معمای ابطال معامله ۱۰۰میلیارد تومانی در بورس تهران
معامله ۱۰۰ میلیارد تومانی «وپترو» باطل شد
جورچین «استراتوس»
گروه بورس: محسن ایلچی- معامله ۱۰۰میلیارد تومانی فروش ۳۹درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری پتروشیمی (وپترو) باطل شد.
سریال ابطال معامله‌های چند ده‌میلیاردی در بورس تهران آنقدر تکرار شده است که دیگر کسی از دریافت خبر ابطال یک معامله بزرگ یکه نمی‌خورد، اما روایت چرایی و چگونگی و نقش بازیگران در هر معامله متفاوت است.
از این‌رو زیاد تعجب نکنید معامله ۳۹درصد از سهام «وپترو» که از سوی شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) به گروه استراتوس فروخته شد، در روز سه‌شنبه ابطال شد. اما به دلیل گوناگونی انگیزه خریداران و فروشندگان، این بار به طور شفاف خریدار یا فروشنده اعلام نمی‌کند که چرا آنها به نقطه توافق نرسیده‌اند. واقعیت این است که اگرچه معامله ۱۰۰میلیارد تومانی «وپترو» در یک «آن» باطل شد، اما گزارش تحقیقی پیش روی «دنیای اقتصاد» کند و کاوی می‌کند که چگونه به طور مستقیم و غیر مستقیم سناریوهای خریدهای تو در تو برای هدف نهایی یعنی تصاحب کرسی‌های هیاتمدیره اولین بانک خصوصی جمهوری اسلامی ایران یعنی بانک اقتصاد نوین،طی ۷ ماه طراحی و اجرا شد.
آن مرد آمد
شروع چینش قطعه‌های پازل معامله «وپترو» به اردیبهشت ماه باز می‌گردد. درست از زمانی که رقابت برای خرید یا تصاحب سهام مدیریتی شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران (وساخت) آغاز شد، شرکتی که به طور مستقیم و غیر مستقیم (از طریق شرکت‌های زیرمجموعه) حدود ۳۵درصد از سهام بانک اقتصاد نوین را در اختیار دارد.
شروع بازی به 19 اردیبهشت ماه امسال باز می‌گردد. روزی که دو شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها به میزان یک‌درصد و صندوق بازنشستگی وظیفه از کارافتادگی و پس‌انداز کارکنان بانک‌ها نیز به میزان 58/1درصد از سهام «وساخت» را به قیمت پایه هر سهم 340 تومان در نماد «ژعمده» عرضه کردند. انتشار این اطلاعیه باعث بهت بازار شد. چون که قیمت هر سهم «وساخت» روی تابلو حدود 255 تومان بود و قیمت مورد نظر فروشندگان 33درصد بیش از قیمت تابلو بود. این در حالی بود که در مجموع 58/2درصد از سهم «وساخت»، سهام مدیریتی نبود که با این قیمت به بازار عرضه شود، اما در میان تعجب فعالان و آگاهان بازار این دو عرضه خریدار داشت. چراکه آن مرد به بازار آمده بود. شنیده شد که فردی به نام «ح» خریدار دو عرضه با قیمت‌های بالا بود. آگاهان، آن روز می‌پرسیدند: «چرا «ح» این سهم را با قیمت گزاف خرید و آیا در پس این خرید سودی نهفته است»؟ این سوال زمانی در بازار همگانی شد که معامله‌گران به نقل از آن مرد شنیدند که بلوک بالای یک درصد هر فرد حقیقی یا حقوقی را به قیمت 340 تومان می‌خرد و پخش دهان به دهان این خبر درون تالاری، بازار را نسبت به کشف پیدا
و پنهان خریدهای آقای «ح» حساس کرد. اندکی از ورود پرسروصدای «ح» نگذشته بود که برای «وساخت» صف 30میلیونی شکل گرفت و آن را به یک نماد پربیننده بازار مبدل کرد.
«ونیکی» در رالی
رالی خرید سهام «وساخت» در بازار در حالی آغاز شده بود که اندک اندک پای شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران (ونیکی) نیز به بازی باز شد.
«ونیکی» که حدود ۷۵/۲درصد از سهام «وساخت» را در اختیار داشت، ضمن حفظ سهام خود تلاش کرد به عنوان یک پای بازار، سهام خود در «وساخت» را از سطح ۷۵/۲ به ۳/۳درصد افزایش دهد. «ونیکی» در شرایطی که خرید مدیریتی سهام شرکت‌های اصل ۴۴ را در بازار دنبال می‌کرد، به یکباره در ۲۵ مهر ماه اعلام کرد که ۳/۳درصد از سهام «وساخت» را به قیمت پایه ۴۵۰ تومان می‌فروشد.
«ونیکی» رکورد جدیدی را برای قیمت «وساخت» ثبت کرد. چرا که ظاهرا بر این اعتقاد بود که آقای «ح» یا معامله‌گران همسو با روند، به 3/3درصد از سهام راهبردی «وساخت» نیاز داشته و این سهم را 75 تومان بالاتر از قیمت هر سهم روی تابلو می خرند. اما در روز معامله عقربه‌های ساعت تالار 12:30 را نشان دادند و زنگ پایان معاملات به صدا درآمد و خریداری سفارش خود را به سامانه معاملاتی کارگزاران ارائه نکرد. به این ترتیب 3/3درصد سهام «وساخت» متعلق به «ونیکی» روی میز باقی ماند.
استراتژی «استراتوس»
اما در آن روی سکه «وساخت» چه رخدادهایی در جریان بود؟ در مجموع آقای «ح» که توانست حدود 6درصد از سهام «وساخت» را خریداری کند، تمام سهام خود را به کدهایی فروخت که شنیده شد یک سوی آن شرکت «استراتوس» است.
استراتوس که در حال حاضر به صورت مستقیم و غیرمستقیم حدود ۳۰درصد از «وساخت» را در اختیار دارد، در اولین اقدام ضمن هماهنگی با سایر سهامداران برخی مدیران وقت «وساخت» را جابه‌جا کرد. اینجا باید اشاره شود که مالک و تصمیم‌گیر گروه استراتوس «محمد صدر هاشمی‌نژاد» است. استراتوس یک ابر هلدینگ غیر بورسی است که به بخشی از شرکت‌های زیر مجموعه آن در نمودار اصلی گزارش پیش رو اشاره شده است.
استراتوس از این تاریخ به بعد به صورت «دست‌باز» بازی را آغاز کرد. چرا که تغییرات یا جابهجایی مدیران در «وساخت» جلوه‌های عینی یافت. در حالی که آقای «ح» در بازار همچنان «یکه‌تازی» می‌کرد به یکباره در اواخر مهرماه سال‌جاری «محمد صدرهاشمی»، در هیاتمدیره «وساخت» جایگزین «حسین عبدهتبریزی» شد. «حسین عبدهتبریزی» تا آن لحظه عضو هیاتمدیره «وساخت» بود. این تغییر یا جابهجایی پیام‌های قابل تاملی را برای بازار نسبت به تحولات درون «وساخت» صادر کرد. چرا «عبده» باید از ترکیب هیاتمدیره «وساخت» خارج شود؟ آیا میان وی و «صدرهاشمی» اختلاف نظری وجود دارد؟ آیا باید در استراتژی راهبری «وساخت» تغییری ایجاد شود؟ برخی بر این عقیده‌اند که میان «عبدهتبریزی» و «صدرهاشمی» اختلاف‌نظری وجود داشت. برخی نیز با توجه به رفتارشناسی افراد، این گمانه را رد می‌کنند و آن را یک توافق می‌دانند چرا که پس از آن یعنی از آن زمان تاکنون، «حسین عبدهتبریزی» همچنان عضو هیاتمدیره شرکت نوسازی و ساختمان ایران و یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وساخت و با مالکیت شخصی 10درصدی، رییس هیات مدیره شرکت لیزینگ بانک اقتصاد نوین از شرکت‌های زیرمجموعه بانک اقتصاد
نوین است. فراموش نکنید که «صدرهاشمی» رییس هیاتمدیره بانک اقتصاد نوین است و همچنین از طریق «وساخت» می‌تواند در جابهجایی مدیریتی شرکت‌های زیرمجموعه اعمال رای کند. بنابراین، این شواهد می‌تواند گمانه وجود تفاوت نظر میان این دو را کمرنگ کند.
اما باز یک سوال اساسی. آیا این پایان جابه‌جایی‌های افراد در «وساخت» است؟
آن مرد رفت؟
قطعه‌های پازل «وساخت- وپترو» به سرعت گذر روزها در بازار، در حال جنبش بود و آنهایی که از نزدیک شاهد این بازی بودند، می‌توانستند حدس بزنند که سرانجام روزی از روزها آقای «ح» کل سهامی را که طی ماه‌ها در بازار بالای قیمت تابلو خریداری کرده است، به یک کد مهم منتقل می‌کند و از «وساخت» بیرون می‌رود.
پیش‌بینی آنهایی که از نزدیک شاهد یک بازی ظاهرا جذاب در بازار بودند، به وقوع پیوست.
جاماندگان
نقطه عطف یا فراز رویداد «وساخت-وپترو» ابتدای آذرماه بود. زمانی که آقای «ح» سهامی را که طی 6 و 7 ماه خریداری کرده بود، به کدی منتقل کرد که نقش آن در معادلات بعدی بازار قابل توجه بود. آن روز مشخص شد که غیر از «ح» افراد دیگری نیز برای کد «ر-د» سهام «وساخت» را خریداری کرده‌اند. این بخش از نقل و انتقالات سهام درست بعد از افزایش سرمایه 24درصدی «وساخت» یعنی در شرایطی که نماد «وساخت» به مدت یک ماه متوقف شده بود، در برگشت به بازار صورت گرفت. یعنی زمانی که نماد بازگشایی شد، جابهجایی سهم‌ها انجام شد.
اما به دنبال افزایش سرمایه ۲۴درصدی «وساخت» و بازگشایی نماد آن، ارزش سهام «وساخت» طبق روال معمول در بازار رقیق شد و قیمت هر سهم آن حدود ۳۵درصد تنزل کرد. اینجا بود که به‌زعم خیلی افراد، دارندگان سهام استراتژیکی وساخت از بازی جاماندند. چرا که قیمت هر سهم «وساخت» قبل از افزایش سرمایه حدود ۳۶۷تومان بود، اما بعد از بازگشایی نماد به سطح ۲۳۹تومان کاهش یافت.
«وپترو» به بازی می‌آید
مهمترین قطعه پازل «وپترو - وساخت» که بازی «وساخت» را به «وپترو» ارتباط میدهد، روز ۱۸ آذرماه در بازار چیده شد. روزی که شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی «شستا» بلوک مالکیتی- مدیریتی ۳۹درصدی خود را برای فروش در روزنامه‌ها از جمله در «دنیای اقتصاد» آگهی کرد. لازم به ذکر است که ۲۵درصد از سهام «وساخت» در اختیار «وپترو» است. در روز ۱۸ آذرماه «شستا» اعلام کرد که ۳۹درصد از سهام «وپترو» را در روز ۲۶ آذرماه در تابلوی رسمی بورس تهران به قیمت پایه هر سهم ۱۴۰ تومان در مجموع به ارزش پایه حدود ۱۰۰میلیارد تومان عرضه خواهد کرد.
انتشار این آگهی در بازار سهام کشور، سناریوهای «وساخت- وپترو» را که به نظر می‌رسد از مدتی قبل به ویژه از زمان ورود «مرتضی عزیزی» به جای احمد فرشچیان در سمت رییس هیاتمدیره وساخت در تاریخ 21 خردادماه نضج گرفته را عریان‌تر کرد. «مرتضی عزیزی»، مدیرعامل وقت و کنونی «وپترو» در 21 خردادماه جایگزین «احمد فرشچیان» مدیرعامل سابق اما چندین ساله بانک مسکن می‌شود.
البته این انتصاب براساس اعمال رای شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) در هیاتمدیره «وساخت» اتفاق می‌افتد.
حال این پرسش وجود دارد که چه رابطه‌ای میان حضور 6 ماهه مدیرعامل «وپترو» در سمت رییس هیاتمدیره «وساخت» و تلاش‌های «استراتوس» به عنوان سهامدار مالکیتی «وساخت» برای خرید «وپترو» وجود دارد؟ برخی هیچ رابطه‌ای میان این دو نمی‌بینند و برخی بر این عقیده‌اند که تغییر «فرشچیان» از ریاست هیاتمدیره «وساخت» توسط «شستا» انگیزه جدی شد که «استراتوس» به فکر خرید 39درصد سهام «وپترو» بیفتد. البته این هم یک گمانه تحلیلی است.
برخی نیز به نقش اشتراک در ترکیب هیاتمدیره و مدیریت سه شرکت «وساخت»، «وپترو» و «ونوین» اشاره دارند.
هرچه بود اینکه «استراتوس» قصد خرید شرکتی را داشت که مدیرعامل آن همزمان ریاست هیاتمدیره «وساخت» و عضویت هیاتمدیره بانک اقتصاد نوین را بر عهده داشت.
جابهجایی قبل از معامله
انتشار آگهی فروش سهام «وپترو» سناریوی تصاحب شرکتی را که در دل خود سهام ارزشمندی را دارد، از وضعیت سایه به روشن هدایت کرد. اولین رخداد غیر منتظره‌ای که به وقوع پیوست، این بود که یک جابهجایی گسترده مدیریتی در هیاتمدیره «وساخت» رخ داد. درست دو روز قبل از روز انجام معامله و عرضه 100میلیارد تومانی «وپترو» یعنی روز 24 آذرماه اعضای هیاتمدیره «وساخت» برای چندمین بار دستخوش تغییر یا جابهجایی می‌شود.
در ایــن تــغیـیرات «مـحمد صدرهاشمی نژاد» خود را جایگزین «مرتضی عزیزی» (مدیرعامل همزمان وپترو) می‌کند. «احمد ضیایی» به سمت نایب رییس هیاتمدیره جایگزین «محمدشهاب سیدجلالی» و همچنین در سمت مدیرعامل جایگزین «جعفر جمالی» مدیرعامل می‌شود که فقط شش‌ماه سکان مدیرعاملی «وساخت» را در دست داشت.
البته «مرتضی عزیزی»، «محمدشهاب سیدجلالی» (گنابادی) و «محسن صفایی‌فراهانی» در ترکیب هیاتمدیره باقی می‌مانند. جالب اینکه با وجود تمام تغییرها و جابه‌جایی‌هایی که طی دو سال گذشته در ترکیب هیاتمدیره «وساخت» رخ میدهد، اما هیچ‌گاه «محسن صفایی‌فراهانی» به نمایندگی از شرکت سرمایه‌گذاری پارس نوین کنار نمی‌رود. به این ترتیب دو روز قبل از عرضه «وپترو» این جابه‌جایی‌ها انجام می‌شود. بعد از این جابه‌جایی‌ها، در روز 26 آذرماه سهام وپترو عرضه شد که بعد از یک روز رقابت، (برخی بر این عقیده‌اند که رقابت روز 26 آذر میان استراتوس و «شرکت ایکس» به منظور افزایش قیمت پایه معامله «وپترو» صورت گرفته، صوری یا هدفمند بود) معامله در روز 27 آذرماه صورت گرفت.
بر اثر رقابت روز ۲۶ آذرماه، قیمت هر سهم «وپترو» حدود ۱۰تومان افزایش یافت. در نتیجه ارزش معامله از حدود ۹۹میلیارد و اندی تومان به ۱۰۷میلیارد تومان با شرایط نقد و اقساط به استراتوس رسید. استراتوس باید طی مدت ۹روز کاری ۵۰درصد از بهای معامله را به صورت نقد و ۵۰درصد دیگر را به صورت اقساط طی سه سال با سود ۵/۱۵درصد (فروش اقساطی) را به «شستا» بازپرداخت می‌کرد.
در این میان باید به دو اتفاق مهم در روز «وپترو» اشاره کرد. در وهله اول گروه تامین‌اجتماعی که فروش بلوک «وپترو» را قطعی می‌دانست، 8میلیون سهم «وساخت» (معادل یک‌درصد) را در روز 26 آذرماه در بورس عرضه کرد که به احتمال زیاد از سوی گروه استراتوس یا سهامداران همسو خریداری شد. اتفاق دوم نیز که مورد اعتراض برخی سهامداران عمده «وساخت» است، جابهجایی بلوک دودرصدی «وساخت» تحت تملک شرکت ساختمان نوین است که برخی می‌گویند این جابهجایی در راستای راهبردهای «استراتوس» است.
قبل از آنکه به فرجام معامله ۱۰۰میلیارد تومانی اشاره شود، باید گفت که وقتی تمام قطعات پازل ۷ماهه «وساخت- وپترو» در کنار هم چیده می‌شود، نمای برند «بانک اقتصاد نوین» نمایان می‌شود. بانکی که «استراتوس» و «وساخت» هم‌اکنون به طور مستقیم و غیرمستقیم سه عضو هیاتمدیره و در عمل مدیریت آن را در اختیار دارند و در صورت انجام معامله ۳۹درصدی «وپترو»، مدیریت و مالکیت «وساخت» و در نتیجه «بانک اقتصاد نوین» به طور کامل «دریداختیار» استراتوس قرار می‌گرفت.
بانک اقتصاد نوین با سرمایه 200میلیارد تومانی، نخستین بانک خصوصی جمهوری اسلامی ایران است که هم‌اکنون «محمدصدرهاشمی»، ریاست هیاتمدیره آن را برعهده دارد.
به این ترتیب یک الی ۷ماه که شاید هیچ یک از پازل‌های آن به هم ربط نداشتند، این گونه به هم ارتباط پیدا کرده‌اند.
فرجام معامله
بعد از آنکه معامله جوش خورد، «استراتوس» باید بخش نقد معامله را طی ۹روز کاری به «شستا» پرداخت می‌کرد.
در این باره دو روایت وجود دارد و تا لحظه نگارش این گزارش طرفین معامله به طور رسمی دلایل ابطال معامله را اعلام نکرده‌اند.
برخی از منابع آگاه می‌گویند که استراتوس در روز نهم حدود ۵۳میلیارد تومان پول را به فروشنده پرداخت کرده است. مابقی پول را به صورت ضمانت‌نامه بانکی بدون قید و شرط یا وثیقه ملکی مورد قبول فروشنده بابت تضمین بازپرداخت اقساط را به فروشنده (شستا) ارائه کرده است.
اما ظاهرا «شستا» وثایق خریدار یعنی «استراتوس» را قبول نکرده و سخت‌گیری کرده است و معامله به‌هم خورده است».
منابع خبری دیگری نیز می‌گویند که استراتوس در روز نهم پول را به حساب مورد نظر طرفین واریز نکرد و معامله بر هم خورد. البته اگر اینگونه باشد، «استراتوس» ۵میلیارد تومان زیان پیش پرداخت(وجه‌الضمان ) معامله را تحمل کرده است.
گمانه‌های روز بازار
ابطال، پایان معامله «وپترو» بود. اما در خصوص باطل شدن معامله «وپترو» گمانه‌های متعددی وجود دارد که حیف است در این بخش از گزارش روز گروه بورس به آن اشاره نشود. اولین گمانه که خیلی شنیده می‌شود، این است که اصولا «شستا» به عنوان یک شرکت سرمایه‌گذاری شبه دولتی خواسته یا «ناخواسته» به این نتیجه رسید که نباید با انجام این معامله کنترل یک بانک خصوصی را به استراتوس واگذار کند.
اگر این گمانه صحیح باشد خود به خود تراژدی ابطال معامله بانک پارسیان را در ذهن متبادر می‌کند.
با این حال گمانه و شنیده‌های دیگری هم وجود دارد و یکی از آنها این است که اساسا بعد از انجام معامله، استراتوس متوجه موضوعی شده که نظرش درباره خرید «وپترو» تغییر پیدا کرده است. این گمانه هم نزد افرادی که بر این عقیده‌اند «استراتوس» در اواسط راه خرید، تمایلی به خرید «وپترو» پیدا نکرد، وجود دارد. آنها می‌گویند: خریدار فقط به خرید۲۵درصد سهام «وساخت» تمایل داشت و نمی‌خواست مالک سهام سایر شرکت‌های درون پرتفوی «وپترو» باشد.
گمانه دیگری که مطرح شده این است که گروه «استراتوس» به این نتیجه رسیده که در افزایش سرمایه آتی بانک «اقتصاد نوین» گروه «وپترو» و توسعه صنایع بهشهر توان مشارکت در افزایش سرمایه بانک را ندارند. از این رو با توجه به امکان خرید حق تقدم‌های گروه بهشهر و افزایش مالکیت در بانک اقتصاد نوین از قطعی شدن معامله دست کشید. در مقابل مخالفان این گمانه تحلیلی هم می‌گویند: سابقه دریافت وام از بانک اقتصاد نوین توسط توسعه صنایع بهشهر و گروه ساختمانی در سال 85 برای افزایش سرمایه صددرصدی «بانک اقتصاد نوین» را نباید فراموش کرد.
برخی می‌گویند «بدهی ۲۳۰میلیارد تومانی «وپترو» عامل تغییر نظر «استراتوس» بوده است.
این گمانه نمی‌تواند صحیح باشد، چون در ازای 230میلیارد تومان بدهی در تاریخ 31 خردادماه 86 یا تسهیلات دریافتی، شرکت در سمت راست ترازنامه دارایی دارد. به بیان ساده‌‌تر ما به ازای بدهی‌های موجود در شرکت، دارایی وجود دارد.
برخی می‌گویند: «استراتوس به این نتیجه رسید که دیگر نیازی به سهم «وساخت» در «وپترو» را ندارد» و گمانه‌های دیگر که هر یک به این منتج می‌شود که اگر «استراتوس» ۳۹درصد «وپترو» می‌خواست، نباید در دقیقه ۹۰ پول یا وثایق خود را به فروشنده می‌داد. چرا که فروشنده فرصت ارزیابی وثایق را نداشت و معامله را باطل کرد.
از تمام این گمانه‌ها بگذریم. برخی هم انگشت ابطال معامله را به سوی «سابوتاژ» بازماندگان نشانه می‌روند اما واقعیت چیست؟
بازی ادامه دارد
حلقه آخر بازی چیست؟ «استراتوس» هم اکنون 30درصد از «وساخت» را در اختیار گرفته و در عمل شرکت را تصاحب کرده است و به نظر می‌رسد در مجمع آتی انتخابات هیات مدیره «وساخت» در آینده نزدیک تلاش می‌کند که ضمن ائتلاف با سایر سهامداران مدیریتی، سه کرسی هیاتمدیره را از آن خود کند و دو عضو هیاتمدیره بانک اقتصاد نوین مربوط به «وساخت» را خود تعیین کند. همه چیز به این بستگی دارد که آیا سایر سهامداران له یا علیه «استراتوس» ائتلاف می‌کنند؟ ظاهرا بازی ادامه دارد.
ارسال نظر