دنیای اقتصاد - بورس تهران در نیمه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل عملکرد بهتری در برخی متغیرها از خود نشان داد؛ رشد شاخص در 73درصد از روزهای معاملاتی امسال (پارسال 55درصد)، میانگین بازدهی 4/45درصدی (پارسال 30درصد) و افزایش 34درصدی دفعات معامله نسبت به سال قبل، برخی از متغیرهایی هستند که نشان می‌دهد بازار سهام ایران وضعیت بهتری نسبت به پارسال داشته است. اما افت 30درصدی ارزش معاملات خرد و بلوک و کاهش 28درصدی صدور کدهای معاملاتی جدید با وجود افزایش متوسط نسبت قیمت به درآمد (P/E) بورس، همچنان به‌عنوان هشداری برای مسوولان بازار سرمایه خودنمایی می‌کنند. در حقیقت آمارهای منتشره از سوی شرکت بورس نشان می‌دهد که ویژگی اصلی بازار سهام که همانا قابلیت نقدشوندگی است، حتی در روزهای رونق نیز با افت مواجه شده‌است. افت درصد گردش ریالی سهام از 18درصد در نیمه اول 87 به 5/10درصد در سال جاری، نشان می‌دهد که بورس حتی در روزهای رونق خود نیز نمی‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران به لحاظ نقدشوندگی باشد. نقیصه‌ای که بیش از هر چیز زاییده محدودیت‌های اعمالی از سوی مسوولان بورس است.

شرکت بورس گزارش داد
کارنامه نیمسال اول بورس تهران
گروه بورس- معصومه طاهرخانی: هر چند ۷۲درصد روزهای معاملاتی بورس تهران در نیم سال اول مثبت بوده، اما عملکرد بسیاری از نماگرهای این بازار طی این مدت، درصدهای منفی را تجربه کرده است.
بر اساس گزارش مدیریت بازار در خصوص عملکرد بازار اوراق بهادار منتهی به شهریور ماه 88 که در سایت رسمی شرکت بورس منتشر شده، از 125روز معاملاتی بورس تهران در 6ماه اول امسال، 91روز توانستند روی مدار مثبت در نوسان باشند. افزایش روزهای مثبت بورس تهران در نیمسال اول در شرایطی رخ می‌دهد که صدور کدهای معاملاتی در مدت مشابه سال قبل 28درصد افت را نشان می‌دهد.
از طرف دیگر طی مقایسه‌ای از شهریور ۸۷ تا شهریور ۸۸ نیز مشخص می‌شود که تعداد کدهای معاملاتی صادر شده شاهد افت ۶/۲۱درصدی است.
«عدالت» مثبت در بازار منفی!
اما نگاهی به نماگرهای واقع شده در بخش «معاملات سهام و حق تقدم» مشخص می‌شود که به جز معاملات «سهام عدالت»، ارزش معاملات در سایر موارد طی ۶ماهه ابتدای امسال کاهش یافته‌اند.
بر این اساس معاملات خرد و بلوک با 4/29درصد افت، معاملات «عمده» با 3/82درصد افت و جمع معاملات بازار نیز با 60درصد افت، 6ماهه ابتدای امسال را به پایان رسانده‌اند.
همچنین با وجودی که ارزش معاملات سهام عدالت در این مدت ۸۴درصد رشد مثبت را تجربه کرده، ولی با این حال جمع کل معاملات که ترکیبی از معاملات بازار، سهام عدالت، دیون دولتی و جوایز صادراتی است ۴۶درصد کاهش نشان می‌دهد.
وقتی شاخص‌ها مثبت می‌شوند
با وجودی که ارزش معاملات ۶ماهه بورس نوسان در درصدهای منفی را تجربه کرده، ولی شاخص‌های بورس تهران بار دیگر به کمک گزارش نیمسال اول آمده‌اند تا کمی حال و هوای مثبت را به عملکرد بدهند.
در این میان شاخص‌های «قیمت و سود نقدی» با 4/45درصد افزایش و شاخص «قیمت» نیز با 44درصد افزایش نسبت به ابتدای امسال کارنامه 6ماهه ابتدای امسال خود را به پایان برده‌اند.
ارزش بازار بورس تهران نیز در این مدت، رشد ۴۰درصدی را داشته، به طوری که از ۶۵۱هزار و ۱۲۶میلیارد ریال در ۳۱شهریور ماه ۸۷ به ۶۰۱هزار و ۲۸۹میلیارد ریال در ۳۱شهریور ماه ۸۸ رسیده است. رشدی که بخشی از آن مرهون ورود دو بانک دولتی صادرات و تجارت و حفاری شمال است.
تزریق 16میلیارد دلار به بورس تهران
گزارش عملکرد بورس تهران در ابتدای امسال تا پایان شهریورماه حاکی از خالص سرمایه‌گذاری ۱۲هزار و ۱۶۷میلیارد ریالی سرمایه‌گذاران حقوقی در این بازار است. رتبه بعدی بیشترین خالص سرمایه‌گذاری در بازار متعلق به سهامداران حقیقی با ۳هزار و ۵۸۱میلیارد ریال است.
جمع سرمایه‌گذاری این دو گروه در بورس تهران معادل 15هزار و 748میلیارد ریال است که صرف عرضه‌های اولیه و دولتی شده است. بر این اساس سهم عرضه‌های اولیه از پول تزریق شده به بازار معادل 2هزار و 149میلیاد ریال و عرضه‌های دولتی نیز 13هزار و 599میلیارد ریال بوده است.
۶۸هزارمیلیارد تومان سود پاییزی
عملکرد نیمسال اول تهران، سود نقدی تقسیم شده از ابتدای سال تا پایان تابستان را معادل 68هزار و 89میلیارد ریال نشان می‌دهد.
این متغیر در مدت مشابه سال قبل معادل ۶۱هزار و ۶۷۵میلیارد ریال بوده است.
از سوی دیگر میزان سود تحقق یافته شرکت‌های بورسی طی 6ماه اول امسال نیز برابر 95هزار و 831میلیارد ریال برآورد شده است. اما میزان سود تقسیم شده توسط شرکت‌ها در این مدت در مقایسه با 6ماه سال قبل، رشد 6هزار و 414میلیارد ریالی را نشان می‌دهد.
در همین حال، طی نیمسال اول امسال شرکت‌های بورسی ۷۱درصد سود محقق شده خود را تقسیم کردند، در حالی که این مقدار برای مدت مشابه سال قبل، ۷۵درصد بوده است.
فلزات اساسی؛ قهرمان نیم‌فصل بازار!
همچنین ارزش بازار ۳۸صنعتی که در بورس تهران فعال هستند، در پایان شهریور ماه امسال معادل ۶۰۱هزار و ۲۸۹میلیارد ریال بوده است. در این میان صنعت فلزات اساسی با در اختیار داشتن ۲/۱۶درصد از بورس، رتبه نخست جدول ارزش بازار را در اختیار داشت. مخابرات ایران با ارزش بازاری معادل ۸۳هزار و ۴۹۰میلیارد ریال به تنهایی ۹/۱۳درصد ارزش بازار بورس تهران را در اختیار داشت و توانست رتبه دوم را از آن خود کند. جایگاه سوم تا پنجم صنایعی که توانسته‌اند بیشترین ارزش بازار را به خود اختصاص دهند به ترتیب شامل «بانک‌ها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی» با ۷/۱۱درصد، «استخراج کانه‌های فلزی» با ۱/۷درصد و در نهایت «شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی» با ۷درصد بوده است. در همین حال تغییرات ارزش بازار ۱۰صنعت بزرگ بورس تهران طی نیمسال اول در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، بیانگر رشد ۵۲درصدی ارزش بازار فلزات اساسی است. در همین حال به جز صنعت خودرو که ۶ماهه ابتدای امسال را نسبت به مدت مشابه سال قبل با افت ۱۳درصدی پست سرگذاشته، سایر صنایع بزرگ بازار تغییر مثبت ارزش بازار را تجربه کرده‌اند.
تهران؛ شاگرد اول تالارها
بخش دیگری از گزارش عملکرد نیمسال اول بورس تهران به بررسی تالارهای منطقه‌ای و میزان خرید و فروش آنها می‌پردازد. بر اساس اطلاعات این جدول، کل ارزش معاملات ۳۱تالار منطقه‌ای برابر ۱۱هزار و ۱۶۵میلیارد ریال بوده که تالار تهران با در اختیار داشتن ۶/۸۱درصد از کل ارزش معاملات، در رتبه نخست قرار دارد. تالارهای دوم تا پنجم که بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند به ترتیب شامل اصفهان با ۷/۳درصد، تبریز با ۴/۲درصد، مشهد با ۸/۱درصد و در آخر کرج با ۸/۱درصد هستند.
مدیریت بازار شرکت بورس در قسمت دیگری از گزارش به ارزش معاملات به تفکیک صنعت اشاره کرده که «بانک‌ها و موسسات اعتباری» با در اختیار داشتن سهم 2/48درصدی جایگاه اول را به خود اختصاص داده‌اند. صنایع «فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت‌های هسته‌ای» و «فلزات اساسی» به ترتیب با 9/11درصد و 5/7درصد رتبه‌های دوم و سوم ارزش معاملات را از آن خود کرده‌اند.
عکس: مهر - محمدرضا عباسی