تداوم رشد قیمت‌های جهانی  در سایه تردید
گروه بورس - مهتاب رحمتعلی: شاید در ابتدای امسال نگرانی از ادامه رکود جهانی و کاهش قیمت‌ها، دغدغه بسیاری از فعالان اقتصادی و بازار بود.

حتی می‌توان گفت که بسیاری از فعالان بازار تداوم رکود تا مدت‌های طولانی را پیش‌بینی می‌کردند.
با کاهش قیمت برخی کالاها مثل نفت از 150دلار به 30دلار یا مس از هشت‌هزارو 800دلار به دو هزارو 800دلار نگرانی‌ها بی‌جا هم نبود. به ویژه در اقتصاد وابسته به نفت ایران یکی از مشکلات پیش‌رو، کسری بودجه دولت پیش‌بینی می‌شد که مسوولان را به دنبال یافتن راه‌هایی برای جبران به صرافت انداخت.
تزریق پول به اقتصاد و افزایش نرخ ارز را می‌توان از جمله راه‌های پیشنهادی دولت برای برون رفت از این مشکل دانست گرچه هر دو راه آثار تورمی خاص خود را به دنبال داشت.
اما افزایش قیمت نفت از 30دلار به 70دلار در حال حاضر از این دغدغه‌ها کمی کاسته و افزایش قیمت برخی کالاهای دیگر نیز به رونق شرکت‌های بزرگ وابسته به این کالاها انجامیده است.
با توجه به اینکه بخش عمده شرکت‌های بزرگ بورسی از جمله مسی‌ها، فولادی‌ها، پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و ... وابسته به قیمت کالاهای جهانی هستند، در حال حاضر محصولات این شرکت‌ها با رشد قیمتی خوبی مواجه شده است، گرچه برخی از این درآمد به دلیل کاهش نرخ ارز از بین رفته است. چرا که دلار از یک هزارو ۶۰تومان در ابتدای امسال به ۹۶۰تومان کاهش یافته است.
اما به نظر می‌رسد بازار توجهی به این موضوع نداشته و اکنون تنها افزایش قیمت‌های جهانی را درنظر قرار داده است.
شرکت‌هایی که طی ماه‌های گذشته با کاهش قیمت مواجه بودند در حال حاضر تنها به دلیل افزایشی که هنوز معلوم نیست تداومی داشته باشد حتی پی‌بر‌ئی‌(P/E)‌های خود را افزایش داده‌اند.
با توجه به نوسان قیمت‌ سهام این شرکت‌ها که به قیمت‌های جهانی وابسته‌اند بورس تهران نیز به دلیل محدودیت‌های نوسان روزانه با صف‌های خرید روبه‌رو شده است.
در همین رابطه شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار به خبرنگار ما گفت: رشد قیمت‌های جهانی قابل پیش‌بینی بود.
وی افزود: براساس پیش‌بینی‌ها به نظر می‌رسید بازارهای بین‌المللی از نیمه دوم سال 2009 تا سال 2010 حرکت‌های مثبتی را تجربه کنند که به تعبیت از آن با تاخیری، اروپا و آسیای دور نیز با رشد همراه شوند. به گفته وی با توجه به اینکه قیمت‌ها در بازارهای مالی به کف رسیده بود، دیگر وقت رشد آنها است.
آرانی اضافه کرد: ممکن است این رشد مقطعی باشد اما شاید طبق پیش‌بینی‌ها حتی زودتر از نیمه اول ۲۰۰۹ شاهد رشد قیمت‌ها باشیم. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر وضعیت رو به بهبود است، تصریح کرد: در این فضا فعالیت‌هایی که در سطح بین‌المللی هستند وضعیت مثبتی خواهند داشت و شرکت‌های وابسته به قیمت‌های جهانی نیز بهبود نسبی را تجربه خواهند کرد.
وی بورس تهران را نیز متاثر از این شرایط دانست و افزود: این روند، افزایش غیرمستقیمی را بر بورس تهران دارد.
به گفته وی قیمت نفت نیز در این شرایط رو به بهبود است.
آرانی در حالی نرخ ارز را در ایران پاشنه آشیل اقتصاد می‌داند که پیش‌بینی کرد ثبات نرخ ارز ادامه داشته باشد. وی تصریح کرد: قیمت ارز با کمی بالاتر یا پایین‌تر به ثبات خود ادامه می‌دهد.
رشد مقطعی!
در همین حال یک کارشناس دیگر بازار معتقد است رشد فعلی قیمت‌های جهانی نمی‌تواند پایدار باشد.
شروین شهریاری گفت: رشد قیمت‌های جهانی در حالی رخ داده که اوضاع کلی اقتصاد جهانی بهبود قابل توجهی پیدا نکرده است. وی با اشاره به اینکه رشد فعلی در راستای سیاست‌های پولی دولت‌ها و تزریق پول به اقتصاد ایجاد شده است، افزود: افزایش قیمت‌ها به دلیل کاهش ارزش پول رخ داده و حرکت فعلی نمی‌تواند پایدار باشد؛ چرا که با تقاضای اصلی همراه نیست.
این کارشناس بازار سرمایه با مطرح‌کردن تجربه‌های منجر به شکست بورس تهران که در سایه افزایش قیمت‌ها در گذشته رخ داده، گفت: تابستان سال قبل بورس برهمین اساس قیمت سهام و پی‌برئی شرکت‌ها را بالا برد ولی به زودی با سقوط قیمت‌ها مواجه شد.
وی با اشاره به پابرجا بودن اختلاف سنگ‌آهنی‌ها و فولادی‌ها گفت: چطور ممکن است سنگ‌آهنی‌ها بودجه امسال را با ۱۰درصد افزایش و فولادی‌ها با ۳۰درصد کاهش به بازار بدهند.
به گفته وی این امر دلیلی بر عدم شفافیت در سودهای این شرکت‌ها است که ریسک بالایی به دنبال دارد.
شهریاری با اشاره به وجود محدود نوسان به عنوان یک معضل قدیمی در بازار سهام تصریح کرد: وقتی سهام افت کرده و بعد با کوچک‌ترین محرکی تغییر می‌کند دیگر فروشنده‌ای ندارد و بدون عامل بیرونی، صف‌های خرید تشکیل و تقویت می‌شود.
به گفته وی پس از تجربه چند ساله و آسیب‌هایی که تاکنون در این زمینه وارد شده بورس باید به فکر راه حلی اساسی در این زمینه باشد.
تاثیر ناچیز
بنابراین گزارش حقانی‌نسب، کارشناس دیگر بازار نیز گفت: افزایش قیمت فعلی قیمت‌های جهانی و تاثیر آن بر سهام شرکت‌های مرتبط در ایران چشمگیر نیست.
وی با اشاره به اینکه با کاهش قیمت‌های جهانی، قیمت سهام برخی شرکت‌ها با افت مواجه شد، افزود: نه تنها قیمت این سهام افزایش زیادی نداشته بلکه شواهدی مبنی بر تداوم این افزایش نیز وجود ندارد.
به گفته وی قرارگیری در فصل مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها و پی‌بر‌ئی‌ها است.
وی همچنین تبلیغات انتخاباتی ریاست‌جمهوری و رویکرد بین کاندیداها را عامل مهم دیگری در افزایش قیمت‌ها می‌داند.
حقانی‌نسب بحث‌های مطرح شده در طرح تحول اقتصادی و پرداخت یارانه به بخش تولید و فضای ایجاد شده در اجرای طرح آزادسازی انرژی در صنایع را نیز از جمله مباحث تاثیرگذار بر رونق فعلی بورس می‌داند.
وی نیز در حالی که وجود محدوده نوسان را اشکال اساسی بازار می‌داند، گفت: در این بازار بزرگ‌ترین سهم با گسترده‌ترین سهم شناور نیز دچار مشکل می‌شود.
به گفته وی کمک به نقدشوندگی در بازار یعنی رفع همین گونه محدودیت‌ها و کسانی که معتقدند باید به نقدشوندگی بازار کمک کرد و باید در این زمینه کاری انجام دهند. وی با اشاره به 27مورد اشکالی که به محدوده نوسان و حجم مبنا واردات تصریح کرد: هیجاناتی که از بابت محدوده نوسان و صف‌های خرید و فروش در بازار ایجاد می‌شود، ضربه بزرگی به بازار است و اجازه نمی‌دهد بازار تحلیل مناسبی از اوضاع داشته باشد.
نفت تابع دلار؟
یک کارشناس بازار نیز متوسط قیمت ارز را در ایران حدود 950 تا 960تومان دانست و افزود: تنها در مقطع کوتاهی قیمت ارز به کمی بالاتر از این رقم رسیده است.
رضا بختیاری گفت: هنوز تعریف مناسبی وجود ندارد که آیا قیمت نفت روی قیمت دلار تاثیر می‌گذارد یا قیمت دلار روی قیمت نفت ولی این ثابت شده که هرگاه دلار تضعیف شده قیمت نفت بالا رفته است و به تبعیت از آن قیمت محصولات اساسی هم افزایش می‌یابد.
به گفته وی در حال حاضر افزایش قیمت نفت رشد قیمت دیگر محصولات را پس از کاهش قیمت ارز در کشور ما به دنبال داشته است.
وی همچنین تصریح کرد: در حال حاضر علائم مثبتی نیز در اقتصاد دنیا به چشم می‌خورد. به طور مثال از دست دادن شغل در آمریکا کاهش یافته و شرکت‌های معدنی در این کشور سودهای بیشتری داده‌اند و می‌توان گفت سرعت رکود در دنیا کاهش یافته است.
به گفته وی این درحالی است که تحلیل‌گران این تغییرات را برای پایان سال 2009 پیش‌بینی کرده بود.
وی افزود: از دید فاندامنتال نیز اکنون دیگر زمان آن رسیده که قیمت انرژی در دنیا ارزان نباشد.
وی با اشاره به شرکت‌های بزرگ بورس که تحت تاثیر قیمت‌های جهانی هستند، گفت: متاسفانه راهکار مناسبی برای کنترل نوسان قیمت سهام این شرکت‌ها وجود ندارد و با کوچک‌ترین تغییری صف‌های خرید و فروش تشکیل می‌شود. به گفته وی بورس تنها کنترل‌کننده این نوسانات است و شاید برداشتن محدودیت نوسان بهترین راهکار است که تاکنون هیچ‌گاه اتفاق نیافتاده است.
بختیاری همچنان در ادامه با اشاره به اینکه شرکت‌ها باید از ابزارها و تکنیک‌های پیشرفته‌تری برای فروش استفاده کنند، افزود: این شرکت‌ها باید EPS متوسط را براساس نوسانات اعلام کنند تا بازار دچار تشنج نشود.
به گفته وی تجربه ثابت کرده که هرگاه قیمت‌ها به شدت بالا رود با همان شدت هم سقوط خواهد کرد.