عرضه بلوک مدیریتی مخابرات تا پایان اردیبهشت ماه

عکس: مهدی حاجی‌وند

علیرضا کدیور- معصومه طاهرخانی: ظاهرا ۵هزار میلیارد تومانی که سازمان خصوصی‌سازی امسال برای عرضه‌های خود پیش‌بینی کرده راه سختی را برای محقق شدن دارد. چرا که معاون آماده‌سازی این سازمان به صراحت می‌گوید که ممکن است برخی از شرکت‌های حاضر در برنامه زمان‌بندی امسال واگذار نشوند.

البته در بهترین حالت سازمان خصوصی‌سازی باید ۲۵هزار میلیارد تومان عرضه انجام دهد تا در نهایت بتواند ۵هزار میلیارد تومان را به حساب خزانه بریزد.

«سیدمهدی عقدایی» در گفت‌و‌گوی اختصاصی با «دنیای اقتصاد» جزئیات بیشتری را از روند واگذاری‌های امسال این سازمان ارائه کرده است. ادامه این گفت‌و‌گو درپی می‌آید:

به عنوان اولین سوال، برنامه‌های واگذاری سازمان خصوصی‌سازی به چه شکلی قرار است، پیگیری شود؟ چرا که اخیرا مدیران سازمان در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها از دسته‌بندی شرکت‌‌های مشمول واگذاری در قالب گروه‌های ۱و۲و۳ خبر داده بودند.

سازمان خصوصی برنامه امسال واگذاری‌ها را براساس قانون برنامه چهارم تنظیم کرده و مطابق آن باید حداکثر تا پایان امسال شرکت‌های ذیل اصل ۴۴ (گروه ۱) واگذار شوند.

از طرفی شرکت‌های گروه ۲ که صدر اصل۴۴ هستند باید تا پایان سال ۹۳ به بخش خصوصی واگذار شوند.

در برنامه واگذاری‌های امسال هم حدود ۳۰شرکت در گروه ۲ (صدر اصل ۴۴) هستند و مابقی شرکت‌های ذیل اصل ۴۴ نیز طی امسال واگذار خواهند شد.

مطابق جدول زمان‌بندی که در سایت سازمان قرار گرفته، درصدهای واگذاری شرکت‌های گروه دو مشخص شده است. به طور مشخص منظور از این درصدها چیست؟ آیا قصد دارید درصدهای مشخص را طی ماهی که درنظر گرفته شده واگذار کنید یا خیر؟ منظور از این درصدها، درصد سهام دولت در این شرکت‌ها است. آیا لزوما درصدهای مشخص شده قرار است امسال واگذار شوند؟

ممکن است بازارکشش عرضه را نداشته باشد و خریداری برای سهام وجود نباشد، بنابراین عرضه به تعویق افتاده و سال بعد خواهد شد.

در هر حال این برنامه‌ای است که نشان می‌دهد دولت می‌خواهد سهام این شرکت‌ها را واگذار کند.

آیا شرکت‌های لیست واگذاری امسال، سهام عدالت و رددیون را هم در بر می‌گیرند؟ بله. در جدول واگذاری شرکت‌های قابل عرضه، تمام انواع واگذاری آمده است.

آیا برآوردی هم از ارزش واگذاری‌های امسال دارید؟

نه. ما نمی‌توانیم در قیمت‌گذاری سهام شرکت‌ها رقم اعلام کنیم. ولی در کل با توجه به رددیون و فروش سهام شرکت‌های گروه ۱و۲ پیش‌بینی می‌کنیم رقم ۳۰هزار میلیارد تومان از خصوصی‌سازی‌های امسال به دست آید.

رقم رددیون در واگذاری‌های امسال چه قدر است؟

در قانون بودجه کل کشور امسال مبلغ ۲هزارو ۵۰۰میلیارد تومان باید به سازمان تامین اجتماعی بابت رددیون پرداخت شود. این رقم بابت حقوق بازنشستگان این سازمان براساس لایحه پرداخت هماهنگ خدمات کشوری است. از طرفی پیش‌بینی شده که در مجموع رقم ۲هزارو ۲۰۰میلیارد تومان بابت رددیون به «آستان قدس رضوی» ، «صندوق ذخیره فرهنگیان» ، «سازمان شهرداری‌ها» ، «سازمان اوقاف» و ... پرداخت شود.

در کل رقم رددیون امسال ۴هزارو ۷۰۰میلیارد تومان است.

بودجه امسال شما چه رقمی است؟ چه قدر سهم باید امسال به فروش برسد؟

پیش‌بینی امسال برای خصوصی‌سازی ۵هزار میلیارد تومان است. یعنی حداقل باید ۲۵هزار میلیارد تومان سهم بفروشیم تا در نهایت ۵هزار میلیارد تومان وجه نقد را بتوانیم به حساب خزانه واریز کنیم.

از واگذاری سهام عدالت در بودجه امسال هم بگویید؟

در حال حاضر ۲۲میلیون نفر تحت پوشش سهام عدالت هستند و به طور متوسط هر نفر یک میلیون تومان سهم را در اختیار دارد.در مجموع تا به حال در حدود ۱۸هزار میلیارد تومان سهام داده شده و مابقی نیز تا پایان امسال واگذار خواهد شد.

پیش‌بینی می‌کنیم تا آخر امسال ۶دهک دیگر جامعه نیز از سهام عدالت برخوردار شوند و در نهایت تعداد سهامداران عدالت به ۴۲میلیون نفر برسد.برای این منظور باید ۲۴ هزار میلیارد تومان سهام واگذار شود.

اما مدیرعامل کارگزاری سهام عدالت پایان تیرماه امسال را موعد پایان واگذاری‌های سهام عدالت عنوان کرده است. خوب این دو تاریخ متفاوت چه معنی دارد؟

شاید منظور آقای «شیخ» بسته شدن پرونده شناسایی مشمولان سهام عدالت بوده است.

با این اوصاف پرونده نهایی واگذاری سهام عدالت کی بسته می‌شود؟

فکر می‌کنم با این روند پایان امسال زمان خوبی برای پایان واگذاری‌ها به سهام عدالت باشد.

پس امسال ۵۴هزار میلیارد تومان واگذاری خواهیم داشت؟

حدودا بله.

خب فکر می‌کنید تا چه حدی این برنامه عملی است؟

(با خنده) خب قانون است و باید عملی شود.

باید تقاضا باشد یا نه؟

بله، درست است. البته ما در بحث رددیون مشکلی نداریم و تنها باید برای سایر عرضه‌ها برنامه داشته باشیم.

به هر حال باید بازار کشش این مقدار سهم را داشته باشد. ما آمادگی داریم این تعداد سهم را آماده‌سازی و عرضه کنیم ولی در نهایت باید ببینیم که بحران اقتصاد تا چه حدی جدی است. ولی با پیش‌بینی‌‌های ما و با توجه به بازاریابی شرکت‌های خارجی این امر می‌تواند محقق شود.

آیا برنامه‌ای هم برای سرمایه‌گذاران خارجی دارید؟

می‌خواهیم شرایطی فراهم کنیم تا اکثر شرکت‌های بزرگی را که داخلی‌ها نمی‌توانند بخرند، خارجی‌ها بخرند. منظور از خارجی‌ها هم می‌توانند خریداران دیگر کشورها باشند یا در قالب کنسرسیوم با ایرانیان در عرضه‌ها شرکت کنند.

هدفمندسازی یارانه‌ها که در دستور کار دولت قرار دارد چه اثری بر روند واگذاری شرکت‌های دولتی دارد؟

به نظر ما تاثیر مثبتی دارد. چرا که هم دولت و هم مجلس عزم جدی برای اجرای آن دارند. درست است که در لایحه بودجه امسال این طرح حذف شد ولی فکر می‌کنم تا تیرماه امسال این طرح تصویب شد. چرا که آزادسازی قیمت‌ها می‌تواند کمک بزرگی به شفافیت واگذاری‌ها کند. جذب بیشتر خریداران هم هدف نهایی این طرح است.

اگر توجه داشته باشید بند اول سیاست‌های اجرای اصل ۴۴ هم به آزادسازی اشاره می‌کند.

حال کمی آینده را ببینیم. اگر واگذاری‌های امسال مطابق برنامه زمان‌بندی پیش نرود، چه اتفاقی می‌افتد و تکلیف سهام شرکت‌هایی که واگذار نشده‌اند چه می‌شود؟

قانون‌گذار برای این حالت هم چاره‌ای اندیشیده است. در چنین شرایطی باید کلیه شرکت‌هایی که واگذار نشده‌اند در قالب یک مصوبه به مجلس بروند تا مجوز عرضه‌ آن‌ها در سال بعد گرفته شود.

چرا سازمان گزارش قیمت شرکت‌های مشمول واگذاری را منتشر نمی‌کند؟

این کار در مورد شرکت‌هایی که از طریق مزایده عرضه می‌شوند، انجام می‌شود. به طور کلی هر شخصی که تمایل به شرکت در مزایده‌های ما را داشته باشد، می‌تواند به واحد سرمایه‌گذاری سازمان مراجعه کند و گزارش کارشناس رسمی دادگستری را بگیرد. این کار در مورد عرضه‌های بلوکی که از مشارکت شرکت‌های تامین سرمایه نیز در قیمت‌گذاری آنها استفاده شده باشد، انجام می‌شود. تنها منع در مورد عرضه‌های اولیه است که به دلیل داخلی بودن گزارش‌های تهیه شده، نمی‌توانیم گزارش قیمت‌گذاری را منتشر کنیم.

این سوال برای این مطرح شد که تجربه سال گذشته این سازمان در عرضه‌ها چندان موفق نبود و بسیاری از شرکت‌ها فرصت‌ واگذاری را پیدا نکردند.

این طور نیست. به نظر ما برنامه سال قبل به لحاظ ارزش، عملیاتی شده است. ۹۰درصد شرکت‌هایی که در برنامه پارسال ما بودند، واگذار شدند.

ولی به لحاظ تعدادی، بسیاری از شرکت‌ها واگذار نشدند. این را که قبول دارید؟

بله. وقتی از عرضه حرف می‌زنم منظور سهام عدالت، رددیون و واگذاری به بخش خصوصی است. در سال گذشته واگذاری سهام بسیاری از شرکت‌ها از طریق سهام عدالت و رددیون انجام شد ولی تنها واگذاری از طریق بورس انجام نشد. البته مقداری هم عرضه داشتیم که خریدار نداشت.

اشاره موردی می‌کنید؟

به طور مثال قرارداد واگذاری ۴۰درصد بانک صادرات با وجود عدم ارزش‌گذاری به پرتفوی سهام عدالت واگذار شده است.

چرا عرضه در بورس کم بود؟

بورس پذیرش نداشت.

جدا از پذیرش بورس، عدم شفافیت شرکت‌های مشمول واگذاری چه قدر موثر بوده؟

بورس روی شفافیت شرکت‌ها خیلی سخت‌گیری می‌کند.

این سختگیری درست است.

بله، درست است. ما هم سعی کردیم تمام خواسته‌های بورس را انجام دهیم، ولی خب روند بورس وقت‌گیر است. از بورس می‌خواهیم که بازه پذیرش شرکت‌ها را کوتاه کند تا خصوصی‌سازی سریع‌تر پیش برود.

به عرضه‌های امسال بر می‌گردیم. در لیست واگذاری نام شرکت‌هایی به چشم می‌خورد که نوع واگذاری آن‌ها به‌رغم دارا نبودن شرایط برای واگذاری از طریق بورس این روش درنظر گرفته شده - از جمله ایران‌ایرتور- دلیل چیست؟

ممکن است برخی دسته‌بندی‌ها و نوع عرضه تا زمان عرضه و پذیرش آن‌ها در بورس تغییر کند.

در گروه دوم که شرکت‌های صدر اصل ۴۴حضور دارند نیز تنها نام شرکت‌ها آمده و خبری از درصد عرضه و روش واگذاری نیامده است.

واگذاری‌های گروه ۲ از طریق بورس است. مگر اینکه قابلیت پذیرش تا سال ۹۳ نداشته باشند.

در مورد سایپا و ایران‌خودرو چه طور؟ واقعا دولت قصد دارد ۳۷درصد سهام این شرکت‌ها را بفروشد؟

قطعا امسال انجام خواهد شد، چون اجبار قانونی است که شرکت‌های ذیل را باید واگذار کنیم. البته این دو شرکت در برنامه واگذاری سال قبل هم بودند ولی به درخواست وزیر صنایع واگذار نشدند.

پس با این اوصاف امسال دولت به دنبال کوچک‌سازی و خروج از مدیریت برخی شرکت‌های استراتژیک هم هست؟

بله، دقیقا.

یکی از نکات جالب عرضه‌های امسال واگذاری معادن مس «سونگون» و «میدوک» است. مگر این شرکت‌ها متعلق به «ملی مس» نیستند، پس چه طور دولت می‌تواند سهام این شرکت‌ها را بفروشد؟

نه این طور نیست. تا جایی که می‌دانیم این شرکت‌ها متعلق به سازمان توسعه است. از طرفی به طرق مختلف شرکت‌ها را احصا و پالایش می‌کنیم. ممکن است چندتایی هم مشکل داشته باشند.

چرا مشکل؟ مگر از شرکت‌های مادرتخصصی اطلاعات کامل نمی‌گیرید؟

متاسفانه در پاره‌ای از عرضه‌ها شرکت‌های مادرتخصصی همکاری نمی‌کنند و ما مجبوریم از منابع مختلف اطلاعات شرکت‌های مشمول واگذاری را تهیه کنیم.

با مقایسه لیست واگذاری شرکت‌های امسال با سال گذشته مشخص می‌شود که شرایط واگذاری برخی شرکت‌ها عوض شده، از جمله اینکه واگذاری پتروشیمی بیستون از بورس به مزایده تغییر کرده است.

ما کمیته‌ای در بورس متشکل از مدیران بورس، خصوصی‌سازی و شرکت‌های مادرتخصصی مشمول واگذاری داریم. این کمیته پذیرش شرکت‌ها در بورس را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کمیته با بررسی صورت‌های مالی و وضعیت شرکت‌های مشمول واگذاری شرایط و روش عرضه آن‌ها را مشخص می‌کند. در نهایت در این کمیته تصویب کردیم شرکت‌هایی که دولت در آن‌ها سهامدار زیر ۵۰درصدی است از طریق مزایده و مابقی به عهده مجمع شرکت‌های مشمول واگذاری باشند.

پس چرا نام برخی شرکت‌ها در سال گذشته بود از جمله شرکت‌های گاز استانی و امسال خبری از آن‌ها نیست و تنها شرکت گاز استانی همدان در لیست عرضه است؟

شرکت ملی گاز در گروه ۲ آمده است. در حال حاضر هر کمیته‌ای در حال بررسی روش واگذاری این شرکت و زیرمجموعه‌هایش به صورت هلدینگ یا تک‌تک است. شرکت گاز همدان هم چون بخشی از سهامش از طریق رددیون به تامین اجتماعی واگذار شده، بنابراین در زیرمجموعه دولت محسوب نمی‌شود.

اما نام برخی شرکت‌ها که در لیست سال گذشته بود، امسال در لیست نیست. دلیل این قبیل تغییرات چیست؟

این امر به موضوع فعالیت شرکت‌ها بر می‌گردد.

برخی شرکت‌ها ممکن است مشمول واگذاری باشند ولی موضوع فعالیت آن‌ها در مجموع حاکمیتی است. به همین دلیل برای این قبیل شرکت‌ها یا خروج از لیست عرضه را داریم یا در نهایت انحلال.

می‌خواهم در مورد انتقادات وارده به عرضه‌های بلوکی این سازمان سوال کنم. با نگاهی به روند عرضه‌ها مشخص می‌شود که همواره چند روز قبل از عرضه نماد شرکت‌ها جهت تعدیل مثبت متوقف می‌شود و این تعدیل باعث بالا رفتن قیمت پایه و در کل ارزش بلوک می‌شود. در این مورد چه نظری دارید؟

شاید به صورت موردی باشد ولی رویه کلی ما این نیست. ما همیشه در حال واگذاری هستیم و از طرفی بورس هم سخت‌گیری می‌کند که شرکت‌ها باید قبل از عرضه تمام اطلاعات را شفاف اعلام کنند. به دلیل سخت‌گیری بورس این چنین تعدیل‌هایی ایجاد می‌شود.

شرکت مادرتخصصی چه قدر در این جریان نقش دارد؟

نمی‌توان به راحتی در این مورد حرف زد.

ولی قبول کنید زمان‌سنجی عرضه‌ها درست چند روز بعد از تعدیل‌های مثبت جالب و قابل تامل است. این طور نیست؟

حقیقتا من خیلی به این موضوع فکر نکرده‌ام.

از قیمت‌گذاری بلوک مخابرات و پالایش اصفهان خبری هست؟

هنوز قیمت‌گذاری نشده است؛ اما به طور قطع بلوک مخابرات تا پایان اردیبهشت ماه عرضه می‌شود.

ملاحظه خاصی برای واگذاری این شرکت‌ها دارید؟

کمیته واگذاری بررسی می‌کند و بعد از مصوب شدن شرایط اعلام می‌شود.

کمی هم از اولویت‌های واگذاری و عرضه‌های امسال بگویید.

واگذاری‌ها در برنامه به صورت جدی پیگیری می‌شود ولی واگذاری مخابرات، بانک‌های ملت، تجارت و صادرات، حفاری شمال، بیمه‌های آسیا و البرز و ... در برنامه پیگیری می‌شوند. بلوک ملت هم تا شهریورماه آماده واگذاری خواهد بود.