دکتر احمد یزدان پناه

بخش دوم

اغلب یک بازارساز یک کارگزار هم می‌تواند باشد. بنابراین گاهی این امر این انگیزه را برای این نوع کارگزاران پیش می‌آورد که اوراق بهاداری را توصیه کنند که خود بازارگردان یا بازار ساز آنند. بنابراین تمایز وظایف و.... شفافیت تفکیک و کارگزاری و بازارسازی برای سرمایه‌گذاران از اهمیت خاصی برخوردار است.

تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و قیمت درخواستی فروش

فعالان بازار بورس‌ها کم و بیش با واژه تفاوت یا دامنه (Spread) قیمت پیشنهادی خرید (Bid) و قیمت درخواستی فروش آشنا هستند ولی با توجه به اهمیت این مفهوم و نقش آن در بورس‌ها لازم می‌آید که آشنایی عمیق‌تری با آن پیدا شود.

تفاوت قیمت پیشنهادی و درخواستی بر قیمت خرید و فروش ابزارهای مالی و اوراق بهادار در بورس‌ها اثرگذار است و لذا بر بازده پرتفوی سرمایه‌گذاران اثر دارد. بنابراین آشنایی بیشتر با آن می‌تواند در تصمیم‌سازی‌های سرمایه‌گذاران بورس‌ها نقش مهمی بازی کند.

عرضه و تقاضا

سرمایه‌گذاران باید قبل از آموزش زیر و بم‌ها و شرح تفصیلی مفهوم دامنه با دو مفهوم عرضه و تقاضا بیشتر آشنا شوند. عرضه بیانگر حجم و حضور یک کالای خاص در بازار است، مثل عرضه سهام یک شرکت خاص. تقاضا مبین تمایل پرداخت افراد برای به دست آوردن یک کالا یا سهم است.

فرض کنید، کارگزاری X قصد دارد ۱۰۰۰ سهم شرکت آلفا با قیمت ۱۰دلار برای مشتریان خود خریداری نماید و در مقابل کارگزاری Y می‌خواهد ۱۵۰۰ سهم آن شرکت را به قیمت ۲۵/۱۰ دلار بفروشد.

دامنه این دو قیمت یا اسپرد که تفاوت بین قیمت درخواستی یعنی ۲۵/۱۰دلار و قیمت پیشنهادی خرید یعنی ۱۰دلار است ۲۵/۰دلار می‌شود. هر سرمایه‌گذاری با توجه به تفاوت فوق در می‌یابد که اگر بخواهد ۱۰۰۰سهم را بفروشد، او باید هر سهم آن شرکت را به قیمت ۲۵/۱۰دلار خریداری نماید. یعنی جایگزین کالای فروش رفته خود کند!

اندازه این تفاوت و قیمت آن سهم را عرضه و تقاضای آن سهام در بورس تعیین می‌کنند. هرچه تعداد افراد حقیقی یا حقوقی (شرکت‌ها) برای خرید و میزان تقاضای آنها بیشتر باشد قیمت پیشنهادی خرید بالا می‌رود و فروشندگان قیمت درخواستی خود را بالاتر می‌برند.

نقد شوندگی

نقدشوندگی به چگونگی سهولت خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار در بورس‌ها یعنی بدون آنکه مجبور به تغییر قیمت آن دارایی شویم، اشاره دارد. برای مثال اگر شما سهمی را در بازار سهام خریدید به ۱۰ دلار و بلافاصله آن را به ۱۰دلار یا عددی بسیار نزدیک به آن فروختید می‌گویند بازار آن سهم کاملا نقدشوندگی دارد. برعکس اگر هرگز نتوانید آن را بفروشید بازار کاملا با عدم نقدشوندگی مواجه است. این دو حالت بندرت اتفاق می‌افتند، در شرایط عادی بازار حالتی بین این دو حد است.