ترجمه: دکتر پرویز پیری

تنظیم: حافظ علی‌پور

بخش سیزدهم

۲-۵ - نگهداری و جمع‌آوری اطلاعات لازم برای اثبات دستکاری ۱-۲-۵ - الزامات نگهداری سوابق و گزارش‌هاِی سازمان‌های خودگردان، بورس‌ها و واسطه‌ها

مسوول بازرسی باید از منافع ناشی از الزام به نگهداری سوابق موجود در حوزه مربوطه استفاده نماید. بسته به شرایطی همچون نوع روش بازرسی و گروه‌های درگیر و مکانیزم‌های بازار و معامله، باید مستندات زیر مورد توجه قرار گیرند: مستندات معاملات اوراق سهام، اوراق مشتقه و دارایی‌هایی که قیمت آنها دستکاری شده است، شامل محدودیت سفارش‌ها، تاییدات، گزارش‌های ماهانه، دفاتر معامله، چک‌های باطل شده، انتقال مالکیت ابزار مالی، انتقال سهام و سایر مستندات مربوطه. علاوه بر این اطلاعات را می‌توان از طریق سازمان‌های تسویه وجوه و سپرده‌گذاری مرکزی به دست آورد. شناخت هویت طلبکاران، صاحبان سهام و دارندگان اوراق مشتقه، به منظور تعیین مشتریانی که از عوض آنها ممکن است معامله انجام شود، دارای اهمیت زیادی است. همچنین تحقیق در مورد مکالمات تلفنی طلبکاران و صاحبان سهام نیز مهم بوده و حتی می‌توان از مکالمات تلفنی ضبط شده بین واسطه‌ها و مشتریان آنها نیز استفاده کرد.

بازرس به سوابق مکالمات و سوابق معاملاتی دیگر افرادی که به‌طور بالقوه در نقشه دستکاری دست داشته‌اند، مانند: بازاریاب، صادرکننده اوراق و مدیریت آن، خریداران، آژانس‌های انتقال، سرمایه‌گذاران و دیگر کارگزاران و هر فرد دیگری که در این جریان دخیل باشد، نیاز دارد. در یک پرونده اینترنتی دستکاری، بازرس به اطلاعاتی در مورد ارائه‌کننده خدمات اینترنتی و دیگر منابع مربوط به فرستندگان، دریافت‌کنندگان و دیگر مسوولان صفحات وب، نیز نیاز دارد.

دیگر منبع مهم مستندات در معاملات مظنون به دستکاری، مدارک و سوابق حسابرسی بورس اوراق بهادار و حسب مورد سازمان‌های خودگران می‌باشد. به طور مثال انواع گزارشات و تجزیه و تحلیل‌های ذیل در نتیجه داده‌های معامله قابل ارائه می‌باشند:

۱) گزارشات نوسان قیمت بازارگردان. ۲) تحلیل بهترین مظنه قیمتی و عرضه در قیمت پایین. ۳) گزارشاتی که نشانگر حجم کلی معاملات بین کل بازارسازان و حجم معاملات هر بازارساز به صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه و... می‌باشد. ۴) گزارشاتی که به صورت مقایسه‌ای اثر معاملات را به منظور تعیین اینکه آیا نوسان معاملات در داخل دامنه (حداقل و حداکثر) انجام شده است یا خیر. ۵) گزارشات نظارتی بر اوراق بهادار که نشانگر فعالیت بازار است. ۶) نشان دادن هشدارهای پایانی که نشانگر این است که آیا قیمت پایانی اوراق به کرات در یک دوره زمانی خاص بر مبنای پارامترهای خاص بیرونی معامله شده است.

در مورد معامله اوراق مشتقه، انواع ذیل از اطلاعات می‌تواند قابل دسترس بوده، جمع‌آوری شده یا از اطلاعات معاملات به دست آید: ۱) قیمت‌گذاری قراردادها در طول روز معاملاتی و به صورت لحظه‌ای؛ ۲) اطلاعات معاملاتی شامل تاریخ معامله، قرارداد کالایی، ماه تحویل، تاریخ انقضا، خرید یا فروش، حجم، طرف‌های معامله و قیمت قرارداد؛ ۳) موقعیت‌های اعضاء و استفاده‌کنندگان بازار زمانی که وضعیت آنان از یک حد خاص بالاتر رود؛ ۴) هویت هر یک از طرفین در سیستم نسبت به موقعیت اولین مشتری در طی ماه قرارداد برای هر صاحب موقعیت؛ ۵) موجودی ذخیره یا دیگر عرضه‌های قابل تحویل؛ ۶) اطلاعات معاملات OTC شامل تاریخ معامله، میزان سود، دوره انتظار و سررسید معامله، خرید و فروش، حجم، طرفین قرارداد و قیمت قرارداد؛ ۷) اطلاعات وضعیت (OTCا) ۸) زمان تحویل؛

۲-۲-۵ - سوابق بانکی

جمع‌آوری سوابق بانکی افراد و سازمان‌های مختلف درگیر در معامله اوراق سهام یا قرارداد مشتقه و کالاهای مربوط به آن از اهمیت برخوردار است. این سوابق می‌توانند آثاری از رشوه، پرداخت‌های غیرواقعی، تجزیه سود یا توافق‌نامه‌های مالی مشترک را برملا سازند. مستندات بانکی همچنین در ردیابی عواید ناشی از دستکاری و به تبع آن اثبات اثرگذاری سوء بر معامله معمول دارایی‌های مالی کمک شایانی می‌کند.

۳-۲-۵ - سوابق مکالمات تلفنی

سوابق تلفنی، نامه الکترونیکی و فاکس متعلق به کارگزاران، مشتریان، سرمایه‌گذاران، کارکنان شرکت‌ها یا بازاریاب، اطلاعاتی را در مورد معاملات تبانی‌گرایانه و دیگر فعالیت‌های دستکارانه به دست می‌دهند.

۴-۲-۵ - استفاده از نیروهای قانونگذاری برای جمع‌آوری اطلاعات

مسوولان بازرسی می‌توانند از نیروهای قانونگذاری متفاوتی برای به دست آوردن اطلاعات مذکور بهره جویند. نیروهای مختلف جمع‌آوری اطلاعات که قانونگذاران اوراق سهام یا مشتقه می‌توانند از آنها بهره ببرند عبارتند از: ۱) گزارش اجباری وضعیت خرید یا فروش؛ ۲) قدرت بازرسی مستندات و مدارک و گواهینامه‌ها؛ ۳) قدرت درخواست شنود یا درخواست شهود و مستندات از سرمایه‌گذاران، مشتریان و قسمت‌های دیگر در رتبه‌های بعدی مثل بانک‌ها و شرکت‌های مخابراتی.

۶ - تنش‌های موجود در اعمال قانون علیه دستکاری

۱-۶ - استانداردهای اثبات

در بسیاری از حوزه‌های قضایی، ‌استانداردهای مختلفی برای اثبات اعمال مجرمانه، مدیریتی و مدنی وجود دارد که بالاترین استاندارد مربوط به اثبات اقدام قانونی جنایی می‌باشد. در همه این سه نوع، دشوارترین کار برای مسوولان اجرایی و قانونگذاری، به دست آوردن شواهد مستقیم از دستکاری است. در برخی موارد، مسوول اجرایی یا قانونگذاری می‌تواند اطلاعات مستقیمی مثل شهادت هم‌دستان در دستکاری قیمت یک سهم خاص یا زیرمجموعه‌های آن به دست آورد.