نشست نافرجام بزرگان بورس برای نجات بازار

عکس ها: نگار متین‌نیا

گروه بورس- معصومه طاهرخانی: نشستی که قرار بود اثر بحران‌های جهانی را روی بورس تهران بررسی کرده و در گام بعدی راهکارهای برون‌رفت را هم پیشنهاد کند تا آنجا سقوط کرد که تنها به محلی برای بحث درباره یک دستورالعمل پیش‌افتاده سازمانی تبدیل شد! بدیهی است در جلسه‌ای که از هرآنچه مقام مسوول است تا فعالان بازار در آن حضور داشتند، حداقل انتظار این است که بحث‌ها واقعی بوده و در نهایت نتایجی هم ارائه شود. چیزی که در جلسه روز یکشنبه کانون‌ نهادهای سرمایه‌گذاری ایران خبری از آن نبود.مطابق اطلاعاتی که در برگه معرفی سرفصل‌های جلسه آمده بود، قرار بود در این نشست بررسی موضوعاتی از قبیل بحران‌ مالی جهان گرفته تا بورس طلا و دستورالعمل بازارگردانی انجام شود، اما روند جلسه و چهره‌های خسته حاضران بعد از پایان جلسه این مهم را نشان نمی‌داد.دکتر حسین عبده تبریزی که ریاست جلسه را عهده‌دار بود در شروع جلسه به صراحت بر این موضوع تاکید کرد که واقعیت این است اقتصاد کمتر مرتبط ما با دنیا، در حال حاضر دچار مشکلات اساسی شده است، امری که قصد واکاوی آن را داریم.»در کنار وی شخصیت‌های دیگری چون رضا معظمی، نایب‌رییس کانون؛ دکتر علی حسینی، معاون سازمان بورس؛ دکتر قالیباف، مدیرعامل شرکت بورس؛ دکتر تقفی، دبیر کانون و در نهایت دکتر قاسم محسنی دمنه، معاون سازمان نیز حضور داشتند.

فقط بورس منفی نشده!

در ابتدای این جلسه، «حسن قالیباف»، مدیرعامل شرکت بورس ضمن خاص دانستن اوضاع بازارهای سهام دنیا و ایران گفت: به دلیل نبود سرمایه‌گذاران خارجی بورس ایران کمتر از دیگر بورس‌ها از بحران مالی تاثیر گرفته است.

در نتیجه چنین حالتی در حالی که بورس کشورمان به طور مستقیم از بحران مالی تاثیرپذیری نداشته، ولی نمی‌توان از کنار اثرات این بحران بر بخش واقعی اقتصاد گذشت.

وی تاکید کرد: کاهش نقدینگی و عدم نقدشوندگی تنها مختص به بورس نیست و سایر بازارها هم به فراخور با این مشکل روبه‌رو هستند. وجود چنین فضایی هم باعث شده که فعالان بازار چشم‌انداز مثبتی برای آینده نداشته باشند و به همین دلیل شاهد افت قیمت سهام در بورس باشیم.

۷۰ شرکت زیر ۱۰۰ تومان!

مدیرعامل شرکت بورس در ادامه به نتایج تحقیق جدیدی در شرکت بورس اشاره کرد و گفت: مطابق آمار به دست آمده نسبت P/E حدود ۷۰ شرکت در‌حال‌حاضر کمتر از ۳ است. از طرفی سقوط قیمت این شرکت‌ها به زیرقیمت اسمی یعنی ۱۰۰ تومان نیز نتیجه بعدی این بررسی است.وی توضیح داد: اتفاقا منفی شدن این شرکت‌ها در شرایطی است که اطلاعاتی که به بازار دادند، چندان هم منفی نبوده ولی جو روانی موجود در بازار بسیار تاثیرگذار بوده است. همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذاری هم که در مراحل مختلف از سهام حمایت می‌کردند نیز در‌حال‌حاضر به دلیل مشکل نقدینگی فعالیت چندانی ندارند.

لطفا سهامداران عمده همت کنند!

قالیباف به فرصت بازارسازی اشاره کرده و گفت: ما در شرکت بورس به دنبال بازارسازی به شکل سهل‌تری هستیم. در چنین شرایطی معتقد هستم که نقش سهامداران عمده‌ می‌تواند خیلی پررنگ و اثرگذار باشد.وی تصریح کرد: اگر الان نسبت به بازار بی‌تفاوت باشیم، این امکان وجود دارد که افت شدیدتر شود.

بیایید اتاق فکر تشکیل دهیم...

وی به تشکیل اتاق‌های فکر اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد می‌توانیم در این اتاق‌ها از نظرات فعالان بازار و صاحبنظران و در کل از خرد جمعی استفاده کنیم تا بتوانیم از این وضعیت فعلی عبور کنیم.وی یادآور شد معتقدم در این وضعیت، بازار هشدارهای مثبت می‌خواهد تا فعالان از بازار رویگردان نشده و به بازار برگردند.

اول به داد صنعت برسید!

در ادامه این مراسم «ابوالفضل متین»، دبیر کانون سهامداران حقیقی عکس‌العمل بازار به وقایع را طبیعی عنوان کرد و گفت: تا زمانی که اتفاق خاصی نیفتد سقوط‌ها ادامه پیدا می‌کند. از طرفی با توجه به اینکه این مساله با تاخیر زمانی روی صنعت تاثیر می‌گذارد، بنابراین لازم است که در ابتدا فکری به حال صنعت کشور کنیم.

وی پیشنهادهای چندگانه خود را اینگونه عنوان کرد: جدی گرفتن افزایش تعرفه واردات، تعریف سیاست‌های هجوم صادراتی، برخورد با سیاست‌های بازدارنده تولید، بهره‌گیری از قانون حداکثر استفاده از توان مهندسی داخل، تصحیح اطلاعات بازار برای شناسایی کف تعدیل قیمتی، جلوگیری از رفتن اعتماد عمومی از بورس و...

چرا استراتژی صنعتی نداریم؟

«رضا معظمی» نایب‌رییس کانون، سخنران بعدی این جلسه بود. وی با تاکید بر اینکه در ایران استراتژی صنعتی نداریم، گفت: تمام کشورهای دنیا استراتژی و برنامه‌ریزی دارند در حالی که ما کاملا بی‌دفاع هستیم. وقتی که می‌گوییم استراتژی صنعتی نداریم، منظور این است که هیچ‌گونه برنامه مشخصی برای صنعت کشورمان نداریم.

وی ادامه داد: حفظ صنعت در وهله اول وظیفه دولت و متولی اصلی آن هم وزارت صنایع است. ولی تضادهایی که در پاره‌ای موارد مثل تعیین تعرفه‌های فولاد، سیمان و... هست، باعث شده که این مساله با مشکل روبه‌رو شود.

نباید از مدیران توقع اطلاع‌رسانی داشت!

اما دکتر سیدعلی حسینی، عضو هیات‌مدیره سازمان بورس، ضمن دسته‌بندی مشکلات بورس به تقاضا و اطلاعات گفت: سهم به عنوان کالای واسطه‌ای مشکل تقاضا ندارد، بنابراین نگرش کوتاه‌مدت باید برای تقاضا حل شود.

وی افزود: در پاره‌ای موارد شرایطی در بازار حاکم می‌شود که سرمایه‌گذاران اطلاعات غلط منتشر شده از سوی چند شرکت را به کل بازار تعمیم می‌دهند و در کل نسبت به بازار بدبین می‌شوند.

وی اضافه کرد: در چنین شرایط بحرانی اقتصاد، نمی‌توان از مدیران توقع ارائه اطلاعات قابل اتکا داشت چون پارامتر‌‌‌‌‌‌های اقتصادی در حال تغییر هستند.

ما را با استراتژی کاری نیست!

حسینی گفت: اقتصاد ما انعطاف لازم را برای انعکاس واقعیت‌‌‌‌‌‌های اقتصادی ندارد زیرا قیمت بنزین به تناسب قیمت نفت کاهش یافته ولی همچنان در کشور گران فروخته می‌شود.

وی تصریح کرد: از طرفی شرکت‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری، سهامداران و مدیران، عکس‌العمل‌‌‌‌‌‌های سریعی به واقعیت‌‌‌‌‌‌های اقتصادی نشان نمی‌دهند و در زمانی که قیمت‌ها افت کرد، باز هم حاضر نیستند عکس‌العمل مناسب نشان دهند. به همین منظور سعی بر این است که از طریق اصلاح مقررات در بورس و کالا انعطاف را بیشتر کنیم. در بخش‌هایی که استراتژی مشخصی وجود دارد، آن سیاست رعایت نمی‌شود و در بخش‌هایی که استراتژی وجود دارد، روی آن پا گذاشته می‌شود.

ظاهرا همه واقعیت‌ها «بورس» نیست!

حسینی به ضرورت کمک دولت برای بهبود شرایط بحرانی بورس اشاره کرد و گفت: از دولت انتظار داریم که جامع‌نگری در تصمیمات داشته باشد زیرا نمی‌توان در نگاه به بازار پول، بازار سرمایه را کنار گذاشت و بر عکس و همین‌طور در صنایع تبعیض قائل شد. بنابراین انتظار ما از دولت این است که در تصمیمات جامع نگری داشته و کنترل‌‌‌های دقیق و برنامه ریزی شده قرار دهد. ولی از نظر دولتمردان هم، واقعیت‌ها بورس نیست و واقعیت‌‌‌های دیگری هم وجود دارد.

وی در پایان به تصمیم بورس برای فعال کردن قراردادهای بازارسازی روی بعضی سهام خاص اشاره کرد و هدف این حرکت را خلاصی برخی سهامداران ذکر کرد.

دامنه نوسان را حذف می‌کنیم!

دیگر سخنران این جلسه دکتر «قاسم محسنی دمنه»، معاون سازمان بورس بود. وی که قرائت دستورالعمل جدید بازارگردانی سهام را برعهده داشت و معتقد به کارآیی این دستورالعمل در شرایط کنونی بود، گفت: طبق این دستور‌العمل که ماه گذشته در سازمان بورس به تصویب رسید، بازارساز باید از قیمت سهم حمایت کرده و صف فروش را جمع کند.

وی گفت: این دستورالعمل با این هدف تنظیم شده است که نقدشوندگی را افزایش داده و عرضه و تقاضا را تنظیم کند. همچنین این دستورالعمل اجازه می‌دهد که دامنه نوسان قیمت بازتر و در پاره‌ای موارد حذف شود.

وی عنوان کرد: انتظار داریم با بازارگردانی در روش جدید برای بازارگردان‌ها سود آوری باشد و نگرانی سهامداران کاهش یابد. همچنین به نقدشوندگی سهم کمک می‌شود و از شرکت‌هایی که نقدینگی کافی دارند تقاضا می‌شود که بازارگردانی سهام به روش جدید را به عهده بگیرند.

محسنی یــادآور شد: در دستــورالعمل پیش‌بینی‌شده، ایستگاه معاملاتی اختصاصی رایگان در اختیار کارگزار بازار‌گردان قرار گرفته و پیشنهاد حذف کارمزد بازارگردان به شورای عالی بورس ارائه شده است. وی با اشاره به اینکه کسانی که سرمایه کافی دارند، امکان مشارکت آنها با کارگزار بازارگردان وجود دارد، اظهار کرد: با این روش کارگزاران از کارمزد‌های تخفیف برخوردار شده و بازارگردان‌ها از تفاوت قیمت خرید و فروش سود می‌برند.

خصوصی سازی: هنوز قیمت‌های ما جواب می‌دهد!

اما «اسماعیل غلامی»،‌ معاون امور آماده‌سازی سهام سازمان خصوصی‌سازی هم دیگر سخنران این برنامه بود.

وی ضمن اشاره به آیین نامه قیمت‌گذاری سهام گفت: تصور ما این است که براساس آیین نامه قیمت‌گذاری قیمت‌های اولیه که عرضه شده، قیمت‌های ذاتی است که هنوز هم در بازار جواب می‌دهد.

وی تحلیل‌های اشتباه فعالان بازار را عامل اصلی اوضاع کنونی دانست و گفت: با وجود اینکه سهام عرضه شده دارای کارشناس و تحلیل‌گر بود، ولی تحلیل‌ها در بازار اشتباه است زیرا اگر این تحلیل‌ها منطقی‌تر بود بازار تا این حد دچار نوسان نمی‌شد. البته طبیعی است که بحران‌های جهان در وضعیت فعلی بازار بی‌تاثیر نبوده است.

وی به مزایده یکی از شرکت‌ها در روز گذشته اشاره کرد و گفت: روز گذشته در سازمان خصوصی سازی مزایده‌ای به ارزش ۱۱۰‌میلیارد تومان برگزار شد ولی خریدار این شرکت که این مبلغ را پرداخت کرده است، از صورت‌های مالی شرکت بی‌اطلاع بود بنابراین نتیجه می‌گیریم که متاسفانه تحلیل درست در بازار وجود ندارد.

ما «قانونی» حمایت می‌کنیم

غلامی تاکید کرد: سازمان خصوصی‌سازی و هیات واگذاری به دنبال این است که از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده حمایت کند، گرچه سازمان خصوصی ملزم به رعایت و اجرای قوانین است ولی تا آنجا که قانونگذار اجازه دهد در مورد تخفیفاتی که ممکن است وجود داشته باشد، این کار را انجام می‌دهد.

وی افزود: با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ و تصویب نهایی آن در چارچوب قانون باید وظایف خود را انجام دهیم ولی قیمت اولیه سهام شرکت‌ها که تعیین شد، منطقی بود و به رشد تحلیل‌های نادرست به این سمت حرکت کرد.