بازارگردانی؛ از دستورالعمل تا اجرا!

گروه بورس-اعظم شریفی: تجربه جدید بازارسازی سهام چادرملو در صدور درخواست‌های فروش یک‌هزار سهمی، تنها به خروج اجباری فروشندگان از صف فروش کسل کننده چادرملو منجر شد.

به گزارش خبرنگار ما، ساعت ۸:۳۰ روز دوشنبه کارگزاران در سیستم معاملات، اطلاعیه‌ای را مبنی بر شروع بازارسازی سهام چادرملو به مدت یک ماه با محدودیت فروش از هر کد به تعداد یک‌هزار سهم و روزانه در مجموع ۲۵۰هزار سهم، مشاهده کردند. این اقدام بدون اطلاع قبلی دست‌اندرکاران باعث شد، کارگزارانی که براساس رویه سابق دستور فروش را براساس فروش ۱۰هزار سهم از هر کد به سیستم معاملات وارد می‌کردند، با پیغام خطا از سامانه مواجه شوند. این در حالی است که بازار سرمایه مدت‌ها است در انتظار تدبیر مسوولان برای به تعادل رسیدن این سهم سنگ‌آهنی است و تمام اخبار و شواهد حکایت از شروع بازارگردانی به شیوه جدید برای چادرملو داشت. بر این اساس قرار بود دامنه نوسان این سهم تا ۶درصد باز شود و حجم مبنای آن تا نصف کاهش یابد تا سهم در کوتاه‌ترین زمان ممکن، قیمت تعادلی خود را در بازار بشناسد. اما پذیرش دستورهای فروش یک‌هزار سهمی برای شرکتی که طی سه ماه گذشته ۵۰درصد کاهش قیمت داشته است و با صف فروش ۷میلیونی مواجه شده است، تنها شاید با عقب‌نشینی فروشندگان از صف‌های فروش خسته کننده یک هزار سهمی، به تعادل قیمتی سهم منجر شود.

از سوی دیگر با وجود تمام تمهیدات صورت گرفته در تجربه اولین روز از این ماجرا، همچنان یک‌میلیون صف فروش چادرملو در پایان معاملات روز دوشنبه باقی ماند. با اجرای این شیوه بازارسازی، چادرملو از فردا از گره معاملاتی خارج خواهد شد؛ چرا که در مجموع معاملات این سهم در ۱۰ روز گذشته به بیش از نصف حجم مبنا خواهد رسید و بنابراین هر چهار روز باید منتظر کاهش سه درصدی قیمت چادرملو باشیم. این در حالی است که دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران، ۲۲ تیرماه امسال از سوی هیات‌مدیره سازمان بورس به تصویب رسید، با این وجود و پس از گذشت ۶ ماه هنوز بازارگردانی براساس این دستورالعمل جایگزین بازارسازی قدیمی در شرکت‌ها نشده است. همچنین شرکت بورس در آذرماه حداکثر تعداد سهام قابل فروش ازهر کد معاملاتی به بازارساز را روزانه ۱۰هزار سهم اعلام کرد. به دنبال این موضوع بازارسازان ایران‌خودرو و سایپا در شروع دور جدید فعالیت خود تعلل کردند. با وقفه چند روزه در بازارگردانی شرکت‌هایی که بازارسازی ایران‌خودرو و سایپا را برعهده داشتند، این شرکت‌ها در شروع دوره جدید بازارگردانی کار خود را بدون در نظر گرفتن شرط ۱۰هزار سهمی از هر کد معاملاتی دنبال کردند.

ارائه درخواست‌های بازارگردانی به شیوه جدید

معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان در گفت‌وگو با «ایسنا» از ارائه چند تقاضا برای بازارگردانی به شیوه جدید خبرداد و گفت: در حال حاضر چند تقاضا در این زمینه مطرح است که با متقاضیان در حال مذاکره بوده و متناسب با شرایط بازار درخواست‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه تاکنون دو درخواست شفاهی و دو درخواست کتبی برای بازارگردانی به شیوه جدید ارائه شده است، عنوان کرد: این درخواست‌ها مورد بررسی قرار گرفته و اعمال تغییرات لازم به درخواست‌کنندگان ارائه شده است تا تغییرات مورد نظر را در شیوه‌ بازارگردانی ارائه کنند که تاکنون پاسخی از سوی آنها دریافت نشده است.

تمام این اتفاقات در حالی روی داده است که همچنان بازارگردانی شرکت‌ها بدون رساندن قیمت سهام آنها به قیمت‌ تعادلی دنبال می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: اغلب نگرانی‌ متقاضیان این است که اگر بازار به سمت پایین حرکت کند، بازارگردان دچار زیان می‌شود، ولی اگر یک یا دو مورد مجوز در این خصوص ارائه شده و اثبات شود بازار گردان دچار ضرر نمی‌شود، آن زمان است که این نگرانی از بین می‌رود، بنابراین نفرات اول در این مورد سرشکن هستند. محسنی در خصوص کارمزد بازارگردانی توضیح داد: در حال حاضر تخفیف برای کارمزد بازارگردانی به شورای عالی بورس ارائه شده است که در انتظار نظر شورا در این خصوص هستیم.

تدوین مقررات مشاوره و سبدگردانی اختصاصی

همچنین معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار از تدوین مقررات مربوط به شرکت‌های مشاوره و سبدگردانی خبرداد.

دکتر قاسم محسنی دمنه با اعلام این مطلب افزود: با تدوین این دستورالعمل‌ هر شرکت خارجی از شرکت‌های کارگزاری که متقاضی بوده و شرایط لازم را احراز کند، می‌تواند مجوز مشاوره و سبدگردانی دریافت کند.

وی با بیان اینکه این دستورالعمل‌ هفته آینده از معاونت نظارت بر نهادهای مالی خارج شده و به کمیته تدوین و مقررات ارسال شد و تا پایان سال به تصویب می‌رسد، مزایای آن را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: این شرکت‌ها تحت نظارت سازمان بوده و افراد با کارمزدهای مشخص، سرمایه خود را در اختیار سبدگردان قرار می‌دهند و به این ترتیب سبدگردانی اختصاصی برای فرد صورت می‌گیرد. از سوی دیگر شخص باید صاحب صلاحیت بوده و از این موقعیت سوءاستفاده نکند که به این منظور شرط‌هایی برای ارائه مجوز سبدگردانی و مشاوره گذاشته می‌شود، در نتیجه افراد با اطمینان می‌توانند به این شرکت‌ها مراجعه کنند.

وی با اشاره به اینکه ارائه مجوز سبدگردانی و مشاوره در حال حاضر فقط مربوط به شرکت‌های کارگزاری است، عنوان کرد: در این دستورالعمل به شرکت‌هایی که خارج از شرکت‌های کارگزاری، مجوز مشاوره و سبدگردانی ارائه می‌شود، به دلیل دسترسی کارگزاران به ایستگاه معاملاتی باید بایک کارگزار قرار داد بلند مدت منعقد کرده تا بتوانند سبدگردانی اختصاصی انجام دهند.