کارگزاران از نارسایی‌های «ددد» می‌گویند
گروه بورس- با افزایش شمار عرضه‌های اولیه به ویژه طی ماه‌های اخیر، اعتراض و انتقاد عمومی سهامداران جزء (به ویژه سهامداران در سایر استان‌ها) نسبت‌به عدم پذیرش و اجرای سفارش خرید سهام از سوی دفاتر کارگزاری افزایش یافته است. کارشناسان نیز بر این عقیده‌اند که امکان خرید بی‌نام سهام، باعث شده است که کارگزاران ریسک خرید را به خریدار منتقل کنند؛ اما در صورت بهبود وضعیت بازار، سهام را به سلیقه خود اختصاص دهند که این مساله به ضرر سهامداران خرد تمام می‌شود. به این منظور کارشناسان پیشنهاد می‌کنند با جایگزینی معاملات با نام و بدون محدودیت تعداد با معاملات «ددد» می‌توان مشکلات مربوط به آن را برطرف کرد.
یکی دیگر از اشکالات دیگر معاملات «ددد» تشکیل صف خرید واهی، به منظور دستکاری در قیمت‌ها است و مشاهده شده است که با یک عرضه محدود، صف از بین رفته است. این در حالی است که کارگزاران وجود تخلف و تخصیص نامطلوب و اعتراض‌برانگیز سهامدار جزو در تعاملات «ددد» را کاملا نمی‌پذیرند و سیستم معاملات، پرسنل کارگزاری، تشکیل صف خرید و... را دلیل اهمال کاری در معاملات بی‌نام می‌دانند.
شیوه معاملات به این صورت است که سفارش‌دهنده به کارگزار دستور خرید سهام یک شرکت را به تعداد معین می‌دهد و کارگزار به صورت بی‌نام اقدام به خرید سهام مزبور می‌کند و حداکثر تا ساعت ۶ بعدازظهر سهام را به فرد سفارش‌دهنده تخصیص می‌دهد. ممکن است کارگزار پس از خرید سهام مزبور به دلیل انتشار اخبار مثبت در رابطه با سهام شرکت عنوان کند که خریدی صورت نگرفته است و سهام خریداری شده را به فرد دیگری تخصیص دهد.
ناگزیر از تخلف
«اکبر زرگانی‌نژاد» سخنگوی کانون کارگزاران بورس درباره تخلفات کارگزاران گفت: کارگزار اساسا تمایلی به درگیر شدن با تخلفات را ندارد، اما شرایط کار، گاهی اوقات چنین وضعیتی را پیش می‌آورد.
به عنوان مثال طبق آیین‌نامه، فرم‌هایی برای خریدار و فروشنده وجود دارد که برای خرید و فروش باید توسط سفارش‌دهندگان تکمیل شود، اما در برخی موارد که مشتری به کارگزاری دسترسی ندارد و تکمیل فرم امکان‌پذیر نیست، کارگزار با مسوولیت خود، این کار را انجام می‌دهد.
وی افزود: این مشکل می‌تواند به وسیله پیشرفت سیستم‌ها و الکترونیکی شدن سفارش‌ها برطرف شود و تخلفات نیز به حداقل برسد. بنابراین هر چه ارتباطات مستندتر شود، بازار از کارآیی بالاتری برخوردار شده و زمینه بروز تخلفات کمرنگ می‌شود.
سیستم ناکارآمد معاملات
زرگانی‌نژاد درباره خرید به شیوه «ددد» توسط کارگزاران و تخصیص نامطلوب سهام خریداری شده به برخی از سفارش‌دهندگان گفت: «ددد» تسهیل‌کننده معاملات است
در غیر این صورت، ایجاد آن بی‌معنی بود، زیرا برای خریدهای اندک می‌توان با یک کلید عمل کرد، اما برای خریدهای با تعداد بالا، سیستم جوابگو نیست، اما تخصیص نیافتن سهام به برخی از سفارش‌دهندگان در مورد سهامی مصداق پیدا می‌کند که شرایط مناسبی در بازار ندارد، درنتیجه هر چه سهم، روان‌تر معامله شود و بدون سقف باشد، مشکلاتی از این قبیل کمتر رخ می‌دهد. زرگانی‌نژاد ادامه داد: «در بازار ما هنوز سهم شناور جا نیفتاده و ما به جای اینکه بسترهای لازم را فراهم کنیم، نگران کم عرضه شدن یک سهم هستیم. ما هر چه روش‌های تسهیل‌کننده کار را زیر سوال ببریم، اشکالات معاملات بیشتر می‌شود».
دستکاری همگانی
این کارگزار خبره بورس درباره دستکاری قیمت‌ها توسط کارگزاران گفت: «دستکاری در قیمت‌ها یعنی «ایجاد ظاهری فریبکارانه در گردش عملیات یک سهم» که این پدیده تنها توسط کارگزاران پدید نمی‌آید و شرکت‌های بورسی نیز اگر برآورد درستی از بودجه خود ارائه نکنند، قیمت سهام آنها دچار دستکاری می‌شود.
از سوی دیگر دو سرمایه‌گذار که یک سهم را در اختیار دارند، می‌توانند از طریق خرید و فروش‌هایی که در یک کارگزاری انجام می‌دهند، در یک شکل سازمان‌دهی شده باعث دستکاری در قیمت‌ها شوند. بنابراین نمی‌توان، تنها کارگزاران را به دستکاری در قیمت‌ها متهم کرد، اما در این صورت نیز تخلف کارگزار قابل بررسی است.»
زرگانی نژاد درباره پرکردن حجم مبنا توسط کارگزاران گفت: وجود حجم مبنا به دلیل عدم توازن تقاضای یک سهم است. هنگامی که معاملات روان نیست و صف‌های خرید با فروش طولانی تشکیل می‌شود و قیمت یک سهم نمی‌تواند بیان‌کننده واقعیت باشد، معاملات سهم متوقف و پس از اصلاحات لازم، دوباره معاملات آن از سر گرفته می‌شود.
این کار توسط مقام ناظر انجام می‌شود و کارگزار نباید سهمی را به حجم مبنا برساند.
وی افزود: «همه این مسائل به ناکارآمدی بازار برمی‌گردد و این عوامل نامساعد است که منجر به تخلفات می‌شود، بنابراین حذف آنها جلوی تکرار تخلفات را می‌گیرد.»
کارمندان متخلف
«شهرام شهمیری» منشا بسیاری از تخلفات کارگزاری‌ها را پرسنل این شرکت‌ها دانست و گفت: «بسیاری از کارهایی که بر عهده کارگزاران گذاشته شده، توسط پرسنل آنها انجام می‌شود که آنها نیز این امور را با اشتباهات فراوان انجام می‌دهند؛ به عنوان مثال وارد نکردن مشخصات کامل مشتریان یا نگرفتن برگه سهم از فروشندگان که هر دو تخلف محسوب می‌شود.
در حال حاضر شرکت‌های کارگزاری بزرگ شده‌اند و تعداد مشتریان آنها افزایش یافته است، بنابراین کنترل همه موارد به دقت نیاز دارد.»
یکی از محالات
وی تاکید کرد: کارگزاران به مرتبه‌ای می‌رسند که مورد اعتماد دولت و مردم هستند، بنابراین حاضر به تخلف نیستند و اگر بررسی‌های دقیق در عملکرد شرکت‌های کارگزاری به عمل آید، مشخص می‌شود که شخص کارگزار از انجام جرم یا تخلف بی‌اطلاع بوده است و محال است که اجازه تخلف بدهد و به هیچ قیمتی «امین بودن» خود را زیر سوال نمی‌برد.
سیستم تخلف‌ساز است
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از تخلفات به دلیل اشکال سیستم های موجود است و در سیستم جدید، برگه سهم مفهومی ندارد. اگر سیستم سفارشات به گونه‌ای باشد که قبل از ثبت معامله انجام نشود، تخلفی صورت نمی‌گیرد.
سیستم هوشمند ضد تخلف
شهمیری پیشنهاد کرد: سیستم معاملات باید به گونه‌ای باشد که به طور خودکار، انجام تخلف در آن ممکن نباشد، همچنین سیستم حسابداری کارگزاری‌ها به سیستم معاملات بورس وصل شود.
از سوی دیگر هنگام بروز تخلفات، باید فرد متخلف مجازات شود، نه کارگزار.
خیانت در امانت؟
صفر جباری، یکی دیگر از کارگزاران بورس با اشاره به آیین‌نامه رسیدگی به تخلفات کارگزاران گفت: این آیین‌نامه در حال حاضر ایرادی ندارد و اگر کارگزاران بخواهند، می‌توانند با صرف وقت مانع از عدم رعایت دستورالعمل‌ها شوند.
وی افزود: یکی از تخلفات کارگزاران، کسری وجوه است که به دلیل تاخیر مشتریان در پرداخت مبلغ خریداری سهم به وجود می‌آید. برای رفع این اشکال، اگر کارگزاری احساس کند که با کسری وجوه روبه‌رو شده است، باید از بانک ملی شعبه بورس وام بگیرد تا برای دادوستد از وجوه دیگران استفاده نکند؛ زیرا این کار مصداق «خیانت در امانت» است.
«جباری» دستور خریدهای واهی، عدم عرضه با وجود تقاضا و واریز نکردن پول مشتریان به حساب آنها را از دیگر تخلفات دانست و گفت: اگر سیستم جدید معاملات به درستی راه‌اندازی شود، بسیاری از تخلفات رخ نمی‌دهد، البته کارگزاران نیز باید با اصلاح ساختار مالی خود برای انجام کلیه کارها، آیین‌نامه را رعایت کنند.
ارسال نظر