چهار توصیه «بورس» درباره واگذاری شرکت‌های دولتی یارانه‌دار
گروه بورس- شرکت بورس تهران، نهاد عملیات اجرایی معاملات در بازار سرمایه کشور روز گذشته با انتشار مقاله‌ای تحقیقی با عنوان «پیشنهادهای سیاستی در مورد واگذاری شرکت‌های دولتی برخوردار از مزیت‌های یارانه‌ای و انحصاری» توصیه‌های سیاست‌گذاری خود را تحت عنوان پیشنهادهای سیاسی در این باره منتشر کرد. به نوشته خبرنگار ما، شرکت بورس تهران همزمان با انتشار این پژوهش تحلیلی در سایت رسمی خود، در روز قبل دست به یک نظرخواهی زده و اعلام داشت که با توجه به اینکه هدفمند شدن یارانه‌ها در دستور کار دولت قرار دارد، فعالان بازار نظر خود را درباره اجرای این طرح اعلام کنند. بر همین اساس نیز معاونت مطالعات اقتصادی و توسعه بازار شرکت بورس نظرات خود را این گونه اعلام می‌کند.
۱ - نظام پرداخت یارانه در ایران هدفمند نیست. این امر به‌خصوص در بخش صنعت قابل‌تامل است. پرداخت یارانه به صنعت باید به نحوی انجام شود که در راستای ایجاد مزیت نسبی برای سرمایه‌گذاری و در راستای حمایت از تولیدکنندگان و رفع موانع تولید باشد.
۲ - مشکلات مربوط به تولید در ایران بیش از آنکه ناشی از عاملی نظیر یارانه باشد، برآمده از مشکلات ساختاری است و با توجه به اینکه کالاهای یارانه‌ای اساسا کالاهای کم‌کشش محسوب می‌شوند، اصلی‌ترین مساله مربوط به آنها حفظ تقاضای آنها است که با حذف یارانه آنها عملا احتمال حذف تقاضای گروه کم‌درآمد وجود دارد.
۳ - برخی دیدگاه‌ها تفاوت قیمت یک کالا در ایران با قیمت‌های جهانی (سایر کشورها) را به عنوان یارانه ضمنی دولت محسوب می‌کنند. اگرچه این اختلاف معرف یارانه ضمنی است، اما تصمیم‌گیری در مورد آن باید با توجه به قیمت‌های نسبی صورت بپذیرد.
به عنوان مثال، انجام مقایسه‌ای مشابه در مورد حقوق و دستمزد نیروی کار و هزینه زندگی در ایران و برخی از کشورها حاکی از اختلافات شدید بین قدرت خرید است. به این ترتیب اصرار بر حذف یارانه‌هاکه بر مبنای بسیاری از مطالعات بیشترین اثر را بر هزینه‌های گروه‌های کم‌درآمد دارد، بدون توجه به حفظ قدرت خرید مردم و پیش‌بینی نحوه اجرای سیاست‌های جبرانی می‌تواند اشتباهی برگشت‌ناپذیر باشد. به این ترتیب پیش از اینکه دولت اقداماتی را در جهت حفظ قدرت خرید اقشار آسیب‌پذیر (از طریق کنترل تورم و افزایش درآمدها) محقق نسازد، حذف یارانه‌ها منجر به تشدید نابرابری خواهد شد. بنابراین درخصوص واگذاری شرکت‌هایی که محصولات خود را به صورت یارانه‌ای به بازار عرضه می‌کنند، باید تمهیدات لازم اندیشیده شود.
۴ - نکته مهم درخصوص واگذاری شرکت‌های مشمول یارانه، تعیین تکلیف نحوه پرداخت یارانه (حذف تدریجی و هدفمند نمودن آن) است. اگر مقرر شود مواد خامی که به این شرکت‌ها واگذار می‌شود با قیمت جهانی محاسبه و توسط دولت دریافت شود، باید محصولات آنها را نیز به قیمت‌های جهانی محاسبه شده و مقدار اعتبار یارانه در مقابل تحویل کالا به طور مستقیم به شرکت‌ها پرداخت شود. در این حالت نقش نهادهای تنظیم‌کننده مقررات جهت اجرای این پیشنهاد از اهمیت بالایی برخوردار است.
این پژوهش از سوی «غلامرضا افشاری» تهیه شده و توسط «علی‌عباس کریمی» ویرایش فنی شده است.
ارسال نظر