احتمال سومین شکست شاخص
عکس: مهدی حاجی‌وند
گروه بورس- زهرا مجتهد: با وجود پذیرش و درج پنج شرکت جدید در بورس طی سال‌ جاری، ارزش روز بازار اوراق بهادار در مقایسه با ابتدای امسال تغییری نکرده است.

در حالی که ارزش روز بازار در روزهای نخستین سال جاری برابر ۲/۴۶میلیارد ریال بود،‌ اکنون با رسیدن به روزهای پایانی سال ۸۷، ارزش روز بازار رقم ۲/۴۶هزار میلیارد تومان، معادل ۵/۴۶میلیارد دلار را حفظ کرده است. این امر بیانگر آن است که ورود شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، مخابرات، کشتیرانی، سیمان کردستان و بانک ملت به بازار کمک کرده است که افت ارزش شرکت‌های دیگر در بورس، که در سال جاری از بحران اقتصاد جهانی متاثر شده‌اند را جبران کند. به طوری که با ورود هر یک از این پنج شرکت به بورس، کفه ترازو درخصوص ارزش بازار شرکت‌های جدید نسبت به ارزش بازار شرکت‌های قبلی در سطح تعادل قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که با توجه به وضعیت پیش روی بازار، ارزش بازار بورس تهران در پایان سال از رقم ابتدای امسال نیز کمتر شود.
عامل این عدم تغییر در ارزش روز بازار، نوع روند شاخص کل در روزهای معاملاتی امسال است. بورس تهران در حالی که در شرایط نزولی و افت به سر می‌برد، در همین سال هفتمین شکست خود (سقوط از مرز 10 هزار واحدی به 9 هزار) را طی 4 سال گذشته تجربه کرد. شاخص کل به دلیل متاثر بودن از معاملات شرکت‌های مختلف بورسی و به دلیل پدید آمدن شرایط نامساعد مالی برای این شرکت‌ها بر اثر بحران‌های جهانی، دوران صعودی و مثبت کمتری را در سال جاری تجربه کرد. هفتمین شکست برای شاخص کل در 21 آبان ماه به ثبت رسید. اما دیری نپایید که در 20 آذر ماه این شاخص به هزاره هشتم خود بازگشت، این بازگشت.
به طوری که شاخص کل به زیر ۹هزار واحد سقوط کرد، یعنی مشاهده تجربه شاخص هشت‌هزار واحدی برای بورس تهران، که از سال ۸۲ تا ۲۰ آذر ماه امسال چنین اتفاقی رخ نداده بود.
نکته جالب این است که از سال 84 تا 86 سقوط شاخص به زیر مرز 10هزار واحد، سالی دو بار به ثبت رسیده است. که در سال جاری و طی یک سال، سقوط از مرز 10هزار واحد و 9هزار واحد به فاصله یک ماه مشاهده شده است.
همچنین در ۵ سال گذشته، سال ۸۴ تنها سالی بود که همانند سال جاری، بورس تهران یک سال کاری را با بازدهی منفی به پایان رساند.
بازدهی بورس تهران اکنون در هشت‌درصد منفی قرار دارد.
پیش‌بینی می‌شود چنانچه نماد تاثیرگذاری تا آخر سال بازگشایی شود، شاخص سقوط دیگری را تجربه کند و به زیر هشت هزار واحد برسد.
با این حال از نظر فدراسیون بین‌المللی بورس‌های جهانی، بورس تهران در میان بورس‌های برتر دنیا جای دارد.
اما در همین آشفته بازار سهام، شرکت‌هایی هم حضور داشتند که ارزش بازار بورس تهران را علاوه بر پنج شرکت یاد شده، در رقم ۲/۴۶میلیارد تومان ثابت نگه داشتند.
فولاد مبارکه، سایپا، ملی مس، چادرملو، پارسیان و امید از جمله شرکت‌هایی هستند که با پنج شرکت مزبور، در مجموع 10 شرکت برتر سال جاری را از نظر ارزش بازار تشکیل می‌دهند. در رتبه‌بندی 10 شرکت از نظر رتبه‌بندی بالاترین ارزش بازار را مخابرات با رقم 76هزار و 747میلیارد ریال در اختیار دارد. مخابرات ایران پس از پذیرش و درج بر تابلوی بورس در تاریخ 19 مرداد ماه 87، با قیمت 150تومان توانست تا قیمت 200 تومان نیز رشد کند.
اما پس از توقف، نماد برای برگزاری مجمع شفاف‌سازی آن، تاکنون نماد معاملاتی آن، بعد از چهار ماه هنوز گشایش نیافته است. آنچه مسلم است با توجه به تاثیر نماد «اخابر» بر شاخص، ممکن است پس از بازگشایی، شاخص کل را به مرز هفت واحد هدایت کند.
تاثیرگذاری ارزش بازار مخابرات به عنوان غول‌پیکرترین سهام در بازار به گونه‌ای است که صنعت مخابرات را نیز در رده نخست برترین صنعت‌ها در بورس قرار داده است. البته با ورود سهام «ملت» به بورس‌ نقش مخابرات در این میان محدودتر شده است.
پس از «اخابر» نماد معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان با ارزش بازاری بیش از ۲۸هزار و ۸۳۵میلیارد ریال، بالاترین میزان ارزش روز بازار سهام را در دست دارد. این رقم ۲/۶درصد از ارزش کل بازار را به خود اختصاص می‌دهد.
فولاد مبارکه دومین شرکت صدر اصل چهل‌و‌چهاری است که در بورس عرضه شد. این شرکت تاکنون پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی 88 را اعلام نکرده است و با توجه به اینکه نماد آن متوقف خواهد شد، پس از بازگشایی نیز احتمال تاثیر منفی بر شاخص کل را در بر دارد. این نماد می‌تواند به ازای هر سه‌ریال تغییر قیمت یک واحد شاخص کل را تغییر ‌دهد.
نماد معاملاتی «شپنا» از نظر میزان ارزش بازار در رتبه بعدی قرار دارد. این نماد نیز متوقف است و EPS سال مالی ۸۸ خود را به بورس اعلام نکرده است. ارزش بازار این شرکت برابر ۱۷هزار و ۲۰میلیارد ریال است.
پس از آن نماد سایپا که EPS سال مالی 88 را با 9/9درصد کاهش در نظر گرفته است، با ارزش بازاری به میزان 16هزار و 900میلیارد ریال، جایگاه چهارم رتبه‌بندی 10 شرکت برتر را به خود اختصاص داد. با توجه به رکود اقتصاد ایران، تقاضا برای خرید خودرو کاهش نشان می‌دهد که تهدیدی جدی برای این صنعت تلقی می‌شود. از سوی دیگر افزایش نرخ ارز نیز می‌تواند اثر کاهش نرخ مواد اولیه برای این صنعت را در مقابل خنثی کند.
«ملی مس» از شرکت‌های حاضر در گروه فلزات اساسی به عنوان اولین شرکت صدر اصل چهل‌و‌چهاری در حالی که با صف فروش در بازار اوراق بهادار مواجه است، پنجمین رتبه را به عنوان شرکت‌های برتر سال ۸۷ از حیث ارزش بازار کسب کرده است.
قیمت محصولات این شرکت نیز به دلیل رکود اقتصاد جهانی با کاهش روبه‌رو است.
سهام «کشتیرانی» که در سال جاری به بورس راه یافت، ‌معادل سه‌درصد از ارزش کل بازار سهام را در اختیار دارد. میزان این رقم معادل ۱۴هزار و ۳۰میلیارد ریال است.
این سهم که از حجم معاملاتی اندک در بازار برخوردار است، درگیر مسائل بحران مالی جهانی است که بر این اساس شاخص بالتیک نیز افت چشمگیری را مشاهده کرده است.
بانک ملت نیز که آخرین نمادی است که طی سال جاری در تابلوی بورس قیمت خورد، در قیمت ۱۰۵ تومان حمایت می‌شود. این نماد نیز به ازای هر چهار ریال تغییر قیمت معادل یک واحد شاخص را نوسان می‌دهد. ارزش بازار ۱۳هزار و ۸۲۱میلیارد ریالی این نماد، منجر شده است که جایگاه هفتم شرکت‌های برتر را از آن خود سازد. چادرملو با ارزش بازاری معادل ۱۲هزار و ۵۴۰میلیارد ریال رتبه هشتم را کسب کرد. نماد پارسیان نیز با ارزشی برابر ۱۱هزار و ۶۴۸میلیارد ریال جایگاه نهم را به دست آورد.
این سهم نیز با صف فروش و کاهش قیمت مواجه است. در پایان نماد معاملاتی امید با ارزش بازاری بالغ بر ده‌هزار و 232میلیارد ریال، به عنوان دهمین شرکت برتر بورس از نظر ارزش بازار مطرح است. هر 11ریال از قیمت سهام «وامید» می‌تواند یک واحد شاخص کل را تغییر دهد. سهام امید به همراه چادرملو از جمله سهامی هستند که مورد حمایت بازارساز بوده و با افت قیمتی روبه‌رو نیستند.
در مجموع روند کلی بازار افت را نمایان می‌سازد که بازدهی منفی را برای بورس تهران به همراه دارد.با این تفاسیر، صنعت مخابرات رتبه اول، فلزات اساسی رتبه دوم، واسطه‌گری مالی رتبه سوم، صنعت سیمان رتبه چهارم و صنعت خودرو رتبه پنجم را از حیث برتر بودن دارا هستند. این صنایع به طور کلی معادل ۳/۶۱درصد از ارزش بورس را در اختیار دارند.
هر یک از صنایع فوق به ترتیب 6/16، 4/14، 2/12، 1/9 و 9درصد از ارزش بورس را تشکیل می‌دهند.
به هر رو این ۱۰ شرکت برتر مورد ارزیابی، معادل ۲۱۷هزار و ۳۶۹میلیارد ریال از ارزش بازار ۲/۴۶میلیارد ریالی بورس را به خود اختصاص می‌دهند که معادل ۴۷درصد بورس تهران هستند.