دکتر موسی بزرگ‌اصل*

شماری از اعضای شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران در یک نظر سنجی که در روز ۱۶دی‌ماه منتشر شده، درباره کاهش ذخیره ارزش سرمایه‌گذاری‌ها ابراز نظر کرده‌اند. یکی از مصاحبه‌شوندگان آقای هشی است که این نوشتار پاسخی است به اظهارات ایشان. آقای هشی گفته‌اند که «... مدیران شرکت‌ها از یک طرف ملزم به رعایت استانداردهای حسابرسی برای گرفتن ذخیره کاهش ارزش باشند...».

ذخیره کاهش ارزش، موضوعی است که در دامنه کاربرد استاندارد‌های حسابداری است و براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۵، گرفتن ذخیره برای کاهش دائمی در ارزش ضروری است، استاندارد حسابرسی مقوله‌ای دیگر است که حاکم بر رسیدگی است نه حسابداری.

اما نکته دیگری که مطرح شده است در مورد کمیته تدوین استانداردهای حسابداری است. «در‌حال‌حاضر کمیته تدوین استانداردها که در سازمان حسابرسی قرار دارد، بیشتر متکی به مباحث تئوری است، در حالی که ضروری است در کمیته استاندارد، مدیران مالی بخش‌های مختلف صنعت حضور داشته باشند.»در سازمان حسابرسی هرجایی که استانداردهای حسابداری با مسائل تخصصی صنعت ارتباط پیدا می‌کند از متخصصین صنعت استفاده می‌شود. نمونه آن تاکنون در مورد بانک‌ها و بیمه به طور اخص اتفاق افتاده است.استاندارد حسابداری شماره ۲۸ «بیمه‌های عمومی» با حضور نمایندگان صنعت بیمه تدوین شده است و مسائل تخصصی با آنها مطرح شده است. استاندارد حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها نیز با استفاده از نظرات شرکت‌های سرمایه‌گذاری تدوین شده است.

هم‌اکنون یک کار مطالعاتی برای تغییر استاندارد حسابداری شماره ۱۵ در جریان است که در اولین گام، از شرکت‌های سرمایه‌گذاری نظرخواهی شده است.

بحث دیگری که توسط آقای هشی مطرح شده در مورد اعضای مشترک کمیته استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی با کمیته‌های ذی‌ربط در سازمان بورس اوراق بهادار و جامعه حسابداران رسمی ایران است.

در حال حاضر کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی و کمیته استانداردها و آموزش سازمان بورس اوراق بهادار، تنها یک عضو مشترک دارند. اما ایشان اظهار داشته‌اند: «سازمان بورس هم به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه و نهادی که باید حامی حقوق سهامداران باشد کمیته تدوین استاندارد این سازمان را راه‌اندازی کرد. اکثریت اعضای این کمیته در واقع همان افرادی هستند که در کمیته تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی حضور دارند».

یادآور می‌شود در کمیته فنی و استانداردهای جامعه حسابداران رسمی ایران نیز تنها یک عضو از کمیته تدوین استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی حضور داشت که آن یک عضو نیز به احتمال زیاد در دوره جدید حضور ندارد. در صورتی که این حضور، ضروری است. سازمان حسابرسی به صورت اختیاری دو عضو از کمیته تدوین استانداردهای حسابداری را به جامعه حسابداران رسمی ایران اختصاص داده است و سایر اعضای آن نیز همه عضو جامعه حسابداران رسمی ایران است.

انجمن حسابداران خبره انگلستان در آیین‌نامه‌های انضباطی خود از قول یکی از افراد سرشناس یادآوری می‌کند که حفظ اعتبار و حسن شهرت حرفه بسیار اساسی است. برای حفظ اعتبار و حسن شهرت و حفظ اعتماد عمومی به درستکاری حرفه، افراد خاطی نه تنها از حرفه اخراج می‌شوند بلکه اجازه ورود مجدد به آنها داده نمی‌شود... . اگر این کار انجام نشود، حرفه و مردم صدمه می‌بینند. ارزشمندترین دارایی حرفه، اعتبار و حسن شهرت آن است. اعتبار حرفه مهمتر از منافع فردی اعضای آن است.

آیا ما هم این‌گونه از اعتبار جامعه حرفه‌ای خود دفاع می‌کنیم و در عمل به حفظ اعتبار آن می‌اندیشیم و پایبند به آن هستیم؟

اگر اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران، در قبال هزینه کردن اعتبار جامعه حسابداران رسمی ایران واکنش حرفه‌ای مناسب از خود نشان ندهند در آینده تنزل اعتبار این جامعه را شاهد خواهیم بود.طبق بند ۷ بخش اصول بنیادی آیین رفتار حرفه‌ای جامعه حسابداران رسمی ایران، حسابدار رسمی باید به گونه‌ای عمل کند که با حسن شهرت حرفه‌ای او سازگار باشد و از انجام اعمالی بپرهیزد که ممکن است اعتبار حرفه را خدشه‌دار کند.

*عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران