارد دلار معادل ۵‌هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است.
«مپنا» با «رفان» تعریف شد
یک روزنامه‌نگار فعال در حوزه‌های مالی و اقتصادی بر این باور است که «همانطور که «صدرا» با «خبره» تعریف شد، «مپنا» نیز با «رفان» معنی پیدا کرد. محسن ایلچی در این باره با اشاره به پیشینه فعالیت دو شرکت یاد شده به خبرنگار ما گفت: اگر چه «صدرا» و «مپنا» در دو حوزه کاری متفاوت، فعالیت می‌‌کنند اما واقعیت این است که هر دو در حوزه پیمانکاری و توسعه تکنولوژی و نهادینه کردن آن نقش اساسی داشتند.
وی افزود: این دو شرکت و نظایر آنها، از شرکت‌های دانش بنیان هستند، بنابراین همان‌گونه که در فرآیند واگذاری آنها باید با دقت و حوصله عمل شود، باید در روند تغییرات مدیریتی این شرکت‌ها نیز با احتیاط و بررسی ابعاد گوناگون عمل کرد. ایلچی با اشاره به تجربه تغییر مدیریت صدرا گفت: شرکت‌هایی از این قبیل تا حدود زیادی «مدیر محور» هستند و شاید برخی عنوان کنند که روند تصمیم‌گیری در این شرکت‌ها دموکراتیک نیست، زیرا بر اساس یک فرد تعریف شده است، اما واقعیت این است که تغییر ناگهانی این مدیریت‌ها به ویژه انتقال مدیران خارج از مجموعه، به اندازه‌ای آسیب‌پذیر است که می‌‌تواند یک صنعت را دچار اختلال کند. این روزنامه‌نگار ادامه داد: سهم مپنا در حوزه کاری خود بسیار بالا است، به ویژه با قراردادهای اخیری که بسته است، نقش بسزایی در توسعه نیروگاه‌ها، سیکل ترکیبی و مناقصه‌های خارج از کشور دارد.
تغییر در اوج
ایلچی سپس گفت: مپنا در اوج شکوفایی خود دچار تغییرات شد و این تغییرات در هنگام انتقال تکنولوژی‌های جدید به نیروگاه‌ها صورت گرفت.
وی یادآور شد: بر اساس تجربه، وقتی مدیری ناآشنا با یک صنعت وارد مجموعه شود، سایر مدیران میانی نیز بر اساس معیارهای غیرمدیریتی انتخاب می‌‌شوند، بنابراین بهتر است مدیر جدید از داخل پیکره فنی و مهندسی مجموعه انتخاب شود که این موضوع در هلدینگ‌ها تجربه شده است.
این روزنامه‌نگار خاطرنشان کرد: از دید بازار سرمایه، بخشی از ارزش ذاتی سهام مپنا به وجود «رفان» وابسته بود و به نظر من، هنوز فعالان بازار برای محاسبه ارزش یک سهم برای معیاری به نام «مدیریت» ارزش قائل هستند و به آن نمره می‌‌دهند. ایلچی سپس گفت: دارایی نامشهودی با عنوان قراردادهای جاری و آتی با مولفه مدیریت، تعریف و اجرا می‌‌شود، بنابراین نقل و انتقال در این حوزه‌ها بسیار حساس است.
مدیر، غنیمت جنگی نیست
وی در ادامه افزود: با شرکت‌های بزرگی که به نوعی، برنامه‌های توسعه دارند نباید شتابزده برخورد کرد و نباید با آنها که می‌‌خواهند در بازارهای بین‌المللی، سهم خود را با صدور خدمات فنی و مهندسی افزایش دهند، مثل غنایم جنگی برخورد کرد و حداقل این مدیران با تجربه را با هر تدبیری در مجموعه باید حفظ کرد تا از ریزش ارزش سهام جلوگیری شود.
ایلچی در پایان گفت: مدیری چون «رفان» مجموعه مپنا را با آزمون و خطاهای بسیاری توسعه داد، پس این آزمون‌ها و خطاهای پرهزینه نباید دوباره تکرار شود، به ویژه در مرحله‌ای که صنعت برق کشور با فرصت‌های جدیدی چون واقعی شدن قیمت‌ها و تعرفه برق روبه‌رو است و در واقع اجرای برنامه‌های توسعه صنایع نیروگاهی نقش بسزایی در تنظیم بازار برق دارد.