گروه بورس- تقویم بازار سرمایه شمارش معکوس خود را آغاز کرده و تنها ۱۲ روز کاری از دوازدهمین ماه سال باقی مانده است.

بررسی وقایع بازار در روزهای پایانی چهل‌ و یکمین سال تولد بورس در ایران نشان می‌دهد که انتظارات بسیاری از فعالان بازار برآورده نشده است. با این وجود به دلیل عرضه‌های عمده سهام تعدادی از شرکت‌های اصل ۴۴، در این مدت بازار از رونق نسبی برخوردار شده است.

کارشناسان و فعالان بازار ارزیابی‌های متفاوتی از آینده بازار سرمایه دارند. عده‌ای معتقدند بازار به رشد خود ادامه خواهد داد، برخی امیدی به بهبود وضعیت بازار ندارند و گروهی نیز رشد بازار را منوط به تغییر ساختار آن می‌دانند.

گزارش ذیل حاصل گفت‌وگوی خبرنگار دنیای اقتصاد با تعدادی از کارشناسان است که از نظرتان می‌گذرد:

جهش‌های تاریخی بورس از ابتدا تاکنون

«نصرا... برزنی»، عضو هیات‌مدیره شرکت بورس روند کلی بورس از ابتدای فعالیت تاکنون را مثبت ارزیابی کرد و گفت: بورس تهران از زمان شروع فعالیت خود در سال ۴۶ تاکنون، جهش‌های گسترده‌ای را در بخش‌های مختلف از جمله تعداد سهامداران، اندازه بازار، حجم معاملات و... شاهد بوده است.

وی ادامه داد: در فاصله این سال‌ها دوره‌های رونق و رکود بورس زیاد بوده که از جمله مهم‌ترین آنها نیمه دوم سال ۷۵ تا اواخر سال ۷۷ بوده است. همچنین نیمه دوم سال ۸۳ تا دی‌ماه امسال هم جزو دوره‌های تنزل و رکود بازار به شمار می‌رود. البته شاید بتوان گفت که دی‌ماه امسال شروع نقطه عطف مثبتی در مسیر حرکت قیمت‌ها، شاخص‌ها، حجم معاملات و... است.

شروع رونق دوباره بورس؛ دی‌ماه امسال

«برزنی» با تاکید دوباره بر رونق گرفتن بورس از دی‌ماه امسال گفت: روند رو به رشد بازار سرمایه کشور که از دی‌ماه سال‌جاری شروع شده، تداوم خود را در سال آینده حفظ خواهد کرد؛ چرا که زمینه عرضه‌ سهام شرکت‌های مشمول اصل ۴۴ فراهم است.

سال آینده در صورت اجرای موفق خصوصی‌سازی در کنار تصویب قوانین و آیین‌نامه‌های لازم برای توسعه بازار، می‌توان به رونق گرفتن هرچه بیشتر بازار سرمایه امیدوار بود.

وی تصریح کرد: با وجود زمینه برای عرضه سهام بانک‌ها، شرکت‌های نفتی، مخابرات و... می‌توان گفت که سال آینده، سال رشد بازار سرمایه کشور است.

بازدهی نامناسب به نسبت فرصت‌های سرمایه‌گذاری

«غلامرضا سلامی»، رییس شورای‌عالی انجمن حسابداران خبره ایران بازدهی امسال بورس تهران را به نسبت فرصت‌های سرمایه‌گذاری نامطلوب توصیف کرد و گفت: بازدهی امسال بورس تهران اصلا روند مناسبی را طی نکرده و حتی به اندازه سود اوراق مشارکت نتوانسته به سرمایه‌گذاران بازده دهد.

وی اضافه کرد: بازار سرمایه کشور ریسک بسیار بالایی دارد و با نگاهی به فعالیت چندساله اخیر این بازار عملکرد چندان مثبتی را نمی‌توان مشاهده کرد. تنها افراد نوسان‌گیر توانسته‌اند از این بازار سودهای مقطعی کسب کنند.

وی سال آینده را نیز در صورت رفع نشدن مشکلات فعلی بازار، ادامه روند ناکارآمد امسال عنوان کرد و گفت: اگر فکر اساسی به حل مساله خصوصی‌سازی و عرضه سهام دولتی در بورس نشود و به دنبال آن زمینه برای آزادسازی اقتصادی و مشارکت بخش‌خصوصی فراهم نشود، وضع به همین منوال ادامه پیدا خواهد کرد که چندان هم مطلوب نیست.

آزادسازی اقتصاد راهی برای نجات بورس

«سلامی» ضمن تاکید دوباره بر آزادسازی اقتصاد گفت: تا زمانی که دولت آزادسازی اقتصاد را سرلوحه برنامه‌های خود قرار ندهد، بورس تهران نمی‌تواند کارکرد یک بورس واقعی را داشته باشد. ضمن اینکه مدیریت حاکم بر بورس هم چندان کارا نیست؛

چرا که سهام شرکت‌های حاضر در این بازار یا در صف فروش هستند یا در صف خرید. وی تاکید کرد: وجود محدودیت‌های دیگری همچون محدودیت حجم مبنا، نوسان ۲درصدی و... نیز باعث شده که سهام بسیاری از شرکت‌ها از دور خارج شود. چرا که با وجود حضور حدود ۵۰۰ شرکت در بورس، شاید تنها سهام کمتر از ۵۰ شرکت خرید و فروش می‌شود. وی ادامه داد: شفافیت قیمت در کنار شفافیت اطلاعات، افزایش نقدینگی سهام و مسائلی از این دست از جمله الزامات اولیه بورس کشور برای رسیدن به کارایی به شمار می‌روند. ناکارآیی بازار نتیجه سیاست‌های غلطی است که در حال پیاده شدن در بورس است و ظاهرا هم قرار نیست، تغییری در آنها ایجاد شود.

تغییر دیدگاه سنتی بازار

از سوی دیگر «شاهین چراغی»، رییس هیات مدیره کارگزاری مهر‌آفرین تغییر دیدگاه سنتی بازار را از نکات برجسته بازار سرمایه در سال جاری برشمرد و گفت: بازار سرمایه کشور در حال حرکت به سمت یک بازار کارا است؛ چرا که سرمایه‌گذاران عوامل مختلفی را در تصمیم‌گیری خود دخالت می‌دهند و دیدگاه سنتی بازار در حال تعدیل شدن است.

وی ادامه داد: عرضه سهام شرکت‌های اصل ۴۴ به بازار سرمایه در سال‌جاری تا حد زیادی سبب افزایش Captial Market بازار شد که در کنار آن توسعه بازار هم به شکل خوبی در حال پیگیری است.

افزایش جسارت دولت برای خصوصی‌سازی

«چراغی» سال آینده را سال بسیار خوبی برای بازار سرمایه کشور دانست و گفت: عرضه‌های سال آینده که شامل کشتیرانی، مخابرات و ... هستند، هر کدام می‌توانند اثر بسیار خوبی را روی Captial Market بازار داشته باشند. همچنین با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های نفتی هنوز عرضه نشده‌اند، می‌توان گفت که سال بسیار پررونقی در انتظار بورس تهران است. وی افزایش نرخ بهره بانکی را یکی از تردیدهای سال آینده خواند و اضافه کرد: ممکن است که نرخ بهره در سال آینده افزایش یابد ولی قطعا نمی‌تواند اثر چندان را در بازار داشته باشد؛ چرا که فاصله‌ای (Gap) که میان تورم و بهره وجود دارد، محسوس است. وی تصریح کرد: افزایش جسارت دولت برای عرضه سهام شرکت‌های مشمول اصل ۴۴، علاوه بر افزایش حجم خصوصی‌سازی اثر مثبتی را نیز بر بازار خواهد گذاشت.

شکل‌گیری ابتدایی نهادهای مالی

رضا بختیاری، معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، بالا رفتن Market Value (ارزش بازار) را در نتیجه عرضه سهام شرکت‌های مشمول اصل ۴۴ از ویژگی‌های بازار سرمایه در سال‌جاری عنوان کرد و گفت: شتاب گرفتن خصوصی‌سازی در کنار بالا رفتن ارزش بازار، باعث شده که نسبت فعالیت بازار در مجموع بالا رود.

وی افزود: تشکیل نهادهای مالی و کانون‌هایی که مطابق قانون بازار باید تشکیل می‌شدند همچون کانون کارگزاران، سهامداران حقیقی و... از جمله گام‌های مثبت بازار در سال‌جاری است.

البته هنوز نهادهای اصلی همچون کانون تحلیلگران مالی، شرکت‌های تامین سرمایه و... شکل نگرفته است؛ ولی حضور چند شرکت تامین سرمایه که اخیرا مجوز فعالیت گرفته‌اند نیز از جمله نکات قابل توجه بازار در سال‌جاری به شمار می‌روند.

رشد مشروط بازار در سال آینده

«بختیاری» رشد سال آینده بازار را مشروط به عوامل مختلفی برشمرد و گفت: با توجه به اینکه P/E بازار پایین است و شاخص رشد چندانی را تجربه نکرده است، بنابراین پتانسیل بازار برای رشد بسیار بالا است، البته در صورتی که از انحصار معامله تک‌سهم خارج شود و اجازه ورود سایر ابزار از جمله ابزار مشتقه، اوراق مشارکت و... داده شود.

وی بر روشن شدن رابطه میان بازار پول و سرمایه تاکید کرد و گفت: نرخ بهره باید به صورت رقابتی تعیین شود. گسترش دادن بازار OTC در کنار حمایت‌هایی که دولت می‌تواند از بازار سرمایه داشته باشد در مجموع می‌تواند سال خوبی را برای بورس رقم بزند.