کارشناسان و تحلیلگران نظر می‌دهند
توقف نمادها منطقی بود، نبود...؟
گروه بورس- سازمان بورس و اوراق بهادار دو هفته پیش نماد چند شرکت پیشرو را در بورس تهران متوقف کرد. این توقف یکباره نمادها واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت، چراکه از این نمادها به عنوان شرکت‌های پیشرو در بازار یاد می‌شود والبته قاطبه بازار از توقف این نمادهای مورد توجه به عنوان ترمز رشد قیمت سهام در بورس یاد کردند.
بازار مبتنی بر ریسک است و نباید نوسانات و جریانات غیرعادی چند سهم را به کل بازار تعمیم داد
گروه بورس- سازمان بورس و اوراق بهادار دو هفته پیش نماد چند شرکت پیشرو را در بورس تهران متوقف کرد. این توقف یکباره نمادها واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت، چراکه از این نمادها به عنوان شرکت‌های پیشرو در بازار یاد می‌شود والبته قاطبه بازار از توقف این نمادهای مورد توجه به عنوان ترمز رشد قیمت سهام در بورس یاد کردند. حالا از آن ماجرا دو هفته‌ای گذشته و البته یکی از این نمادهای مورد توجه در بازار بازگشایی شده است، اما با این وجود هنوز اظهارنظرها درخصوص این اقدام نهاد نظارتی بازار سرمایه ادامه دارد، به ویژه آنکه روز سه‌شنبه دو مقام ارشد سازمان بورس و اوراق بهادار در اظهارنظرهایی تفصیلی دلایل توقف نمادهای بزرگان در بورس را تشریح کرده بودند.
نمادهای متوقف چندان هم پیشرو نبودند
قائم‌مقام کارگزاری پارسیان با تاکید بر اینکه نمادهای متوقف حجم زیادی از بازار را ندارند، گفت: توقف نماد این شرکت‌ها تاثیر معناداری بر نقدینگی بازار سرمایه ندارد. اما برخی از این شرکت‌ها به خصوص دو نماد ذوب‌آهن و پالایشگاه بندرعباس در سه ماه گذشته به نوعی لیدر بازار شده بودند و معامله‌گران توجه زیادی به رونق و نوسانات این شرکت‌ها داشتند.
حجت سرهنگی در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» افزود: بازار ما به داشتن لیدر عادت کرده است و در هر دوره‌ای نمادهای خاصی در مرکز توجه قرار می‌گیرد. از این رو معامله‌گران به نوسانات و حرکات این دو شرکت توجه ویژه‌ای داشته‌اند و طبیعتا نوسانات مثبت و منفی این شرکت‌ها انگیزه خرید و فروش در معامله‌گران را تحت تاثیر قرار می‌داد. به اعتقاد وی، باید گفت اثر روانی حرکت‌های سهامداران در این نمادها بیشتر از میزان معاملات آنها اثرگذار است.
حجت سرهنگی افزود: هرچند عرضه و تقاضا قیمت‌ها را تعیین می‌کند، اما به دلیل نوپا بودن و کم‌عمق بودن بورس تهران، سازمان بورس برخی اقدامات حمایتی را انجام می‌دهد که به حضور جدی در بازار و توقف نمادها می‌انجامد. اما نکته قابل توجه این است که شرکت‌هایی که بحث توقف نمادشان مطرح است، عمدتا از شرکت‌های اصل ۴۴ و عرضه اولیه بوده‌اند که با عدم شفافیت اطلاعاتی مواجه شده‌اند.
قائم‌مقام کارگزاری پارسیان تصریح کرد: نوسانات غیرعادی در این نمادها هرچند طی ماه‌های گذشته قابل توجه است، اما سازمان می‌توانست اطلاعات محکم‌تر و قابل استنادتر را در زمان عرضه از شرکت‌ها دریافت می‌کرد، تا بازار در حال حاضر با این چالش‌ها مواجه نشود. در این شرایط، به نظر می‌رسد بحث شفافیت اطلاعات مدنظر مسولان سازمان می‌توانست خیلی زودتر و در هنگام عرضه اولیه این شرکت‌های اصل ۴۴ مطرح شود.
سرهنگی با بیان اینکه در حال حاضر بیشترین زیان ناشی از توقف نمادها متوجه سهامداران خرد می‌شود، تاکید کرد: بازار مبتنی بر ریسک است و نباید نوسانات و جریانات غیرعادی چند سهم را به کل بازار تعمیم داد و با عکس‌العمل نامناسب روند بازار را تحت تاثیر قرار داد.
سرهنگی با بیان اینکه استراتژی‌های سرمایه‌گذاران متفاوت است، افزود: برخی از سهامداران براساس ارزش‌های ذاتی سهام، استراتژی خرید و نگهداری را دنبال می‌کنند و برخی دیگر نیز در روندهای بازار تصمیم‌گیری می‌کنند. بنابراین نوسانات و ریسک‌های استراتژی‌ها را نیز می‌پذیرند. این استراتژی‌ها و ترکیب شدن هر دو آنها روندهای بازار و نوسانات را شکل می‌دهند.
«سازمان» حق داشت، وارد عمل شود
در همین حال، یک کارشناس بازار سرمایه درخصوص اثرات توقف نمادها گفت: وقتی شرکت‌های پرگردش بازار که سهامداران خرد درگیر آن هستند در روند معاملات متوقف می‌شوند، گردش معاملات و نقدشوندگی بازار تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
علی اسلامی بیدگلی در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه توقف نمادها برای اعلام شفافیت طبیعی است، افزود: آنچه اهمیت دارد این است که توقف نمادها کوتاه‌مدت باشد و سرمایه‌گذاران بتوانند نقدینگی خود را حفظ کنند. اما در شرایطی که قیمت بسیاری از نمادهای متوقف شده رشد چشمگیری داشته‌اند، برخی از این شرکت‌ها رشد قابل انتظار سودآوری خود را به بازار اعلام نکرده‌اند. اما در حال حاضر ادامه‌دار شدن توقف نمادها سرمایه‌گذاران را با مشکل مواجه کرده است.
این کارشناس بازار سرمایه درخصوص تصمیمات سهامداران در روندهای بازار خاطرنشان کرد: معامله‌گران معمولا براساس روش‌های بنیادی یا تکنیکی اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند اما تجربه نشان داده که تحلیل‌های تکنیکال در بازارهایی که شاخص کارآمدی پایین دارند، موفق نیستند و در این بازارها به سهامداران توصیه می‌شود که با توجه به تحلیل‌های بنیادی اقدام به خرید و فروش سهام کنند. زیرا روند مثبت یا منفی بازار در تحلیل بنیادی اهمیت کمتری دارند و سهامداران با توجه به صنعت و وضعیت سودآوری شرکت برای سرمایه‌گذاری در این خصوص تصمیم‌گیری می‌کنند. در صورتی که در روش تکنیکال روند معاملات و بازار سرمایه، مورد توجه معامله‌گران قرار می‌گیرد. این در حالی است که در بازار ما به دلیل بالا بودن ریسک‌های سیستماتیک که موجب روندهای یک طرفه مثبت یا منفی می‌شود، نمی‌توان اثرات روند را در تصمیم‌گیری‌های معامله‌گران کتمان کرد. اسلامی بیدگلی خاطرنشان کرد: اما بهتر است به دلیل ریسک‌های بالا معامله‌گران تنها نقاط ورود و خروج به سهام را براساس روند بازار شناسایی کنند و برای برنامه‌ریزی بلندمدت تراز تحلیل‌های بنیادی استفاده کنند. وی درخصوص عملکرد سازمان بورس برای توقف نمادها گفت: قضاوت در مورد عملکرد سازمان و مواجهه با روند معاملات کار سختی است. سازمان بورس قصد دخالت در روند قیمت‌ها را ندارد، اما وقتی بازار سرمایه در یک مدت کوتاه رشد قابل توجهی را شاهد است و رکوردهای تاریخی بر جای می‌گذارد که با سایر بخش‌های اقتصادی همخوانی ندارد، بنابراین سازمان وارد عمل می‌شود، اما شاید می‌توانست از ابزارها و روش‌های جایگزین بهتری برای رفع نگرانی‌های ایجادشده از روند قیمت برخی سهام استفاده کند. این در حالی است که اگر روند اطلاعات‌رسانی و شفافیت اطلاعاتی از سوی شرکت‌ها انجام می‌شد، سازمان نیازی به فشار مضاعف برای دریافت اطلاعات نداشت.
هوای سهامداران را بیشتر داشته باشید
علی اسلامی بیدگلی یادآور شد: هرچند گاهی توقف نمادها اجتناب‌ناپذیر است، اما با این حال در برخورد و توقف نمادها به جای اینکه شرکت‌ها تنبیه شوند، سهامداران آنها آسیب می‌بینند.
این تحلیلگر بورس افزود: در شرایط کنونی اتفاقات جدید و غیرقابل پیش‌بینی باعث برخی تصمیمات لحظه‌ای نیز می‌شود؛ به طور مثال چند برابر شدن سودآوری شرکت در یک دوره کوتاه غیرقابل پیش‌بینی است و نیازمند تصمیم لحظه‌ای درخصوص شفاف‌سازی است.
وی به تلاش سازمان برای به نتیجه رسیدن مشکل پالایشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: برای برخی موضوعات راه‌حل اندکی وجود دارد و به تصمیمات کلان دولتی ارتباط دارد که ممکن است به زمان طولانی نیاز داشته باشد، در این بین تنها سهامداران خرد زیان می‌بینند. اسلامی بیدگلی خاطرنشان کرد: در این شرایط شاید سازمان باید شرایطی را اتخاذ کند که نمادهای معاملاتی هم تا برطرف شدن مشکل شرکت باز باشد. در این بین شاید با مطالعه تطبیقی و بررسی شرایط شرکت‌ها در سایر بورس‌ها بتوان راه‌حل‌های بهتری برای حل مشکل شرکت‌ها پیدا کرد.
این تذکر لازم بود
در ادامه مصطفی امیدقائمی مدیرعامل شرکت آینده‌نگر در گفتوگو با خبرنگار دنیای اقتصاد درخصوص تاثیر توقف نمادهای معاملاتی در بازار سرمایه بر نقدشوندگی بازار را فاقد تاثیر بااهمیت دانست و بیشتر آن را تذکری به بازار و سرمایه‌گذاران جهت اعمال دقت بیشتر در معاملات خود عنوان کرد. وی معتقد است: این نظارت می‌توانست به شیوه‌های دیگری مانند محدود کردن دامنه نوسان صورت گیرد؛ به‌طوری که سهامی که بیش از ۴ روز از درصدهای بالایی برخوردار می‌شوند، دامنه نوسان به مدت ۱۰ روز به یک درصد کاهش یابد تا به این واسطه انگیزه‌های سفته‌بازی در معاملات سهام کاهش یابد.
مدیرعامل سابق شرکت فرابورس ایران ادامه داد: اگر چه حرکت سرمایه‌گذاران براساس جهت بازار در شرایط مثبت نگرانی خاصی ایجاد نمی کند اما در شرایط منفی بازار تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران سخت می‌شود. وی از سرمایه گذاران خواست تا دقت بیشتری را در سرمایه‌گذاری‌های خود داشته باشند. ضمن آنکه سازمان بورس نیز به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه باید با یکسری اقدامات توجه سرمایه‌گذاران را جلب کند.
امید قائمی در مورد لزوم گسترش دامنه نظارت سازمان بورس در خصوص رشد قیمت‌ها، به بازگشایی نمادها براساس شرایط قبلی صورت اشاره کرد و یادآورشد: در گذشته بارها اتفاق افتاده که در سهم‌هایی مانند پیام، آزمایش و گاز لوله در هنگام مواجهه با رشد قیمتی نامعمول، نمادشان برای کسب اطلاعات بیشتر متوقف می‌شد؛ به طوری که در شرایط کنونی سهام این شرکت‌ها در مواجهه با روند کاهشی، سهامداران خود را متضرر کرده‌اند. لذا حداکثر کاری که می‌تواند از سوی سازمان بورس صورت گیرد آموزش برای مدل‌های قیمت‌گذاری است.
به فرهنگ‌سازی نیاز است
وی در مورد استفاده از توقف نمادها به عنوان ابزار تنبیهی در برخورد با کوتاهی شرکت‌ها در اطلاع‌رسانی، عدم اطلاع‌رسانی مناسب و به موقع در شرکت ها گفت: در حال حاضر وضعیت بهتر شده است که البته نیاز به فرهنگ سازی دارد. وی یادآور شد: طی این سال‌ها سازمان بورس تلاش کرده است که تا شرکت‌ها با رغبت و علاقه مبادرت به اطلاع رسانی کنند.
اگرچه وی معتقد است که فرهنگ‌سازی این مساله سال‌ها به طول خواهد انجامید تا بورس کشور نیز مانند بورس‌های پیشرفته، اطلاع‌رسانی را به طور مناسب انجام دهند.
با این حال مدیرعامل شرکت آینده‌نگر توقف نماد معاملاتی در بورس را اقدامی در جهت مسدود کردن اموال سهامداران جزء عنوان می کند تا شرکت‌ها. وی توقف نمادها را ابزار مناسبی برای وادار کردن شرکت‌ها به شفافیت ندانست، ضمن آنکه استفاده از روش‌های قضایی و فرهنگ‌سازی در کوتاه‌مدت نیز نمی‌تواند شرکت‌ها را ملزم به اطلاع‌رسانی کند، لذا این مساله سبب شده تا سازمان بورس حتی‌الامکان از روش توقف نمادها استفاده کند. اما در درازمدت باید همه ارکان بازار سرمایه کمک کنند تا اطلاع‌رسانی به موقع و شفاف به سرمایه‌گذاران و سهامداران صورت گیرد.
امیدقائمی در مورد کاربرد نسبت پی بر ای صنعت و مطابق بودن این نسبت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری با پی بر ای صنعت گفت: متفاوت بودن پی بر ای یک شرکت سرمایه‌گذاری با نسبت پی بر این صنعت متفاوت نشان از اطلاعات افشانشده‌ای در خصوص فعالیت‌های آن شرکت در آینده دارد، که با توقف نماد می توان آنها را به ارائه اطلاعات ملزم کرد. وی همچنین در مورد ورود نهاد ناظر بر بازار سرمایه به اختلاف حساب شرکت‌های بورسی با طرف‌های مورد قرارداد با دولت یا شرکت‌های دیگر ابراز کرد: در بسیاری از موارد سازمان بورس به نفع رعایت حقوق سهامداران جزء وارد موضوع شده است تا به این واسطه شرکت‌های بورسی با همان شرایطی که عرضه و معامله مواجه شده اند به فعالیت خود ادامه دهند و این قوانین و نرخ عوارض دولتی برای سهامداران این شرکت‌ها مشکلی پیش نیاورد.
مرز نظارت‌ها مشخص شود
در همین حال، یکی از کارشناسان بازار سرمایه در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» اقدام اخیر سازمان بورس در توقف نمادها را منفی دانست و گفت: سازمان بورس به عنوان یک نهاد ناظر در بازار سرمایه باید تنها در محدوده نظارتی فعالیت داشته باشد، نه اینکه با نظارت بیش از اندازه باعث دخالت در جریان معاملات و توقف روال خرید و فروش سهام شود. سیدعلیرضا ناجی با اشاره به مصاحبه اخیر یک عضو هیات مدیره سازمان بورس که گفته بود «سازمان وظیفه دارد تا رشد قیمت بی‌رویه نمادها را بررسی کند و به صلاحدید خود اقدام به توقف آن نماید»، خاطرنشان کرد: این گفته تا حدی که مرز میان دخالت و نظارت مشخص شود صحیح است ولی با این نظارت‌های بیش از اندازه که در حال حاضر صورت می‌گیرد تا چند وقت دیگر سازمان دستور خواهد داد که چه سهامی خریداری شود، چه موقع فروخته شود و تا چه حدی رشد یا افت قیمت داشته باشد و...
این فعال بازار سرمایه در ادامه گفت: این نکته را نباید فراموش کنیم که ماهیت بورس همراه با ریسک است؛ ممکن است سرمایه‌گذاران در برخی مواقع سود یا زیان بیش از حد متحمل شوند، اما چیزی که در این میان مطرح است این است که فرد یا نهادی تعیین‌کننده نباشد که چه مقدار سود کفایت می‌کند یا چنانچه سهمی روند رو به رشدی پیش گرفت با تشخیص نادرست اقدام به توقف آن نکند که در این صورت ماهیت واقعی بورس زیر سوال خواهد رفت و بازار سهام عملا معنایی نخواهد داشت. ناجی ادامه داد: تجربه نشان داده که توقف نمادها در چنین شرایطی یک درمان موقتی است؛ در کوتاه‌مدت نوسان‌ها محدود خواهد شد. اما در بلندمدت بازار به شرایط قبل بازمی‌گردد و روند افزایشی در پیش خواهد گرفت.
جوزدگی یک تکنیک است
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهاراتش افزود: تصمیم‌گیری براساس روند یا جو بازار یکی از تکنیک‌های سرمایه‌گذاران است؛ باوجود اینکه این شیوه از پشتوانه علمی برخوردار نیست اما یکی از روش‌های رایج در خرید و فروش سهام است که عده زیادی از آن استفاده می‌کنند و نمی‌شود مانع از انجام این کار شد.
ناجی ادامه داد: چنانچه سازمان بورس می‌خواهد روند قیمتی صحیحی بر بازار حاکم شود و در واقع مانع از تشکیل صف‌های خرید و فروش در بازار شود، باید محدودیت‌های موجود از قبیل دامنه نوسان یا حجم مبنا را حذف کند. وی ادامه داد: در واقع پتانسیل موجود در سهام شرکت‌ها به واسطه این محدودیت‌ها امکان تخلیه ندارد و در نتیجه منجر به تشکیل صف برای آنها می‌شود و در این میان سرمایه‌گذاران نیز با ورود به این صف‌های خرید و فروش، سود یا زیان‌هایی را متقبل می‌شوند. بنابراین سازمان در ابتدا باید محدودیت‌های موجود را از میان بردارد.
افت بازار ناشی از توقف نمادها نیست؟!
این فعال بازار سرمایه در ادامه اظهاراتش با اشاره به بخش دیگری از دلایل عنوان شده برای توقف نمادها گفت: اخیرا در مصاحبه‌ای گفته شد که «افت بازار ناشی از توقف نمادها نیست، به طوری که با توقف تعدادی از نمادها مابقی آنها به روال کاری خود ادامه داده‌اند.» اما این نکته را نباید فراموش کنیم که بازار سهام به هم پیوسته است و نقدینگی موجود در میان سهام مختلف در گردش است؛ وقتی یکسری نمادها متوقف شوند فشار ناشی از آن به دیگری منتقل خواهد شد و در نتیجه تاثیر منفی بر بدنه کلی بازار وارد می‌شود. بنابراین متوجه می‌شویم این توقف بی‌تاثیر بوده و ماهیت کلی بازار سرمایه زیر سوال رفته است.
P/E چیست؟!
ناجی در ادامه اظهاراتش به دلایل توقف نماد «وصندوق» اشاره کرد و افزود: P/E بالای صندوق بازنشستگی نسبت به کل صنعت و بازار عامل اصلی توقف این نماد عنوان شده است حال آنکه این استدلال قابل تامل است. وی ادامه داد: اولا تصمیم‌گیری و خرید و فروش سهام براساس P/E یکی از معیارهای معاملات سهام است و یک سهامدار ممکن است براساس ارزش جایگزینی و در واقع برای تصاحب مالکیت شرکت اقدام به خرید سهام شرکت در قیمتی حتی بالاتر را متحمل شود که این مساله توجیه کاملا صحیحی دارد. وی افزود: از سوی دیگر سنجش P/E سهام تمام شرکت‌ها در یک محدوده خاص چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. به طوری که «وصندوق» تا دو هفته دیگر به مجمع رفته و حداقل یک یا چند ماه دیگر قادر به پرداخت سود به سهامداران است، با این توصیف نمی‌توان این هلدینگ را با شرکتی مانند «وبانک» که سال مالی آن ۲۹/۱۲/۹۱ است و اواخر تیرماه به مجمع خواهد رفت، مقایسه کرد. ناجی تصریح کرد: به طور قطع استقبال برای خرید سهام این دو شرکت قابل مقایسه با یکدیگر نخواهد بود. وی در ادامه افزود: از سوی دیگر ممکن است بخش عمده پرتفوی یک شرکت هلدینگی از پتروشیمی‌ها تشکیل شده باشد و پرتفوی شرکت دیگری از معدنی یا خودرویی باشد، به این ترتیب متوجه می‌شویم که P/E ملاک صحیحی برای سنجش شرکت‌ها نخواهد بود.
ارسال نظر