ترجمه: دکتر پرویز پیری

تنظیم: حافظ علی‌پور

بخش سوم

قانون‌گذاران باید در هر دو حوزه داخلی و بین‌المللی برای به‌دست آوردن اطلاعات مربوط به اعمال دستکاری به دنبال دریافت کمک دیگران باشند.

بنابراین، آنها باید از همکاری دیگر مسوولان اطمینان حاصل کنند.

قانون‌گذاران باید تا حد امکان در تعامل با بورس‌های داخلی بوده و تا حد امکان همکاری بین بورس‌ها را افزایش داده و تسهیل نمایند. علاوه بر این، قانون‌گذاران باید در مواقع لزوم از همتایان خارجی خود از طریق امضای یادداشت‌های تفاهم همکاری یا دیگر جلسات رسمی و غیررسمی کمک بگیرند. ضمنا قانون‌گذاران در موارد مقتضی باید از دیگر مسوولان که به اطلاعات دسترسی دارند یا توانایی ارسال و ارائه اطلاعات ارزشمند برای تحقیق و اثبات دستکاری دارند، کمک طلب کنند.

براساس تجربیات عملی اعضای کمیته تکنیکی گروه‌های کاری تبادل اطلاعات (TCWG-۴) این گزارش مورد ذیل را ارائه می‌کند:

*ماهیت خلاف دستکاری را در حوزه اعضای TCWG-G بیان می‌کند.

*تمهیدات مفید و موثر در کشف، تحقیق و تعقیب قانونی فعالیت‌های دستکاری بیان می‌کند.

*نقش همکاری بین بورس‌ها را در حوزه قانونی کشف و تحقیق دستکاری‌های بالقوه مورد بررسی قرار داده و ابزارهای خاص در دسترس را برای همکاری و تبادل اطلاعات بین بورس‌ها و قانون‌گذاران معلوم می‌سازد.

*شرایطی را که در آن نیاز به همکاری بین‌المللی برای تحقیق و تعقیب قانونی وجود دارد، بیان می‌سازد.

*توصیه می‌کند که قانون‌گذاران اوراق‌بهادار و مشتقه که از لحاظ قانونی و دستورالعمل، توانمند هستند برای جلوگیری از رفتارهای دستکاری به مسائل زیر توجه کنند:

-داشتن ابزار موثر از جمله قوانینی که دستکاری را به صورت شفاف توضیح داده و انعطاف‌پذیری مناسبی در جهت‌ پیگیری طرح‌ها و نقشه‌های دستکاری جدید داشته باشند.

-اقتدار کافی برای تحقیق و پیگرد قانونی یا بازداشت افراد دستکاری‌کننده در بازار یا توانایی کار با مسوولان داخلی دیگر برای انجام این عملیات را داشته باشد.

-داشتن توانایی برای همکاری در همه مراحل یک مساله از نظارت گرفته تا تحقیق و اقدام عملی در بورس‌های داخلی و فراسوی مرزها.

-این گزارش، شاخصه‌های بازار (از قبیل اندازه و نقدینگی) را از جمله فاکتورهای موثر در احتمال دستکاری می‌داند. در مورد اوراق مشتقه نیز بازار نقد موجود می‌تواند موثر باشد. حوزه‌های قضایی رویکردهای متفاوتی را برای مقابله با دستکاری دنبال می‌‌کنند.

به همین علت این گزارش قصد ارجحیت قائل شدن یک رویکرد بر دیگری را ندارد. بلکه هدف این طرح ارائه یک نمونه و منبع علمی از رویکردهای متفاوت قانونی مقابله با دستکاری است. برنامه‌ریزان به خوبی آگاه هستند که اعتماد به منصفانه‌ بودن بازارها، نقدینگی و کارآیی بازار را بالا می‌برد و آن قوانین می‌توانند با مقابله و تعقیب قانونی موثر دستکاری، این اعتماد را تحکیم بخشند. البته لازم به ذکر است که قوانین نباید به گونه‌ای باشد که آزادی معاملات را محدود نماید.

۲ - انواع رفتارهای دستکارانه

اجزای رفتارهای دستکاری بازار نسبت به نوع بازار می‌توانند متغیر باشند. ضمانت اجرایی مربوط به نقض قوانین و دستورالعمل جلوگیری از دستکاری نیز از یک حوزه قضایی به دیگر حوزه متفاوت است. در برخی جاها این رفتار جرم قانونی است و مجرم تحت پیگرد قانونی قرار می‌‌گیرد. در برخی دیگر این رفتار یک جرم مدنی و مدیریتی بوده و مجرم مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

باید گفت در برخی حوزه‌ها با دستکاری در بازار اوراق سهام و مشتقه به گونه‌ای متفاوت برخورد می‌شود. همچنین برخی مسوولان رفتار فوق را به صورت یک قانون ثابت تعریف نمی‌کنند، بلکه آنها را به صورت موردی یا مسبوق به سابقه حل و فصل می‌کنند.

آنچه در ذیل می‌آید بحث در مورد اجزای تشکیل دهنده جرم دستکاری و برخی مثال‌ها در مورد رفتار دستکاری می‌‌باشد.

انواع رفتارهای دستکاری را می‌توان براساس روش‌های مورد استفاده، اهداف این اعمال و گروه‌های درگیر به شرح زیر طبقه‌بندی نمود.

۱-۲ روش‌ها

تعدادی از روش‌های مورد استفاده عبارتند از:

* انجام یک سری معاملات در انظار عمومی به منظور ارائه تصویری ساختگی از تغییر قیمت در اوراق بهادار (رنگ کردن)

* معاملات غیرواقعی که در آن مالک واقعی اوراق سهام یا قرارداد مشتقه تغییر نمی‌یابد (معاملات همزمان)

* معاملاتی که در آنها هر دو سفارش خرید و فروش همزمان با یک قیمت و تعداد توسط گروه‌های متفاوت ولی تبانی‌گر وارد می‌شوند. (سفارشات هماهنگ غیرواقعی).

* افزایش دامنه پیشنهادی قیمت خرید برای یک سهم یا ورقه مشتقه برای افزایش قیمت آن (بالا بردن قیمت پیشنهادی)

* فعالیت خرید سهام در حالی که قیمت‌ها بالا و رو به افزایش هستند. اوراق سهام در بازار (عمدتا توسط خرده سهامداران) به قیمت بالاتری فروش می‌روند. (بالا و پایین کردن قیمت)

* خرید و فروش اوراق سهام و مشتقه در پایان ساعات کاری معاملات به منظور تلاش برای تغییر قیمت پایانی روز (بازاریابی قیمت پایانی)