دنیای اقتصاد بررسی می‌کند
سیگنال‌های انتخاباتی در بورس تهران
در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی
بورس تهران چه سیگنال‌هایی می‌دهد؟
گره بورس- زهرا مجتهد: بورس تهران به مثابه یک نمایه‌سنجش فضای اقتصادی - سیاسی کشور، چه واکنشی نسبت به نتایج انتخابات از خود نشان می‌دهد.
اگرچه بورس تهران به عنوان یک بازار شبه‌دینامیک و کم‌منعطف، واکنش‌های واقعی نسبت به رویدادهای مهم اقتصادی سیاسی جهان از خود نشان نمی‌دهد، اما این بازار به وقوع رویدادها و رخدادهای سیاسی یا اقتصادی که محیط اقتصادی بخش خصوصی را محدود می‌کند، از خود واکنش نشان می‌دهد.
انتخابات در ایران یکی از رویدادهای سیاسی است که تجربه نشان می‌دهد بورس تهران نسبت به روند شکل‌گیری نیروهای اجتماعی - سیاسی و اقتصادی قبل از انتخابات که به صورت کنش‌ها و واکنش‌های ساختارمند و غیرساختارمند در فضای کسب و کار کشور نمود پیدا می‌کند، بی‌تفاوت نیست.
به عنوان نمونه، بورس تهران نسبت به روند کنش‌ها و واکنش‌های بازیگران نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، علائم مختلف صادر کرد. رفتار عمومی بورس نشان داد که به روی کار آمدن دارندگان کدام نگرش اقتصادی تمایل دارد.
درباره وقوع نوسانات شدید قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری دوره نهم دو دیدگاه متفاوت وجود دارد.
برخی براین عقیده‌اند که نوسانات شاخص‌ها و قیمت‌ها در آن مقطع ساختگی و براساس تمایلات و اراده‌های سیاسی افراد شکل گرفت و برخی نیز براین باورند که رفتار بازار سهام کاملا طبیعی بود و متاثر از تحلیل و باور برنامه‌های نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری بود. هرچه هست اینکه شاید برخی از نوسانات شاخص‌ها متاثر از التهاب‌های سیاسی قبل از انتخابات است، اما اراده تمام نیروهای بازار در بازار غیرقابل انکار است. گمانه جدی اما بدون مدرکی که در خصوص رابطه رفتار بازار سهام کشور با انتخابات وجود دارد، این است که همواره بورس تهران یکی از راه‌های تامین منابع اقتصادی نامزدان و حامیان نامزدان انتخابات است. به بیان ساده‌تر حامیان نامزدهای انتخابات برخی از منابع دخل و خرج کاندیداتوری خود را از طریق نوسانات قیمت‌ها در بازار سهام تامین می‌کنند.
افزون براین، طبیعی جلوه می‌کند که معامله‌گران در بورس تهران نسبت به برنامه‌های نامزدان انتخابات بی‌تفاوت نباشند.
دیدگاه رایج درباره اینکه بورس تهران به برنامه‌های اقتصادی نامزدان انتخابات چه واکنشی از خود نشان دهد، این است: معامله‌گران نسبت به برنامه‌هایی که به آزادسازی اقتصادی خصوصی‌سازی، لغو محدودیت‌های قیمت‌گذاری، مقررات‌زدایی، ثبات در قوانین دولت در حمایت از بازار و... جزو ارکان آن است، تمایل و گرایش بیشتری دارند.
اما در این مقطع، انتخابات برای بورس تهران چقدر اهمیت دارد؟ این سوالی است که خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» از یک سخنگوی کانون کارگزاران می‌پرسد.
«اکبر زرگانی‌نژاد» که تجربه مشاهده نزدیک اثر چندین انتخابات در بورس تهران را طی سال‌های گذشته دارد، می‌گوید: «این موضوع به خاصیت انتخابات مجلس و تاثیری که بر مناسبات مختلف کشور می‌گذارد، باز می‌گردد».
وی سپس چنین ادامه می‌دهد که اگر تفکر مجلس جدید منطبق با سیاست‌های کلان کشور شکل گیرد، بدیهی است که در بازار تغییر محسوسی صورت نمی‌گیرد و در شرایط عادی به کار خود ادامه می‌دهد؛ اما اگر ترکیب به گونه‌ای باشد که در برنامه‌ها و اجرای بازار تغییراتی ایجاد کند، به طور قطع به دنبال خط‌مشی جدید، بازار اثراتی را می‌پذیرد.
او با اشاره به این مطلب که در انتخابات مختلفی که انجام شده، بالطبع بازار سهام از خود عکس‌العمل نشان داده است، ابراز می‌کند:« سرمایه‌گذاران براساس جهت‌گیری‌های مثبت یا منفی، واکنش متفاوتی از خود بروز می‌دهند.
اگر این جهت‌گیری‌ها مثبت باشد، آنها خریدار خواهند بود و اگر دیدی توام با تردید به جهت‌گیری گروه‌های روی کارآمده داشته باشند در آن مرحله بیشتر عرضه‌کننده سهام هستند.»
وی در پاسخ به این پرسش که تا چه حد تغییرات می‌تواند موثر بر بازار باشد، گفت: تاثیر این تغییرات به خودی خود پارامتری اثرگذار است. بنابراین روند معاملات در بازار به قضاوت کلی کمک می‌کند.
این کارگزار با سابقه بازار سهام معتقد است که بازار ما با حداقل‌های خود در حرکت است و تا به این لحظه عکس‌العمل منفی از آن دیده نشده است.
وی یادآور شد که به هر تقدیر، هر گرایشی روی کار آید و امکان تصمیم‌گیری را در اختیار گیرد، قطعا به سرمایه‌گذاری و مزایای جانبی آن برای عموم توجه دارد.
کما این که اگر وضعیت تثبیت شده‌ای را همواره با در نظر گرفتن کمترین و حداقل اختلاف نظر داشته باشند، در اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده از جمله سند چشم‌انداز ۲۰ ساله موفق عمل خواهد کرد.
زرگانی‌نژاد دیدگاه‌های خود را این گونه جمع‌بندی می‌کند: بازار سرمایه به «ثبات»، رفتار مناسب‌تری را نشان می‌دهد و مدیریت بازار نیز در عمل آسان‌تر خواهد بود.
یکی دیگر از کارگزاران بازار سهام که خبرنگار ما با وی مصاحبه تلفنی می‌کند، «شهرام شهمیری» است.
وی نیز معتقد است که انتخابات مجلس و تغییر نمایندگان آن تاثیر فوق‌العاده زیادی بر بورس می‌گذارد.
وی قوانین مصوب از سوی مجلس را عامل این اثرگذاری می‌داند. به طوری که سیاست‌های پولی و مالی اتخاذ شده از سوی این گروه‌ها وضعیت اقتصادی را جهت می‌دهد.
وی ادامه می‌دهد: از اکنون قابل پیش‌بینی نیست که چه گرایش اقتصادی در انتخابات پیروز می‌شود. البته چارچوب فعالیت‌ها با روشن شدن مساله اصل 44 از سوی رهبری کاملا معین است.
شهمیری تصریح می‌کند: چگونگی نظرات اقتصادی مجلس آتی و میزان هماهنگی آنها از نظر بازار سرمایه اهمیت دارد.
وی همچنین عقیده دارد که بورس تهران به اتفاق‌های سیاسی، بسیار سریع پاسخ می‌دهد. بورس نگاه ویژه‌ای به سیاست‌های اتخاذ شده دارد؛ چرا که اکثر فعالان تحلیل سیاسی دارند.
بنابه باور کارشناسی «شهمیری» مسائل روانی بورس ناشی از مسائل سیاسی است به طوری که ریشه مسائل روانی و مسائل اقتصادی حاکم بر بازار در ابعاد سیاسی است.
از سوی دیگر سعید علیشاهی یکی از کارگزاران در خصوص اثر برگزاری انتخابات عمومی بر بازار خاطرنشان می‌کند: «انتخابات همیشه بر بورس اثر داشته، اما آنچه اثر بیشتری داشته است، انتخابات ریاست‌جمهوری است.»
وی با اشاره به این مطلب که انتخابات مجلس اثر کمتری دارد، ولی بی‌تاثیر هم نیست، ادامه می‌دهد: «اگر افرادی که انتخاب می‌شوند به اقتصاد آزاد و به تعیین قیمت‌ها به صورت رقابتی برای تمام کالاها معتقد باشند، برای بورس اتفاق خوشایندی خواهد بود.»
علیشاهی معتقد است که در این انتخابات گرایش اهمیت زیادی ندارد و به طور کلی کسی که به اقتصاد آزاد معتقد است، دید مطلوبی برای بورس به همراه دارد.
وی تصریح می‌کند: اعتقاد به سرمایه‌گذاری، پایین آوردن ریسک و از بین بردن بحران، اعتقاد به اقتصاد آزاد را افزایش می‌دهد.
علیشاهی خاطرنشان می‌کند: انتظارات بورس کاملا مشخص است و ابهام در آن وجود ندارد. «سرمایه‌گذاری» یک کلمه ساده است؛ اما برای انجام آن یک فضای مناسب لازم است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تغییرات در ترکیب نمایندگان مجلس و چهره‌ها، پیامی برای بازار سهام دارد، گفت: بله، اگر نمایندگان با طرز تفکر متفاوت از قبل انتخاب شوند، بازار واکنش خواهد داشت.»
وی آن گاه می‌افزاید: «به طور مثال در انتخابات «کنگره» آمریکا وقتی که دموکرات‌ها روی کار آمدند، شاخص‌های بورس ما، با رشد مواجه شدند. به همین رو از تنش‌ها کاسته شد.
بنابراین زمانی که انتخابات مجلس آمریکا به این میزان تاثیرگذار باشد، در تصمیم‌گیری‌های داخلی، اثر رویدادها بیشتر در بورس مشهود خواهد بود.»
وی عنوان کرد که درجه ریسک‌پذیری مردم جامعه با هم فرق دارد. باید دید که این انتخابات آیا ریسک اقتصادی را بالا می‌برد یا پایین؟
علیشاهی می‌افزاید: «چنانچه ریسک بالا باشد، فروشنده‌ها افزایش و شاخص کل کاهش می‌یابد و برعکس اگر با کاهش ریسک همراه باشد، خریداران در بازار سهام افزایش یافته و به تبع آن شاخص کل نیز رشد می‌کند و از این طریق می‌توان فهمید که پول بیشتری وارد بورس شده است.»
با این حال واکنش بورس نسبت به تحولات انتخابات در هر مقطع زمانی به عوامل مختلفی از جمله ریسک‌های سیاسی، اقتصادی وابسته است. به عنوان نمونه ریسک تحریم‌های اقتصادی در انتخابات پیشین مجلس شورای اسلامی تا اندازه امروز پررنگ نبود. یا موضوع تورم، افزایش واردات، سیاست‌های دولت برای حمایت از بخش صنعت و تولید، برنامه‌ها دولت برای کاهش نرخ سود بانکی و ده‌ها تصمیم و متغیر آن روز با شرایط امروز بسیار متفاوت است.
به نظر شما بورس تهران چه واکنشی به انتخابات ما و آینده نشان می‌دهد؟
ارسال نظر