دستاورد حضور شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی

گروه بورس- عرضه سهام شرکت‌های ایرانی در بازار سهام کشورهای دیگر بحثی است که مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار، به دنبال اجرایی کردن آن هستند. در این باره هیات اعزامی سازمان بورس نیز بازدیدی از بورس مالزی انجام داده است. کارشناسان مهم‌ترین مزیت ورود شرکت‌های ایرانی به بازارهای بین‌المللی را در رعایت ضوابط گزارشگری مالی و استانداردهای حسابداری بین‌المللی از سوی این شرکت‌ها می‌دانند که نیازمند تحول در حوزه حرفه حسابرسی است. اما آیا پذیرش شرکت‌های ایرانی می‌تواند در روند قیمتی و سوددهی شرکت‌های ایرانی موثر باشد؟ به عبارتی آیا عرضه سهام شرکت‌های ایرانی در کشورهای دیگر می‌تواند بر بازدهی بورس ایران تاثیرگذار باشد؟

پذیرش بخشی شرکت‌های ایرانی در خارج

دکتر رحمانی، مدیر شرکت بورس در این رابطه به خبرنگار ما گفت: روش عرضه سهام شرکت‌های ما در بورس‌های بین‌المللی به صورت پذیرش بخشی است؛ به این شکل که بخشی از سهام شرکت جدا در بورس خارجی سپرده و به فروش می‌رسد.

وی تاکید کرد: مزیت این روش برای کشور ما این است که فشاری بر تراز ارزی کشور وارد نمی‌کند و برای سرمایه‌گذار خارجی هم مزیت حذف ریسک نرخ ارز را دارد.

رحمانی ادامه داد: به این ترتیب با این روش عرضه لزوما شاهد تاثیر در قیمت‌های بورس داخلی نخواهیم بود. البته از این نظر که تحلیل‌گران و خبرگانی روی یک سهام کار می‌کنند، ممکن است روی سهام تاثیرگذار باشد.

وی خاطرنشان ساخت: برای سرمایه‌گذاران و سهامداران داخلی این مساله که تعدادی سرمایه‌گذار خارجی و داخلی روی یک سهم تاکید کنند دارای اهمیت و تاکید است، هرچند در رشد قیمتی سهام موثر نباشد.

مدیرعامل شرکت بورس در خصوص تاثیر عرضه سهام در مدیریت شرکت‌های ایرانی گفت: بر طبق قوانین موجود درصد عرضه سهام داخلی در کشورهای دیگر ۱۰درصد است که این رقم بسیار ناچیز است و تاثیری در نحوه مدیریت شرکت‌ها نخواهد داشت.

وی ادامه داد: هرچند برخی کشورها دارای مقررات حقوقی خاصی هستند. به طور مثال در مالزی شرط پذیرش یک شرکت خارجی در بورس مالزی، داشتن یک عضو هیات‌مدیره از مالزی است.

وی اصلاح قوانین مالیاتی را از دیگر الزامات اساسی برای عرضه سهام شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی دانست و گفت: اگرچه بررسی جامعی در این خصوص صورت نگرفته است، ولی طبق تفسیر سازمان امور مالیاتی کشور در صورت ورود شرکت‌های ایرانی به بورس‌های خارجی، مزیت مالیاتی شرکت‌های بورسی (بخشودگی مالیاتی ۱۰درصدی) حذف می‌شود.

علاوه بر این، سرمایه‌گذار هم در بورس خارج و هم در ایران باید مالیات نقل‌وانتقال پرداخت کند، مگر اینکه معاهده عدم اخذ مالیات مضاعف بین دو کشور منعقد شود.

راه طولانی ورود شرکت‌ها به بورس‌های بین‌المللی

همچنین احمدمهجوری، کارشناس ارشد بازار سرمایه در رابطه با تاثیر ورود شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی بر قیمت سهام این شرکت‌ها، گفت: این مساله بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و به همین دلیل امکان تشکیل حباب‌های مقطعی قیمت در بورس داخل وجود دارد. وی افزود: بازار ما پتانسیل این را دارد که به صورت مقطعی و کوتاه‌مدت شاهد افزایش حبابی قیمت‌ها باشد، اما در بلندمدت افزایش قیمت این شرکت‌ها ادامه نمی‌یابد.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: پذیرش شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی نیازمند اصلاح قوانین و مقررات و بستر‌سازی‌‌های گسترده است. بنابراین اگر بخواهیم حضور مداومی در بورس‌های بین‌المللی داشته باشیم؛ باید راهی طولانی طی کنیم. وی یادآور شد: برای ورود شرکت‌های ایرانی در بورس‌های خارجی باید بسترهای لازم فراهم شود که مهم‌ترین مساله شفاف‌سازی اطلاعات مالی شرکت‌ها است.

مهجوری ادامه داد:‌ صورت‌های مالی ما باید توسط موسسات مالی بین‌المللی تهیه شود و تمام استاندارد‌های بین‌المللی رعایت شود تا بتوانیم وارد بازار خارجی شویم. مهجوری خاطرنشان کرد. رعایت این قوانین باعث می‌شود که مدیریت به اشتباهات خود پی ببرد.

بنابراین اولین منفعت شفاف‌سازی برای خود مدیریت است.

شفاف‌سازی اطلاعات، اشتباهات را برطرف می‌کند

این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: با رفع کردن اشتباهات می‌تواند بازدهی بیشتری در بازار ایجاد شود و نیز سوددهی متناسبی برای عملکرد شرکت‌ها حاصل شود.

مهجوری یادگیری قواعد بازارهای بین‌المللی را مورد توجه قرار داد و گفت: این قواعد باعث می‌شود حالت‌های انحصاری که تحت تاثیر حمایت‌‌های دولتی در بازار پدید می‌آید، برطرف شود.

وی اصلاح نظام پولی و ارزی و ساختار شرکت‌ها را مورد توجه قرار داد و افزود: در یک کلمه باید دخالت دولت در امور جاری شرکت‌ها حذف شود. اگر یک شرکت وارد بورس خارجی شود ولی تعیین قیمت با دولت باشد درست نیست. از سوی دیگر حذف رانت‌های موجود باعث به‌وجود آمدن یک بازار آزاد می‌شود که در آن تیم عرضه و تقاضا می‌تواند قیمت‌ها را کنترل کند.

تامین نقدینگی؛ با ورود شرکت‌های ایرانی به بازارهای بین‌المللی

همچنین یک کارشناس بازار سرمایه، بحث سودآوری شرکت‌ها را مربوط به عملیات شرکت دانست. رضا بختیاری افزود: این مساله بستگی زیادی به نقدینگی موجود در بازار و شرکت‌ها دارد. این در حالی است که در ایران شرکت‌ها از دو محل افزایش سرمایه و سیستم بانکی می‌توانند تجهیز منابع کنند؛ چرا که اوراق قرضه عملا وجود ندارد. وی خاطرنشان کرد: حضور شرکت‌ها در بازارهای بین‌المللی به دو صورت عرضه سهام یا اوراق قرضه در واحد پول کشور دیگر است. به این ترتیب حضور ما در بازار سهام کشورهای دیگر می‌تواند به ورود نقدینگی به شرکت‌ها در رشد سریع‌تر آنها کمک کند.

بختیاری در خصوص رشد قیمتی سهام شرکت‌ها بعد از عرضه در خارج یادآور شد: قیمت سهام در کشور ما نسبت به دارایی شرکت‌ها، پایین است و فاصله زیادی با ارزش روز دارد که شرکت‌های خودرویی و پتروشیمی‌ها از جمله آنها هستند، چرا که ارزش روز دارایی‌ها به دلیل نرخ بهره بالا در کشور، پایین است.

وی تاکید کرد: نرخ بهره بالا موجب می‌شود P/E شرکت‌ها پایین‌تر از میزان واقعی آنها محاسبه شود.

بنابر این اگر شرکت‌های ایرانی در کشورهایی معامله شوند که نرخ بهره پایین‌تر است، P/E بالاتر خواهد رفت.

تجربه نرخ‌های متفاوت در بورس‌های بین‌المللی

وی مزیت ورود سهام ایرانی را در بازارهای خارجی در دسترسی به منابع آزاد نقدینگی در این کشورها عنوان کرد و افزود این مساله فقط صرفا فروش سهام نیست؛ بلکه ما می‌توانیم در بازار بدهی این کشورها هم وارد شویم که بسیار بزرگ‌تر از بازار سرمایه کشور ما است. بختیاری وجود نرخ‌های متفاوت را در این کشورها برای ورود شرکت‌ها بسیار جذاب دانست و گفت: اگر شرکت در خارج عرضه شود، EPS استانداردسازی می‌شود.

بختیاری برای رسیدن به بورس بین‌المللی خاطرنشان کرد: باید شرکت‌‌های تامین سرمایه خارجی را وارد کنیم تا در کشور فعالیت کنند؛ چرا که در داخل شرکت‌هایی که هستند از لحاظ نقدینگی و منابع، توانایی لازم را ندارند.

حرفه‌ای‌گری افزایش می‌یابد

شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه، مهم‌ترین تاثیر ورود شرکت‌ها را به بازارهای بین‌المللی در منضبط کردن آنها عنوان کرد. وی گفت: برای ورود به بورس‌های دنیا، شرکت‌های ایرانی باید خود را با استانداردهای بین‌المللی و روز دنیا تطبیق دهند که این مساله موجب افزایش حرفه‌ای‌گری در بازار ما خواهد شد.

شایان آرانی افزود: به این ترتیب سهامداران با اطمینان بیشتری اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند. وی تاکید کرد: ورود به بازارهای خارجی می‌تواند منابع لازم را برای عملیات شرکت فراهم کند تا در تحقق اهداف و برنامه‌ها به کار گرفته شود. همچنین منابع خارجی می‌تواند شرایط بازار را بهتر کند. شایان آرانی اما این ورود را خیلی ساده و آسان ندانست و خاطرنشان کرد: بعضی از شرکت‌هایی که توانایی این کار را ندارند به نظر می‌رسد که راه درازی در پیش دارند و ورود آنها به بورس‌های خارجی به راحتی اتفاق نمی‌افتد. از سوی دیگر انتخاب این بورس می‌تواند اتفاق مهمی باشد؛ اما نمی‌توان به سادگی آن را محقق شده دانست.