«هست»‌های 86 و «باید»های 87

گروه بورس - جزر و مد بازار در سال آینده براساس چه عوامل و پارامترهای برون بازاری و درون بازاری شکل می‌گیرد.

بازار امسال چگونه بود و سال آینده چگونه هست؟

این چهارمین نظرخواهی است که کارشناسان خبره بازار درباره نقاط عطف بازار در سال‌جاری و پیش‌بینی رویدادهای سال آینده بازار نظرات خود را با دنیای اقتصاد در میان می‌گذارند. بازار کم‌عمق و نبود ابزار‌های ریسک

فرهاد امیرحسینی فعالیت بازار سرمایه را در سال ۸۶ به دو مقطع تقسیم کرد: مقطع اول که اردیبهشت ماه استارت خورد و به پایان شهریور منجر شد. وی گفت: دو ویژگی مشخص که در نیمه اول سال به چشم می‌خورد عبارت از مجمع شرکت‌ها و تحولات جدید بود. در تیر ماه مجمع شرکت‌ها باعث تعدیل EPS سال گذشته و برآورد و پیش‌بینی EPS سال آینده شد و درنتیجه بازار حرکتی به سوی صنایع سودده داشت.

از سوی دیگر چون سال مالی بعضی شرکت‌ها پایان شهریور ماه است، این امر باعث تحول در ذات بازار شد. وی ادامه داد: در نیمه اول سال، خصوصی‌سازی خوب عمل کرد و بازار نیز استقبال شدیدی از آن به عمل آورد. تعداد خریدار و حجم معاملات افزایش پیدا کرد و بازار سود خوبی داد.

امیرحسینی یادآور شد: اگر سرمایه‌گذاران بدون هیجان اقدام می‌کردند، این روند ادامه پیدا می‌کرد.

اما در نیمه دوم سال، تصمیمات در رابطه با خصوصی‌سازی و عرضه سهام تغییر پیدا کرد و این عمل به سهام عدالت لطمه زد و تعداد خریداران کم شد.

درنتیجه ایرادهای اساسی که همیشه بازار با آن روبه‌رو بوده، نمایان شد. این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: کم‌عمق شدن بازار و نبود ابزارهای ریسک از جمله Option و future باعث کم‌رونق شدن بازار شد و درنتیجه مردم از ترس ریزش سهام شروع به فروش کردند. در اینجا بود که کمبود نقدینگی به خوبی آشکار شد.

به اعتقاد وی، سازمان بورس ایران تنها سازمانی در دنیا است که بدون تامین سرمایه اقدام به عرضه‌های اولیه می‌کند. وی افزود: حجم نوسان بازار ما بسیار پایین و در حدود دودرصد است. در صورتی که بازار ما پتانسیل بیشتری دارد. کل انباشته معاملات سالانه ما تا ۱۷دی ماه، حدود شش‌هزار و ۴۰۰میلیارد تومان بود که این مبلغ برابر کارکرد ۶روز کاری بازار بورس کشور ترکیه است. به طور متوسط روزانه یک‌میلیارد دلار در بازار ترکیه دادوستد می‌شود.

امیرحسینی معتقد است: سال آینده، پتانسیل فراوانی برای بسیاری از صنایع از جمله صنایع آهنی (چادرملو و گل‌گهر)، مس، امید و فولاد وجود دارد که توان رشد خوبی دارند. البته درصورتی که تصمیم‌گیری‌ها ثابت باشند و دچار تنزل نشوند.

این کارشناس خواستار اطلاع‌رسانی شفاف بورس شد تا سهامداران شتاب‌زده عمل نکنند.

وی اظهار امیدواری کرد: پتانسیل زیاد بازار در سال آینده، کاستی‌های امسال را جبران کند و بازار به یک رشد پایدار دست یابد تا به بازاری خردمند تبدیل شود.

اقتصاد بیمار، بورس بیمار

کیامهر، دیگر کارشناس بورس معتقد است: بورس امروز ما متاثر از وضعیت عمومی محیط کسب و کار در کشور است که تمایل به سرمایه‌گذاری در آن نه به طور مستقیم و نه به صورت خرید اوراق بهادار وجود ندارد و این عدم تمایل به دلیل سیاسی شدن وضعیت اقتصادی کشور است.

به نظر این کارشناس تمام صنایع و شرکت‌ها و در کل اقتصاد هر کشور مانند ظروف مرتبط هستند که ضرر یکی باعث لطمه و ضرر دیگری می‌شود. وی افزود: بورس مانند جزیره‌‌ای جدا از محیط کسب و کار کشور نیست و به صورت انتزاعی و جدا از بقیه پارامترهای اقتصادی عمل نمی‌کند.

در شرایط نامناسب اقتصادی که کارشناسان اقتصاد ما بیمارند، نباید انتظار داشت که بورس صحیح و سالم به فعالیت خود ادامه دهد.

کیامهر افزود: مشکل دیگر ما عدم وجود بخش خصوصی است. بخش خصوصی ما توان سرمایه‌گذاری کلان دارد ولی متاسفانه جرات این کار را ندارد و می‌ترسد که سرمایه خود را از سایه به زیر نور آفتاب انتقال دهد.

در بورس هم جز یک سری معاملات خرد که نمی‌توان در شان کشوری چون ایران در نظر گرفت، وجود ندارد.

کیامهر معتقد است: اگر در سال آینده نرخ رشد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به معنای واقعی، نه بر اساس آمارهای تبلیغاتی، افزایش پیدا کند، اگر برنامه خصوصی‌سازی و آزادسازی اقتصادی تواما به اجرا درآید، اگر بخش خصوصی به جای سرمایه‌گذاری در خارج از کشور، در خود ایران سرمایه‌گذاری کند، مردم از این بلاتکلیفی رها می‌شوند و اقتصاد ما شکوفا می‌شود. در حال حاضر مردم نمی‌دانند که چه مقدار از سهام در دست دولت و چه مقدار در بخش‌خصوصی است؟

وی با اشاره به مصاحبه‌ای که «خاموشی» با دنیای اقتصاد انجام داده بود با نظر رییس سابق اتاق بازرگانی در این راستا که بورس باید خصوصی باشد و مشکل اساسی در ساختار بورس است، موافق است.

وی افزود: اگر همین شرایط اقتصادی ادامه پیدا کند و دولت در راس باشد، اگر وضعیت محیط کار به همین منوال باشد، اگر بانک‌ها در دادن تسهیلات به صورت انقباضی عمل کنند و اگر تورم همچنان صعودی باشد، بورس سال آینده تفاوت چندانی با بورس امسال نخواهد داشت و شاخص‌های آن سیر صعودی نمی‌یابند.

در انتظار معجزه

وی معتقد است: بر جبین بورسی که در شرایط بد اقتصادی دولتی اداره می‌شود، نور رستگاری نمی‌بیند مگر این که معجزه‌ای رخ دهد و اتفاق خاصی بیفتد.

کامیار فراهانی، کارشناس و محقق بازار سرمایه، وضعیت بازار را در نیمه اول سال به خصوص در فصل تابستان خوب ارزیابی کرد. از نظر وی بازار امسال بیشتر تحت تاثیر عوامل بیرونی از جمله پرونده هسته‌ای یا بهره مالکانه بود.

از سوی دیگر چون در فصل تابستان این بحث‌ها خیلی کم شده بود، روند حرکتی بازار خوب پیش می‌رفت.

ولی از پاییز با داغ شدن بحث‌های حاشیه‌ای شاهد ریزش بازار بودیم.

وی افزود: اگر نگاه منصفانه‌ای به قیمت سهام داشته باشیم، متوجه می‌شویم قیمت اکثر سهام حاضر در بورس کمتر از قیمت ارزش واقعی آن است.

عرضه‌های بی‌حساب و کتاب

این کارشناس با اشاره به اصرار دولتمردان برای عرضه سهام جدید در بازار سرمایه خاطر نشان کرد: واقعیت این است که اگر این عرضه‌ها به صورت بی‌حساب و کتاب و بدون پشتوانه ادامه یابد احتمالا بازار در بلند مدت با مشکلاتی مواجه خواهد شد.

به نظر وی در سال آینده بازار سرمایه روند نزولی نخواهد داشت، بلکه روندی خنثی و در پاره‌ای مواقع صعودی را در بازار مشاهده خواهیم کرد.او معتقد است:‌ شاخص پتانسیل رسیدن به مرز ۱۲هزار و ۳۰۰ تا ۱۲هزار و ۴۰۰ را دارد.

مسائل سیاسی، مهمترین چالش بورس

فرخ‌نژاد، کارشناس بازار سرمایه در خصوص بازار سرمایه کشور در سال ۸۶ گفت: امسال عرضه شرکت‌های اصل ۴۴ و حمایت نسبی دولت از بازار باعث شد که تعدادی از شرکت‌های فعال بازار سود ببرند و بعضی شرکت‌ها نیز به کف قیمتی خود برسند.وی خاطرنشان کرد: سهام شرکت‌هایی که طبق اصل ۴۴عرضه شدند، سودآوری زیادی به همراه داشتند، چرا که با قیمت‌های مناسبی روی تابلو عرضه شدند و این امر انگیزه زیادی برای سهامداران ایجاد کرد.

به اعتقاد وی مهمترین چالش بورس مربوط به مسائل سیاسی است و تا زمانی که انرژی هسته‌ای به طور کامل حل نشود، بازار نمی‌تواند به رونق برسد. همچنین مهمترین نکته تاثیرگذار در بازار وجود ابهام در آن است.

فرخ‌نژاد افزود: تصمیمات ناگهانی مسوولان از جمله بهره‌ مالکانه، بدون اینکه کارشناسی دقیقی روی آن صورت بگیرد، باعث ناآرامی جو بازار شده است. اگر هم کار کارشناسی روی این مسائل صورت گرفته باشد، ابعادش برای بازار نامشخص است. این مساله شامل شرکت‌هایی می‌شود که دولت سهامشان را عرضه کرده است.از سوی دیگر شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند و روی آنها خصوصی‌سازی صورت می‌گیرد، از جمله پتروشیمی فن‌آوران، در وضعیت مبهمی قرار دارند. آیا وضعیت آنها در سال آینده نیز همین‌گونه است؟ افزایش بهره و نرخ آن چگونه خواهد بود؟

دولت با وضعیت خصوصی‌سازی ضربه‌ بزرگی به شرکت‌ها وارد می‌آورد.

وی یادآور شد: در واقع این عرضه‌ها خصوصی‌سازی نیست، عمومی‌سازی است، عمومی‌سازی بدون تخصص!

چرا که دولت باید این سهام را به افراد متخصص عرضه کند تا شیرازه این شرکت‌ها حفظ شود.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه دولت سهام فولاد را به‌صورت سهام عدالت و خرده‌سهام عرضه می‌کند افزود: این امر باعث می‌شود در زمینه سودآوری و تولید به آنها ضربه وارد شود.

وی افزود: مشکل دیگر نبود نقدینگی است. کمبود نقدینگی در عرضه سهام باعث می‌شود که این سهام به صف فروش تبدیل شود.وی تاکید کرد: تا زمانیکه این ابهامات بر طرف نشود، مشکلات بازار حل نخواهد شد.