دفاع از عملکرد نهاد نظارتی بازار سرمایه

صالح‌آبادی: آمارهای موجود بیانگر ارتقای نقدشوندگی در بازار سرمایه و پررنگ شدن نقش این بازار در اقتصاد ملی است

گروه بورس- مجید اسکندری: رشد ارزش بازار سرمایه، ارتقای نقش بازار سرمایه در تولید ناخالص داخلی، افزایش شفافیت در بازار، مقررات مصوب سازمان بورس و... در کنار مواردی چون دلیل برگزاری نشست خبری بورس در وزارت اقتصاد، شائبه تخلف در سازمان بورس و شایعه به وزارت رسیدن صالح‌آبادی در دولت آینده، تاثیر هدفمندی یارانه‌ها بر بازار و... موضوعاتی بود که در نشست مطبوعاتی «رییس» مطرح شد. نشستی که به مناسبت ایام‌ا... دهه فجر و به منظور بیان دستاوردهای انقلاب در یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌ها با حضور اصحاب رسانه‌ برگزار شد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نشست دیروز، گزارش فعالیت بازار سرمایه از ابتدای سال را به رسانه‌ها ارائه کرد و به سوالات مطرح شده از سوی آنها پاسخ گفت. او همچنین شائبه‌ها و شایعه‌های موجود را رد کرد و بر مواضع سازمان متبوع خود در جهت ارتقای نظارت و افزایش شفافیت در بازار سرمایه اصرار ورزید.

بورس، ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی

«از ابتدای سال تاکنون ارزش بازار در بورس از ۱۱۱ هزار میلیارد تومان به ۱۶۹ هزار میلیارد تومان و در فرابورس از ۱۲ هزار میلیارد تومان به ۴۵ هزار میلیارد تومان رسیده است و در مجموع ارزش این دو بازار از ۱۲۳ هزار میلیارد تومان به ۲۱۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته که بیانگر رشد ۷۴ درصدی ارزش بازار است.»

اینها جملاتی است که رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخشی از گزارش فعالیت «سازمان» به رسانه‌ها ارائه کرد.

علی صالح‌آبادی همچنین از رشد ۶۸ درصدی ارزش معاملات در بورس‌های کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل خبر داد؛ رشد ۱۲ درصدی تعداد دفعات معاملات در بورس و فرابورس و رشد ۴۴ درصدی شاخص کل بورس از ابتدای سال نیز از جمله مواردی بود که در گزارش رییس «سازمان» به آنها اشاره شد.

سخنگوی «سازمان» بر این اعتقاد است که آمارهای یادشده بیانگر ارتقای نقدشوندگی در بازار سرمایه و پررنگ‌شدن نقش این بازار در اقتصاد ملی است.

صالح‌آبادی تاکید کرد: اکنون نسبت ارزش بازار سرمایه به تولید ناخالص داخلی به ۵۰ درصد نزدیک شده است، در حالی که این نسبت در سال ۸۶ تنها ۱۶ درصد بوده است. تامین مالی ۱۱ هزار میلیارد تومانی از بازار سرمایه نکته دیگری بود که صالح‌آبادی در گفتار خود به آن اشاره کرد.

به گفته او ۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه، ۵۹۰ میلیارد تومان تاسیس و ۵۰۰ میلیارد تومان انتشار اوراق مشارکت و اجاره، این میزان تامین مالی را تشکیل داده است.

کدال، جایگزین کاغذ می‌شود

صالح‌آبادی یکی دیگر از مصادیق افزایش شفافیت در بازار را حذف کاغذ از فرآیند دریافت مجوز افزایش سرمایه از بورس، برشمرد و توضیح داد: از ابتدای دی‌ماه دریافت مجوز افزایش سرمایه نیازی به کاغذ ندارد و مجوز یادشده از طریق سامانه کدال دریافت می‌شود و شرکت‌ها موظفند اطلاعات خود را از طریق این سامانه به بورس ارسال کنند.

او همچنین از انتشار ۱۰ هزار و ۴۰۰ اطلاعیه بورسی در سامانه کدال، برگزاری ۴۷۲ مجمع با حضور نمایندگان بورس، انتشار ۲۶۰۰ اطلاعیه فرابورسی و برگزاری ۲۴۶ مجمع از سوی ناشران فرابورس از ابتدای سال خبر داد.

صالح‌آبادی نظارت بر حسابرسان را یکی دیگر از فعالیت‌های «سازمان» عنوان کرد و افزود: در این زمینه، سازمان بورس نظارت‌های مستمری دارد و در این راستا از ابتدای سال تاکنون چهار موسسه حسابرسی از لیست موسسات حسابرسی معتمد بورس حذف شده‌اند که حذف دو موسسه براساس آرای جامعه حسابداران رسمی و حذف دو موسسه دیگر نیز براساس گزارش کیفیت کار این موسسات بوده است.

وی همچنین به اعلام اخطار به ۶ موسسه حسابرسی و تذکر به یک موسسه حسابرسی همراه با درج در پرونده این ۷ موسسه اشاره کرد. رییس «سازمان» همچنین به تایید صلاحیت حرفه‌ای ۱۹۱ نفر و ردصلاحیت حرفه‌ای ۱۱ نفر در شرکت‌های کارگزاری براساس جلسات کمیته تایید صلاحیت‌ها اشاره کرد و ادامه داد: همچنین ۶۳ رای در کمیته تخلفات و ۲۸ رای در هیات داوری صادر شده است.

ارتقای خودتنظیمی در بورس‌ها

وی سپس از اجرایی شدن صندوق تضمین تسویه معاملات به عنوان یکی از مهم‌ترین مقررات بازار یاد کرد و گفت: در گذشته شرکت‌های کارگزاری در تسویه، تاخیر داشتند اما با اجرایی شدن صندوق یادشده چون برای تاخیر در تسویه کارگزاری‌ها جریمه تعیین شده، تاخیرها کاهش یافته و نزدیک به صفر شده است زیرا کارگزاران در این صندوق وجوهی دارند و اگر یک کارگزار، تاخیر در تسویه داشته باشد صندوق وجوه مربوطه را پرداخت و در آینده کارگزار وجوه را به صندوق می‌دهد.

وی افزود: بر این اساس در یک ماه در نهایت یک پرونده تاخیر مطرح می‌شود، آن هم موردی که تاخیر بیش از یک روز باشد. بنابراین سرمایه‌گذاران در روز سوم به پول خود می‌رسند.

صالح‌آبادی همچنین به تصویب دستورالعمل معاملات اعتباری و ابلاغ آن به شرکت‌های کارگزاری با هدف مدیریت ریسک و اعطای اعتبار برای خریداران اوراق بهادار با نظم بیشتر اشاره کرد.

ارتقای جایگاه ایران در فضای کسب و کار جهانی

رییس سازمان بورس در ادامه نشست یادشده به ضوابط افشای معاملات با اشخاص وابسته اشاره کرد و یادآور شد: ماده ۱۲۹ قانون تجارت به معاملات یک شرکت با اشخاص وابسته اشاره دارد که این معاملات باید در شرایط منصفانه صورت گرفته و منافع طرفین نیز مدنظر قرار گیرد که در این خصوص ضوابطی تعریف و الزاماتی مشخص شده که توانسته است جایگاه ایران را از لحاظ فضای کسب و کار جهانی ۱۶ پله ارتقا دهد.

وی افزود: سهامدارانی که مالکیت بالای ۵ درصد یک شرکت را دارا هستند اما در هیات مدیره حضور ندارند یا در اقلیت هستند در صورت مشاهده معامله غیرمنصفانه می‌توانند مراتب را به «سازمان» اطلاع دهند و «سازمان» با هزینه فرد، شرکت را حسابرسی ویژه می‌کند.

صالح‌آبادی سپس به تصویب مقررات پیشگیری از معاملات غیرمعمول صندوق‌ها و ابلاغ آن به مدیران این نهادهای مالی اشاره کرد و گفت: براساس این مقررات، کارمزد مدیران صندوق با بازدهی صندوق و بازدهی بازار ارتباط دارد و اگر معاملات، بازدهی صندوق را تحت تاثیر قرار دهد کارمزد مدیر صندوق کاهش می‌یابد. آغاز دوره کاردانی بورس در دانشگاه جامع علمی کاربردی و پخش مستند ۱۰۰ قسمتی «الفبای بورس» از شبکه آموزش نیز از جمله فعالیت‌های سازمان در حوزه فرهنگ‌سازی برشمرده شد.

حسابرسان طبقه‌بندی می‌شوند

صالح‌آبادی همچنین از طبقه‌بندی ۱۱۰ موسسه حسابرسی معتمد بورس در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این طبقه‌بندی با توجه به وضعیت بازار سرمایه کشور و وجود شرکت‌های بزرگ بورسی، با مجوز شورای بورس و براساس معیارهای روشن و تعریف‌شده صورت خواهد گرفت که این معیارها به جامعه حسابداران رسمی، سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی برای نظرخواهی ابلاغ شده است.

وی سپس به ابلاغ دستورالعمل کنترل‌های داخلی در شرکت‌های بورسی و فرابورسی از ابتدای امسال اشاره کرد و گفت: منشور کمیته حسابرسی و حسابرسی داخلی تهیه و به نظرخواهی گذاشته شده و شرکت‌ها تا پایان سال جاری فرصت دارند کنترل‌های داخلی را اجرا کنند و انتظار داریم حسابرسان در مجامع سال آینده شرکت‌ها، راجع به کنترل‌های داخلی در شرکت‌ها اظهارنظر کنند.

صالح‌آبادی خاطرنشان کرد: این موضوع در راستای استقرار نظام راهبری شرکتی انجام می‌شود و اگرچه کار سختی است و در ابتدا ممکن است همه شرکت‌ها نتوانند ۱۰۰ درصد الزامات را برآورده کنند اما باید به مرور حرکت را آغاز و سپس آن را تقویت کنند.

برگزاری آزمون گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه، سیستم ثبت سفارش تلفنی مشتریان توسط دو نرم‌افزار که مجوز خود را از سازمان بورس دریافت کرده‌اند و پیاده‌سازی تدریجی آن از سوی کارگزاران به منظور کمک به هیات داوری در صورت بروز اختلاف میان مشتریان و کارگزاران، راه‌اندازی فاز دوم تالار مجازی تا پایان سال جاری، راه‌اندازی مرکز تماس بازار سرمایه برای پاسخگویی متناسب با تکنولوژی روز تا پایان سال از دیگر مواردی بود که در گزارش صالح‌آبادی از اقدامات سازمان بورس به آنها اشاره شد.

وی همچنین از جایگزینی یک سامانه جامع‌تر به جای سامانه معاملات فعلی کارگزاری‌ها (پم) خبر داد و گفت: سامانه جدید، آزمایش شده و برای نظارت بیشتر بر کارگزاران، جایگزینی این سامانه از شهرستان‌هایی که معاملات کمتری دارند آغاز می‌شود و در نهایت به تهران خواهد رسید و سعی بر این است که این کار به طور کامل ظرف ۶ ماه عملیاتی شود.

بررسی تاثیر فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بر بورس

صالح‌آبادی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره تاثیر «هدفمندی» بر بورس گفت: یکسری گزارش از بورس خواسته شده و بورس تهران موظف شده است گزارشی در این زمینه تهیه و به وزارت اقتصاد ارائه کند.

وی یادآور شد: در فاز اول، هزینه‌های ناشی از انرژی شرکت‌ها افزایش پیدا کرد که موجب شد برخی شرکت‌ها به سمت اصلاح ساختار حوزه انرژی حرکت کردند و با توجه به قیمت‌های جهانی و نرخ ارز، تاثیر مثبتی بر شرکت‌ها گذاشت و رشد سودآوری شرکت‌ها و افزایش قیمت سهام آنها را دربرداشت.

صالح‌آبادی در پاسخ به سوالی دیگر درباره دلایل تداوم افت سهام برخی شرکت‌ها در ۶ سال اخیر گفت: در سال ۸۴ قیمت سهام برخی شرکت‌ها با افت شدیدی روبه‌رو شد و برخی شرکت‌ها این افت را جبران نکردند که این به دلیل ساختار صنایع مربوطه بوده زیرا چرخه‌های تجاری و عمر صنایع مختلف، متفاوت است و با نوسان همراه بوده و برخی به دلیل ساختار صنایع، بهبود پیدا نکرده است که این ناشی از عدم شفافیت نبوده زیرا یک شرکت نمی‌تواند چند سال غیرشفاف باشد.

حرکت نظارت‌ها به سمت الکترونیکی شدن

رییس «سازمان» درباره نحوه نظارت سازمان بازرسی کل کشور بر بورس گفت: سازمان بازرسی، بر همه دستگاه‌های اجرایی اعم از دولتی، غیردولتی و عمومی نظارت دارد و شکایات مطرح شده در سایت خود را برای ما نیز ارسال می‌کند و ما پاسخ می‌دهیم. وی تصریح کرد: نظارت همواره وجود داشته است و به اعتقاد همه فعالان بازار سرمایه، صاحب‌نظران و نهادهای قانونی و براساس گزارش سازمان بازرسی کل کشور، نظارت‌های بازار سرمایه، مطلوب بوده است البته ممکن است برخی از این نظارت‌ها خوششان نیاید که این طبیعی است.صالح‌آبادی اظهار امیدواری کرد: نظارت‌ها به سمت الکترونیکی شدن توسعه و ارتقا می‌یابد که البته براساس اعلام مراجع قانونی، رو به بهبود بوده و در آینده نیز بهتر خواهد شد که این جزو وظایف ذاتی سازمان بورس است.رییس «سازمان» یادآور شد: در حال حاضر بیش از ۳۰ نفر مجرم قطعی در بازار سرمایه داریم که این تعداد در مقایسه با دیگر کشورها آمار بالایی نیست و همچنین شعبه ویژه جرائم بورسی در دستگاه قضایی وجود دارد که در دیگر کشورها چنین شعبه‌ای وجود ندارد.

عرضه هلدینگ «خلیج فارس» تا پایان بهمن‌ماه

صالح‌آبادی در پاسخ به سوال دنیای اقتصاد درباره عرضه هلدینگ خلیج فارس و تدابیر لازم برای جلوگیری از خروج نقدینگی از بورس در زمان عرضه گفت: این عرضه، جزو عرضه‌های مهم است که تلاش می‌شود تا پایان بهمن‌ماه صورت گیرد. ضمن اینکه بورس تهران برای بحث‌های نقدینگی جلساتی را برگزار کرده و خواهد کرد که این مباحث همواره در عرضه‌های اولیه مدنظر مدیران بازار بوده است.

وی درباره اعطای وام به شرکت‌های سرمایه‌گذاری گفت: یکسری تسهیلات به این منظور فراهم شده است و بانک‌ها به روش‌های مختلف آن را پرداخت می‌کنند.

رییس سازمان درباره موسسات رتبه‌بندی در بازار سرمایه کشور گفت: در همایشی که به این منظور برگزار شد، مباحث خوبی مطرح شد و در حال حاضر کار بر روی مقررات این موسسات براساس تفاهم با یک شرکت خارجی ادامه دارد.

وی یادآور شد: موسسات رتبه‌بندی جزو پیچیده‌ترین موسسات هستند و به دقت بالاتری نیاز دارند و ایجاد آنها به سال آینده موکول خواهد شد.

صالح‌آبادی درباره افزایش میزان تامین مالی از طریق بازار سرمایه گفت: یکی از اهداف بازار سرمایه، افزایش حجم تامین مالی بخش‌های مختلف اقتصادی از طریق این بازار است و ۱۱ هزار میلیارد تومان تامین مالی، مطلوب ما نیست اما باید اصلاحاتی در قانون تجارت رخ دهد ضمن اینکه موانع تامین مالی از طریق بورس در یک همایش بررسی و اعلام شده است اما باید تلاش کنیم نقش بازار سرمایه در تامین مالی پررنگ‌تر شود.