مسعود غلام‌زاده لداری
کیفیت اطلاعات مالی از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. هیات استانداردهای حسابداری مالی کیفیت اطلاعات مالی را از منظر سودمندی در تصمیمات استفاده‌کنندگان مدنظر قرار داده است.

براساس چارچوب نظری هیات، اطلاعات مالی برای سودمند واقع شدن در تصمیم‌گیری‌ها، در درجه نخست باید مربوط و قابل اتکا باشند. اطلاعات برای مربوط بودن باید به‌موقع تهیه و ارائه شوند و ارزش پیش‌بینی کنندگی و ارزش بازخورد داشته باشند. قابل اتکا بودن نیز ارائه صادقانه، قابلیت تایید و بی‌طرفی را شامل می‌شود.
بنابراین، شاخص اصلی کیفیت اطلاعات مالی از منظر تدوین‌کنندگان استانداردهای حسابداری دو ویژگی مربوط بودن و قابلیت اتکا است و این دو بعد اطلاعات را برای تصمیم‌گیرندگان سودمند می‌کند. اگرچه چارچوب نظری استانداردهای حسابداری مالی میزان گرایش به سمت قابلیت اتکا و مربوط بودن را متفاوت می‌داند، اما آستانه مشخصی را برای هر یک از دو بعد مذکور تعیین نمی‌کند. این احتمال وجود دارد که ترجیح نسبی بین مربوط بودن و قابلیت اتکا بین گروه‌های مختلف سرمایه‌گذاران متفاوت باشد. برای مثال سرمایه‌گذارانی که افق دید آنها کوتاه‌مدت‌تر است، احتمالا مربوط بودن را ترجیح می‌دهند و سرمایه‌گذارانی که افق دید آنها بلند‌مدت‌تر است، احتمالا قابلیت اتکا در اولویت قرار می‌دهند.
اهمیت کیفیت اطلاعات مالی در زمان وقوع برخی از رویدادهای مالی و غیرمالی صدچندان می‌شود. برخی از این رویدادها در نمایه‌ زیر آمده است. مشارکت‌کنندگان در این رویدادها نیاز دارند که اطلاعات شفاف و با کیفیتی از عملکرد و وضعیت مالی شرکت در اختیار داشته باشند و عدم تقارن اطلاعاتی به حداقل برسد.

کیفیت اطلاعات موضوع گسترده‌ای است که جنبه‌های مختلف یک شرکت را شامل می‌شود. سه مؤلفه‌ اساسی وجود دارد که در ارزیابی کیفیت اطلاعات ارائه شده باید مدنظر قرار گیرد:
۱) مدیریت عملکرد شرکت،
2) مدیریت ریسک و
۳) مدیریت رعایت
تهیه و ارائه اطلاعاتِ با کیفیت مستلزم کارکرد اثربخش در هر سه حوزه‌ مذکور است و شرکت‌ها باید بر روی هر سه عامل تمرکز کنند. از طرف دیگر، بهبود کیفیت اطلاعات می‌تواند به بهبود مدیریت عملکرد، ریسک و رعایت کمک کند. به‌عبارت دیگر، این دو مقوله (کیفیت اطلاعات مالی از یک طرف و مدیریت عملکرد، ریسک و رعایت از طرف دیگر) با یکدیگر رابطه‌ دوطرفه دارند.
مالک شرکت
کلیه مدیران، مدیران واحدهای مختلف شرکت و اعضای هیات مدیره
مالک شرکت
کلیه مدیران (مدیرعامل، مدیر مالی، مدیر مسوول رعایت قوانین و مقررات، مدیر فن‌آوری اطلاعات، مدیر امنیت، .... )
مالک شرکت
مدیرمالی و مدیر مسوول رعایت قوانین و مقررات
نتایج یکی از مطالعات اخیر راجع‌به کیفیت اطلاعات که توسط مشاوران مالی دلویت (Deloitte) انجام شد، بسیار تعجب‌آور است. ۶۱ درصد از پاسخگویان بررسی مذکور بر این باورند که آنها می‌توانند در تعیین این مساله که آیا اطلاعات مالی تهیه شده عملکرد شرکت را به‌درستی منعکس می‌کند یا خیر، مؤثرتر عمل کنند. ۲۷ درصد اذعان داشتند که اطلاعات برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی غیرواقعی است و یا به‌سرعت ارزش مربوط بودن خود را از دست می‌دهند. حتی پس از سال‌ها پیشرفت فن‌آوری‌های اطلاعات و سرمایه‌گذاری هنگفت در آنها، بسیاری از شرکت‌ها قادر به تهیه و ارائه اطلاعاتی نیستند که برای سنجش عملکرد آنها و اتخاذ تصمیمات تجاری اثربخش مورد نیاز است.
درحالی‌که موضوع کیفیت اطلاعات چیزی نیست که به‌یکباره به منصه ظهور رسیده باشد، به‌نظر می‌رسد در بسیاری از شرکت‌ها به‌یکباره در اولویت کاری قرار گرفته است. در نتیجه رهنمودهای ساربنز آگسلی و تقاضای سهامداران برای بهبود عملکرد، بسیاری از شرکت‌ها در حال پاسخگویی با استفاده از مدیریت ریسک اثربخش‌تر هستند. نتیجتا، بسیاری از مدیران ضرورت بهبود کیفیت اطلاعات و ارزش سرمایه‌گذاری فوری در آن را احساس کردند. 67 درصد از پاسخگویان گزارش کردند که آنها در حال سرمایه‌گذاری در زمینه‌ بهبود کیفیت اطلاعات مالی هستند و یا برنامه‌هایی برای این کار طراحی کردند. این برنامه‌های اولیه عبارتند از: ذخیره‌‌سازی داده‌ها، یکپارچه‌سازی برنامه‌های کاربردی رایانه‌ای، زیرساخت‌ها، پالایش داده‌ها و کاهش تعداد سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی.
حرفه حسابداری و بورس‌های اوراق بهادار در سراسر جهان طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی به‌خرج دادند تا کیفیت اطلاعات مالی را بهبود بخشند. با وجود این، هنوز فاصله قابل ملاحظه‌ای بین آنچه که مورد انتظار سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان است و آنچه که حرفه‌ حسابداری در حال انجام آن است، وجود دارد که ما آن را فاصله انتظارات می‌نامیم.
بدیهی است که توقف گزارشگری مالی راهکار درستی نمی‌باشد. استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی به‌عنوان اشخاص ثالث ذی‌نفع، نیاز به آگاهی از اطلاعات مالی شرکت‌ها دارند و جایگزینی برای آن وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد استقرار و جاری‌سازی فن‌آوری‌های اطلاعات پیشرفته، استفاده بهینه از قابلیت‌های این فن‌آوری‌ها، استفاده از خدمات متخصصین امور مالی، رتبه‌بندی کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌ها، توجه هر چه بیشتر سرمایه‌گذاران به کیفیت گزارشگری شامل سه مولفه یاد شده (مدیریت عملکرد، ریسک و رعایت) و پاسخگو بودن مدیران و حسابرسان در قبال کیفیت گزارش‌های مالی تهیه و حسابرسی شده می‌تواند راهکارهای مناسبی تلقی شود.
این وضعیت یک فرصت اساسی برای افرادی است که متخصص در امر خدمات مالی هستند و می‌توانند به شرکت‌ها در راستای رفع چالش‌های کیفیت اطلاعات یاری رسانند. آنها برای بهره‌برداری از این فرصت، در ابتدا باید سوالاتی را مطرح کنند که به شکل‌گیری نیازهای کیفیت اطلاعات شرکت‌ها کمک می‌کند. براساس پاسخ‌های ارائه شده، متخصصین مالی می‌‌توانند اقدام به شناسایی نقاط ضعف کنند. سپس خدمات قابل ارائه خود را به‌منظور مرتفع کردن این ضعف‌ها ارائه نمایند. نمونه‌ای از این فرآیند در نمایه زیر قابل مشاهده است.
کارشناس‌ارشد بورس اوراق بهادار تهران