قسمت دوم
روی
تحلیلگران انتظار داشتند که قیمت‌های روی به بروز تنگناها در بنیان‌های داخلی‌اش واکنش نشان دهد و البته در بیشتر ایام ماه گذشته نیز چنین بازتابی در بازار قابل مشاهده بود. قیمت‌های رسمی بورس لندن نشان می‌دهد که قیمت روی از 2720دلار در هر تن در ماه سپتامبر (پایین‌ترین قیمت‌ها در پانزده ماه گذشته) به رقم قابل قبول 3170دلار در اواسط اکتبر رسید و این نشان‌دهنده افزایشی 5/16درصدی تنها در یک ماه است. تضعیف دلار، افت موجودی انبارهای بورس لندن، انتشار اخباری دال بر افت 30هزار تنی تولید شرکت «زستراتا» به دلیل آتش‌سوزی در یکی از کارخانه‌هایش و همچنین جو عمومی صعود در بازار کالاهای پایه به احیای بازار روی کمک کرد.

با این وجود، دور جدید افزایش قیمت‌ها بر اثر افزایش نگرانی‌ها در مورد نزول بازار ساختمان در آمریکا و هشدارهایی دال بر افت رشد اقتصادی این کشور در سال آینده، خنثی شد و قیمت بار دیگر کاهش یافت.
اگرچه بازار سهام و فلزات پایه در اثر این اخبار کمی نزول کرد، اما همچنان این باور در میان کارشناسان وجود دارد که قیمت‌های روی توانایی افزایش در سه ماه چهارم سال را دارد و هنگامی که موج اخیر بگذرد، احیای بازار روی دوباره آغاز می‌شود.
دیدگاه‌ها بهتر شده‌اند
احیای بازار روی پس از افت چشمگیر قیمت در ماه سپتامبر در بورس لندن کاملا قابل توجه بوده است. در ابتدا قیمت‌ها افت کرد که این موضوع موید تحلیل‌های گذشته مبنی بر اینکه پیش‌خریدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سوداگران بر بازار، نوعی تقاضای داخلی را برای بازار رقم خواهد زد، بود.
بعدا قیمت‌ها در اواسط اکتبر افزایش یافت و این نشان از به وجود آمدن انتظارات مثبت در مورد آینده دارد. به عبارت دیگر، نگرش نزولی به بازار در پایان سپتامبر کاهش داشته و از ماه اکتبر انتظارات صعودی در بازار بالا گرفته است.
آیا پیش‌خرید بیشتری در راه است؟
در حال حاضر کمبود قابل توجهی در خرید سوداگران در بازار روی وجود دارد. بنابراین اگر قیمت‌ها روند صعودی داشته باشند، احتمال افزایش تلاش‌ها برای پیش‌خرید، توسط آنها وجود دارد.
پیش‌خریدی که اکنون در بازار قابل مشاهده است، منجر به افزایش 450 دلاری در هر تن روی در ماه گذشته شد و می‌تواند بیشتر از این هم ادامه داشته باشد. حتی ممکن است این فرآیند حالتی کاملا تهاجمی به خود بگیرد و به هر روند صعودی قیمت، شتابی بیشتر دهد.
دورنمای بازار
گروهی که اعتقاد به افت قیمت‌ها در ادامه سال‌جاری دارند، بیشتر بر اضافه شدن ظرفیت تولید معادن در ماه‌های آتی تاکید دارند. از دید این گروه، کارخانجات فرآوری روی چین، این تولید اضافی سنگ معدن را به روی تصفیه شده تبدیل کرده و به بازار سرازیر می‌کنند که این خود باعث بروز مازاد عرضه در بازار در سال آینده خواهد شد. اگر چنین اتفاقی بیافتد، قیمت‌ها سقوط خواهند کرد و افت قیمت کنونی نیز مقدمه چنین وضعیتی به شمار می‌رود.
در هر صورت، از حالا تا زمانی که بنیان‌های بازار تغییر نکنند، این خطر وجود دارد که عرضه به طور قابل ملاحظه‌ای دچار مضیقه شود.
تولید معادن آنچنان هم افزایش نمی‌یابد
موجودی انبارهای بورس لندن از دهم سپتامبر امسال روندی نزولی داشته که نرخ این کاهش در حدود ۵۰۰تن در روز بوده است. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که پیش از رسیدن عرضه‌های کلان معادن جدید در نیمه دوم سال آینده، حجم ذخایر بورس لندن ته بکشد. این اتفاق به‌خصوص در صورتی که معادن روی دچار مشکلاتی از قبیل تاخیر در بهره‌برداری یا قطع تولید شوند، شدت بیشتری خواهد داشت.
این مشکلات در سال‌های اخیر در مورد پروژه‌های مس، نیکل و سرب به کرات پیش آمده بودند.
قیمت سه ماهه روی در بورس لندن
مازاد عرضه فلز تصفیه شده چندان زیاد نخواهد بود
آمارها حکایت از آن دارند که مقادیر زیادی افزایش تولید در معادن روی اتفاق خواهد افتاد. این افزایش تولید در سال‌جاری میلادی ۵۶۰هزار تن در سال، در سال آینده ۷۰۰هزار تن در سال و در سال ۲۰۰۹ بیش از ۵۶۰هزار تن در سال به ظرفیت تولید کنسانتره افزوده خواهد شد.
البته بدیهی است که نمی‌توان همه آمارهای بالا را قطعی فرض کرد، زیرا باید در هر سال حدود 100 الی 300 تن کسری به خاطر تاخیرها و مشکلات پیش‌بینی نشده در نظر گرفته شود.
علاوه‌بر این انتظار می‌رود تولید معادن چین در اثر اقدامات دولت در تعطیلی کارگاه‌های غیرمجاز (که تعداد زیادی نیز هستند) کاهش یابد. در مجموع برای ارائه چشم‌ اندازی منطقی در زمینه رشد تولید معادن روی، باید چنین جمع‌بندی کنیم که خطر مازاد عرضه در بازار روی تصفیه شده به آن شدتی که برخی تحلیلگران معتقد به سقوط قیمت‌ها ادعا دارند، نیست.
در این زمینه به‌خصوص باید به مسائلی همچون قطع یارانه انرژی تولیدکنندگان چینی و تصمیم دولت این کشور به کنترل بیشتر بر صنعت روی از طریق وضع مالیات بالاتر، اشاره کرد.
موجودی روی چین صادر نمی‌شود
این مطلب که بیشتر روی فرآوری شده در دسترس، در چین انبار می‌شود، اهمیت دارد. علاوه بر این، قیمت‌های داخلی روی در چین بالاتر از قیمت آن در بورس لندن است و به همین خاطر انگیزه اندکی برای تجار چینی وجود دارد که روی را صادر کنند.
این موضوع بازار روی فرآوری شده را در کشورهای غربی با تنگنا مواجه می‌کند و علت اصلی، این واقعیت است که ذخایر روی در بورس لندن در حال نزول است. این مطلب همچنین به ما خاطرنشان می‌کند که بازار روی در غرب برای ماندن در تعادل تا چه اندازه نیازمند بازار چین است.
یک پیش‌بینی دیگر
گروه مطالعات سرب و روی (ILZSG) در آخرین تحلیل‌های خود از وضعیت بازار، اعلام داشته که در سال‌جاری بازار روی با کمبودی ۴۷هزار تنی روبه‌رو خواهد بود. در سال ۲۰۰۸ این بازار با مازادی در حدود ۲۵۰هزار تن سرو کار خواهد داشت.
بر مبنای پیش‌بینی‌های مربوط به سال آینده، رشد مصرف بالغ بر 1/5درصد و رشد تولید 8/7درصد خواهد بود. با این وجود باید گفت انتظار می‌رود رقم مازاد سال آینده در حدود 53هزار تن باشد که اختلاف این رقم با رقم برآورد شده گروه مطالعات سرب و روی، در پیش‌بینی کمتر تولید است.
چشم‌انداز
اگرچه بار دیگر قیمت روی افت داشته است، اما قیمت‌ها هنوز بالاتر از کف قیمت در تابستان قرار دارد و این امر سبب می‌شود بازار را در حالت تثبیت فرض کنیم. این بدان معنا است که تا زمانی که موجودی بورس لندن کاهش یابد و نگرش به این بازار مثبت باشد، قیمت این فلز قادر خواهد بود محدوده از دست رفته را مجددا به دست آورد و حتی باز هم پیشروی کند.
رسیدن به قیمت ۳۱۷۰دلار برای هر تن درها را برای حصول رقم ۳۶۰۰دلار در هر تن باز خواهد کرد. درواقع عبور قیمت از مرز ۳۱۷۰دلار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را تشویق به ورود به بازار و شرکت در قراردادهای بلندمدت می‌کند که بی‌تردید این شرایط پیش‌خریدها را تحریک خواهد کرد.
سرب
سرب ماه اکتبر را با افزایش شدید آغاز کرد. این افزایش مرهون ذخایر پایین و اخباری دال بر این بود که تعلیق تولید معدن «ماژلان» متعلق به شرکت «ایورنیا» تا آغاز سال آینده از سر گرفته نخواهد شد. علاوه بر این، آتش‌سوزی در یکی از معادن شرکت «زستراتا» منجر به افت تولیدی معادل ۲۰هزار تن شده است. اگر چه این رقم چندان بزرگ نیست، اما در بازاری که با تنگنا روبه‌رو است، قابل توجه است و قیمت‌ها نیز به همین خاطر واکنش نشان می‌دهند.
واکنش قیمت‌ها به این صورت بود که از 3366دلار در هر تن در ابتدای ماه، به رکوردهای جدید 3880دلار در هر تن در 15 اکتبر افزایش یافتند و به آسانی از حداکثر قیمت سپتامبر یعنی 3476دلار در هر تن عبور کردند. افزایش قیمت‌ها به حدی بود که از پیش‌بینی‌های صورت گرفته نیز فراتر رفت و اکنون در آستانه 4000دلار قرار گرفته است.
هشدار به موقع بود
به هر حال هشدارهایی که پیش از این در مورد افزایش قیمت‌ها در بازار سرب داده شده به موقع بود. اگر چه هنوز جای بیشتر برای بروز مضیقه در بازار در کوتاه مدت وجود دارد، احساس می‌شود سرب در خطر پیمودن راه نیکل قرار دارد. به عبارت دیگر ممکن است سرب با افت قیمت روبه‌رو شود. اکنون بسیاری از معامله‌گران سرب ادعا دارند میزان ذخایر انبارهایشان در سطح مناسبی است و در صورت بروز مازاد عرضه‌ای که انتظار داریم در سال آینده روی دهد، می‌توان تغییر جهت وزش باد را حدس زد.
افزایش ذخایر، قیمت‌ها را کاهش خواهد داد
حواله انبارهای لغو شده بورس لندن در ماه سپتامبر به شدت کاهش یافته‌اند و نشان می‌دهند که بازپس‌‌گیری ذخایر از بورس لندن کمرنگ خواهد شد. در واقع لغو حواله‌ها از 17درصد در اوایل سپتامبر به یک‌درصد کاهش یافته است.
از سوی دیگر عرضه نیز افزایش یافته است و در هفته‌ای که از ۱۵ اکتبر آغاز می‌شود، حجم ذخایر این بورس نزدیک به ۱۳هزار و ۹۰۰تن یا ۶۲درصد تنها در طی پنج روز افزایش یافت. چنین فضایی موجب شد که قیمت‌های سه‌ماهه، افتی ۳۵۰دلاری برای هر تن پیدا کنند و به ۳۵۶۰دلار تنزل یابند. قیمت نقدی نیز ۵۰دلار کاهش یافته است.
در هر حال، به نظر می‌رسد پس از مدتی بازار نسبت به این افزایش ذخایر بی‌تفاوت شد و قیمت‌ها به روند صعودی بازگشت، هر چند موج فروش در بازار سهام سبب شد تا مجددا قیمت‌ها نزول کند.
تقاضا در این دوره بیشتر از سوی اروپا جریان داشت. البته این جای شگفتی ندارد، زیرا تقاضای فیزیکی از این قاره مدت‌ها ضعیف بوده است. پیش‌تر خاطرنشان شده بود که تجار اروپایی اعتقاد دارند سرب کافی در بازار اروپا وجود دارد و مساله، کمبود خریدار است. این به آن معنا است که دارندگان سرب، افزایش قیمت را غنیمت شمرده‌اند و کالای خود را به بازار عرضه کرده‌اند.
پایان دوران رشد قیمت سرب
موارد دیگری نیز وجود داشته‌اند که افزایش موجودی انبارها سبب شده تا قیمت‌ها دچار نوسان شوند که مهم‌ترین آنها در ماه ژوئن و در اواخر سپتامبر بوده است. در هر دو بار، از این دوره به عنوان فرصت مناسبی برای خرید استفاده شد و حضور معامله‌گران فرصت‌طلب سبب شد، قیمت‌ها تثبیت شوند. به نظر می‌رسد که این بار نیز چنین شود. این شرایط بیشتر به عنوان تغییری در موقعیت‌ها تفسیر می‌شود تا افت بنیان‌های بازار. شایعات حکایت از آن دارند که ۱۰ الی ۱۵هزار تن از موجودی سوداگران به بازار عرضه خواهد شد که در این صورت روند صعودی بازار به سرعت از میان خواهد رفت.
عدم تعادل در بازار
در بازار وسیع سرب، هیچ اتفاقی روی نداده است که بتواند تعادل میان عرضه و تقاضا را دوباره برقرار کند. حتی می‌توان گفت که در برخی موارد تحولات جنبه معکوس داشتند. در شرایطی که کمبود کنسانتره خصوصا در بازار چین، تولید را محدود کرده و مالیات‌ها نیز صادرات را تحت تاثیر قرار داده است، به نظر می‌رسد که بازار برای مابقی سال همچنان در تنگنا قرار داشته باشد.
تنها آغاز تولید معدن «ماژلان» و تولید بیشتر معادن جدید روی که سرب را نیز به عنوان محصول فرعی ارائه می‌کند، می‌تواند در دوازده ماه آینده کمبود عرضه در بازار سرب را مرتفع سازد. در هر حال این فرآیند زمان‌بر است و به آهستگی روی می‌دهد و به همین دلیل افزایش قیمت‌ها اتفاق خواهد افتاد؛ خصوصا اکنون که در آستانه فصل زمستان، تقاضا برای باتری جایگزین رشد خواهد کرد.
یک پیش‌بینی
گروه مطالعات سرب و روی (ILZSG) پیش‌بینی‌‌های خود برای سال 2008 را در ماه اکتبر ارائه داد. در این تحلیل پیش‌بینی شده بود که بازار جهانی سرب در سال آینده به تعادل خواهد رسید و عرضه سرب فرآوری شده 4/5درصد و تقاضای آن 1/4درصد افزایش خواهد داشت. برآوردهای گروه مطالعاتی نسبت به برخی دیگر از تحلیل‌ها، دیدگاه مثبت‌تری نسبت به آینده بازار دارد، زیرا برخی دیگر از تحلیل‌ها خبر از بروز مازادی 51هزار تنی در سال آینده دارند. برآورد گروه مطالعاتی از بازار به معنای قیمت‌هایی بالاتر در بازار است.
پدیده دوچرخه‌های چینی
یکی از پدیده‌های جالبی که اخیرا در بازار سرب اهمیت پیدا کرده است، رشد شدید تولید دوچرخه‌های الکتریکی در چین و بالا رفتن محبوبیت این وسیله است. جذابیت این دوچرخه برای جمعیتی عظیم که مرتبا ثروتمند‌تر می‌شوند؛ در این است که از موتورسیکلت‌های معمول ارزان‌تر، آسان‌تر و پاک‌تر هستند و به همین دلیل شرکت‌های تولیدکننده برای تسخیر بازارهای وسیع‌تر در حال افزایش میزان تولید خود هستند. آمارها نشان می‌دهند که چین در سال گذشته بیش از 19میلیون دوچرخه با نیروی محرکه باتری تولید کرده است و این نرخ می‌تواند در سال‌جاری حدود 30درصد افزایش یافته باشد. طبیعتا نیاز به تعداد بسیار زیادی باتری برای نصب بر روی این دوچرخه‌ها در خط تولید آنها وجود دارد و اما نکته جالب آنجا است که با توجه به عمر یکساله هر کدام از این باتری‌ها، نیاز به تعویض آنها حجم عظیمی تقاضا برای سرب ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر باید گفت که بازار جدیدی برای تقاضای باتری‌های سربی- اسیدی به مجموعه‌های قبلی (باتری خودرو، باتری‌های صنعتی، مخابراتی و ...) اضافه شده است. پدیده دوچرخه‌های الکتریکی در چین سبب شده تا بسیاری از برآوردها در مورد مصرف سرب در چین دچار تجدیدنظر شود و اگر رشد بازار این دوچرخه‌ها همچنان ادامه داشته باشد (که به نظر می‌رسد دارد)، انتظار می‌رود روند قیمت‌ها صعودی باشد.
چشم‌انداز
چشم‌انداز کوتاه‌مدت قیمت سرب بستگی به این دارد که آیا ورود تناژهای بالای این فلز به بورس لندن ادامه خواهد داشت و دیگر اینکه محصول معدن «ماژلان» چه زمانی وارد بازار خواهد شد. می‌توان گفت که افزایش موجودی انبارها نمی‌تواند تا مدت زیادی به طول انجامد، زیرا همان‌گونه که گفتیم، با فرار رسیدن زمستان تقاضا برای تعویض باتری افزایش خواهد یافت و علاوه بر این انتظار نمی‌رود «ماژلان» در سال‌جاری کار خود را آغاز کند. با توجه به این چشم‌انداز صعودی و ترکیب تقاضای قوی و مالیات‌های صادراتی که صادرات چین را محدود خواهد کرد، دلایل فراوانی وجود دارد که بر قیمت‌ها فشار صعودی وارد شود و در نتیجه در مابقی سه‌ماه چهارم سال‌جاری، شاهد رشد قیمت باشیم. ممکن است که معاملات پرنوسانی را شاهد باشیم، اما به نظر می‌رسد جهت‌گیری آن رو به بالا باشد.
همان‌گونه که در مورد نیکل مشاهده کردیم، قیمت‌ها به هنگام افزایش می‌توانند هرکسی را شگفت‌زده کنند و به همین خاطر نمی‌توان احتمال بالاتر رفتن قیمت سرب از مرز ۴۰۰۰دلار و پس از یک دوره تثبیت، از مرز ۵۰۰۰دلار را نادیده گرفت.