ما کجا قرار داریم؟
غلامحسین دوانی *
نمایشگاه بازار سرمایه در غیاب حسابرسان و با حضور سازمان حسابرسی تشکیل شد. به رغم آنکه شورای‌عالی جامعه حسابداران رسمی ایران طی مصوبه‌ای‌، حضور حسابرسان در این نمایشگاه را خلاف آیین رفتار حرفه‌ای اعلام داشت.

اما سازمان حسابرسی چون خود را عضو جامعه حسابداران رسمی نمی‌داند و حتما مصوبات شورای عالی جامعه هم بر آن کارگر نیست، در این نمایشگاه حضور داشت. البته مطمئن هستم فردا «نقادان حرفه‌ای» می‌گویند فقط نمایشگاه کتاب برپا کرده بود، ما هم در پاسخ می‌گوییم مگر قرار بود حسابرسان بخش‌خصوصی نمایشگاه قالی و فرش برپا کنند که ممنوع شدند. بحث تبلیغات در حرفه حسابرسی دیرگاهی است که مفهوم و مضمون و محتوی خاصی یافته و تعابیر سنتی تبلیغات حرفه‌ای مدت‌ها است که به دیوار فراموشی سپرده شده است. در همین کشور همجوار ما (ارمنستان) پس از خروج از فرودگاه و حرکت به سمت پایتخت تابلوی بزرگی نصب شده که موسسه حسابرسی بین‌المللی KPMG ورود مهمانان را به شهر خوشامد می‌گوید. در خیابان BAY کانادا در دو طرف یک شاهراه یک طرف با چمن‌آرایی آرم موسسه حسابرسی Deloitte و طرف مقابل آن آرم PWC برجسته و نمایان است. موسسات حسابرسی بزرگ جهان حمایت‌کننده بسیاری از کنفرانس‌ها و همایش‌های علمی و نمایشگاهی هستند که این حمایت با نصب و درج آرم و تابلوی این موسسات اعلام می‌شود، اما ما جماعت ایرانی که خوش داریم فقط تقلید کاریکاتوری از دستاوردهای غرب داشته باشیم، از یکسو آخرین استانداردهای بین‌المللی را ترجمه و اجرا می‌کنیم و از سوی دیگر آیین رفتار حرفه‌ای یک‌صد سال پیش را اجرا می‌کنیم. از یک طرف شعار ادغام موسسات حسابرسی را می‌دهیم و از سوی دیگر شعار انتخاباتی بسیاری کاندیداها «کوچک کردن موسسات بزرگ» بود. از یکسو استانداردهایی را که در محیط و بستر مناسب اقتصاد رقابتی تدوین شده برای یک جامعه‌ای که اقتصاد دولتی محض بر آن حاکم است، توصیه می‌کنیم و از سوی دیگر مسوولیت اجرای استانداردهای حسابداری را به جای اینکه از بنگاه‌ها و مدیران مالی بخواهیم از حسابرسان می‌خواهیم!! از یکسو نرخ حق‌الزحمه حسابرسی را همچون کالای استراتژیک در سبد حمایتی قرار داده و می‌گوییم نرخ حق‌الزحمه ساعتی مدیر حسابرسی با بیش از 15 الی 20 سال سابقه‌کار 72000ریال است و از سوی دیگر می‌خواهیم با حسابرسان بین‌المللی و منطقه‌ای رقابت کنیم! با کدام دانش و ابزار؟! ا... اعلم!! پاشنه آشیل حرفه حسابرسی در‌حال‌حاضر انحصار دولتی، رانت حسابرسی و نرخ حق‌الزحمه‌ای که بیشتر شبیه «صدقه» است. برای توجه اهل حرفه و خوانندگان اخیرا یک شرکت ایرانی برای ارزیابی سهام یکی از شرکت‌های برون مرزی خود در تایلند اقدام به نرخ‌گیری از موسسات بزرگ نموده که موسسه حسابرسی Baker tilly یکی از موسسات بزرگ دهگانه جهان نرخ حق‌الزحمه خود را به شرح ذیل اعلام داشته است:
مقایسه این حق‌الزحمه ساعتی با حق‌الزحمه ساعتی مدیران ارشد سازمان حسابرسی به‌عنوان بزرگ‌ترین موسسه حسابرسی کشور و همچنین موسسات حسابرسی بزرگ کشور تفاوت فاحش و آشکاری را در حق‌الزحمه حسابرسی به عنوان بنیاد کیفیت کار حسابرسان (اگر به برخی‌ها بر نمی‌خورد) نشان می‌دهد که به حرفه حسابرسی ظلم می‌شود و جالب آنکه ظاهرا عده‌ای با همین حق‌الزحمه چندرغاز علاقه‌مندند موسسات حسابرسی خصوصی ایرانی در حد Deloitte, PWC هم ظاهر شوند. بازار سرمایه، سهامداران نهادی، مدیران مجامع هلدینگ‌ها و ناظران دولت بر حرفه حسابرسی آگاه باشند که با حق‌الزحمه ناچیز شفاف‌سازی برقرار نخواهد شد حتی به ضرب و زور کنترل کیفیت. لذا بدون تعارف «خشت اول حرفه حسابرسی را کج ننهیم» که آخر و عاقبت آن «حسابرسی مناقصه‌ای» شود.
* حسابدار رسمی