دولت تعیین کرد
سهام دولتی چگونه قیمت می‌خورد؟
در این آیین‌نامه که چکیده آن چندی قبل ( اوایل خردادماه) منتشر شد، به طور جزئی به روش‌های واگذاری سهام(بورس، مزایده و مذاکره) روش‌های قیمت‌گذاری (بورس، سودآوری، میانگین موزون سود تعدیل شده، ارزش جاری خالص دارایی‌ها، تعیین قیمت سهام جزئی)، روش‌های کشف قیمت، نحوه پرداخت قیمت سهام در نظر خریداران، فروش اقساطی، چگونگی تخفیف در واگذاری و ... اشاره شده است.
افزون بر این، آیین‌نامه مزبور در شرایطی منتشر می‌شود که ابهامات در قیمت‌گذاری واحدهای دولتی موجب شد چندی قبل سازمان بازرسی کل کشور (مجری همایش اصل 44 که طی دو روز گذشته در تهران برگزار شد) طی اطلاعیه‌ای عنوان کند که نحوه ارزش‌گذاری و واگذاری سهام شرکت‌های دولتی را بررسی می‌کند.
روابط‌عمومی سازمان بازرسی کل کشور گزارش داد: در اجرای این برنامه بازرسی، محورهای ذیل مورد بررسی قرار می‌گیرد:
1 - نظارت بر نحوه ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های مشمول واگذاری
۲ - نظارت بر نحوه آماده‌سازی شرکت‌های مشمول واگذاری
3 - نظارت بر نحوه انعقاد قراردادهای فروش سهام شرکت‌های دولتی با خریداران
۴ - نظارت بر نحوه وصول درآمدهای حاصل از واگذاری و تطابق آن با مقادیر پیش‌بینی شده در قانون بودجه سال ۱۳۷۸ کل کشور
5 - نظارت بر نحوه مصرف وجوه حاصل از واگذاری مطابق با ماده 8 قانون برنامه چهارم توسعه
۶ - نظارت بر تطابق قوانین با دستورالعمل‌های صادره و تاثیر اجرایی شدن آنها بر فرآیند واگذاری
7 - نظارت بر میزان واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در جهت انطباق با قانون برنامه چهارم توسعه و قوانین بودجه سنواتی
این سازمان در اواسط ماه گذشته اعلام کرد که بازرسان و کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور در سازمان خصوصی‌سازی مستقر شدند.
حال به نظر می‌رسد که دراین فضا، ابلاغ این آیین‌نامه، مسیر را برای شفاف شدن ارزش‌گذاری و کشف قیمت سهام دولتی هموار می‌کند؛ چرا که ماده سوم آیین مزبور به قیمت‌گذاری می‌پردازد.
از مذاکره تا بورس
بر اساس ماده سوم این آیین‌نامه قیمت پایه برای سهامی که از طریق مزایده عرضه می‌شود، قیمت کارشناسی مصوب هیات عالی واگذاری است و درصورتی که برای سهام عرضه شده خریداری به قیمت پایه سهام وجود نداشته باشد، هیات عالی واگذاری به استناد گزارش توجیهی سازمان خصوصی‌سازی و ملاحظات مندرج در گزارش کارشناس قیمت گذاری سهام برای مزایده‌های بعدی قیمت‌های پایین تری انتخاب و اعلام می‌کند. همچنین قیمت پایه در مورد سهامی که برای اولین بار از طریق بورس اوراق بهادار عرضه می‌شوند، قیمت کارشناسی بر اساس روش بند «ب» ماده (2) آیین‌نامه و در مورد سهام پذیرفته شده در بورس که دارای بازار فعال نیستند، قیمت کارشناسی بر اساس قیمت مصوب هیات عالی واگذاری است، ولی برای کشف قیمت لازم است سهام مربوط برای مدت مناسب و تعداد کافی توسط کارگزاران متعدد معامله شود. جدای از این در صورتی که قیمت کشف شده کمتر از قیمت پایه سهام باشد، قیمت کشف شده برای واگذاری معتبر خواهد بود. در مورد اینگونه سهام عرضه بلوکی در بورس اوراق بهادار تا کشف قیمت ممنوع است و پس از کشف قیمت مقررات جزء (2) بند «الف» ماده (2) مجرا خواهد بود.
این آیین‌نامه می‌افزاید: قیمت پایه برای سهامی که از طریق مذاکره به فروش می‌رسد، قیمت کارشناسی مصوب هیات عالی واگذاری است، ولی هیات عالی واگذاری به استناد گزارش توجیهی سازمان خصوصی سازی و بر اساس ملاحظات مندرج در گزارش کارشناس قیمت‌گذاری سهام، دامنه مجاز کاهش یا افزایش قیمت سهام را تعیین می‌کند.
همچنین هیات عالی واگذاری می‌تواند در خصوص تغییرات قیمت پایه، قسمتی از اختیارات خود را به سازمان خصوصی‌سازی تفویض کند.اصل آیین‌نامه مزبور به شرح زیر است:
براساس این مصوبه، وزیران عضو کمیسیون اقتصاد بنا به پیشنهاد شماره ۵۱۰۱۰/۵۷۱۲/۶۱ وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند «و» ماده (۱۴) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع ماده (۹) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۸۳ و با رعایت تصویب‌نامه شماره ۱۶۴۰۸۲/ ت ۳۷۳ ه مورخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۶ آیین‌نامه اجرایی «قیمت‌گذاری سهام متعلق به دولت و شرکت‌های دولتی، تخفیف‌ها و چگونگی پرداخت قیمت توسط خریداران» را تصویب کردند.
جزئیات کامل آیین‌نامه اجرایی قیمت‌گذاری سهام متعلق به دولت و شرکت‌های دولتی، تخفیف‌ها و چگونگی پرداخت قیمت توسط خریداران به شرح ذیل است:
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
1 - سهام قابل واگذاری: سهام متعلق به دولت و شرکت‌های دولتی که با تصویب هیات وزیران مشمول واگذاری می‌شوند.
۲ - سهام با عرضه تدریجی: سهامی که به دفعات و به تدریج و نه به طور یکجا و بلوکی از طریق بورس اوراق‌بهادار عرضه می‌شوند.
3 - سهام با عرضه یکجا و بلوکی: سهامی که تماما به طور یکجا یا بعضا به دفعات و در اندازه‌هایی که بیش از پنج‌درصد کل سهام شرکت باشد، از طریق بورس اوراق‌بهادار عرضه می‌شوند.
۴ -سهام با عرضه از طریق مزایده یا مذاکره: سهامی که تماما به طور یکجا و یا بعضا به دفعات و به صورت بلوکی از طریق مزایده یا مذاکره و خارج از بورس اوراق‌بهادار برای فروش عرضه می‌شوند.
5 - سهام دارای بازار فعال: سهامی که در بورس اوراق‌بهادار در شرایط عادی، به شکل مستمر و بر اساس قیمت‌های قابل اتکا، داد و ستد می‌شوند.
۶ -قیمت پایه: قیمتی که توسط کارشناسان قیمت‌گذاری سهام با به کارگیری روش‌های مندرج در این آیین‌نامه، مشخص و پس از تصویب توسط هیات عالی واگذاری، مبنای تعیین قیمت نهایی واگذاری قرار می‌گیرد. در مورد سهام، دارای بازار فعال قیمت پایه معادل قیمت مندرج در تابلو بورس اوراق‌بهادار است.
7 - کارشناس قیمت‌گذاری سهام: شخص حقیقی یا حقوقی که تعیین قیمت پایه سهام قابل واگذاری را به عهده می‌گیرد.
۸ - نرخ بازده سرمایه‌گذاری: معادل نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکت دولتی در سال قیمت‌گذاری به اضافه‌درصدی بابت مخاطره سرمایه‌گذاری و نوع صنعت که توسط هیات عالی واگذاری در هر سال تعیین می‌شود.
ماده 2- آن گروه از سهام قابل واگذاری که دارای بازار فعال است، طبق روش مندرج در بند «الف» این ماده و بقیه سهام قابل واگذاری، طبق سایر روش‌های مندرج در این آیین‌نامه، حسب مورد، قیمت‌گذاری می‌شود.
الف- روش بازار (استفاده از قیمت‌های بورس اوراق‌بهادار)
قیمت پایه و قیمت واگذاری در مورد سهام دارای بازار فعال که به تدریج از طریق بورس اوراق‌بهادار عرضه می‌شود، معادل قیمت تابلو در زمان معامله سهام می‌باشد.
حداقل قیمت پایه در مورد سهام دارای بازار فعال که به شکل بلوکی از طریق بورس اوراق‌بهادار عرضه می‌شود، قیمت تابلو بورس در زمان معامله است. هیات عالی واگذاری می‌تواند به استناد گزارش سازمان خصوصی سازی و با توجه به میزان سهام قابل عرضه که ممکن است خریدار یا خریداران را قادر به اعمال نفوذ قابل ملاحظه در شرکت مورد نظر نماید یا موجبات تسلط آنان را بر آن شرکت فراهم آورد، مبلغی را به قیمت پایه بیافزاید و بدین ترتیب، قیمت جدید پایه را مشخص نماید.
ب- روش سودآوری
در این روش، قیمت سهام از طریق تقسیم کردن میانگین موزون سود تعدیل شده قبل از کسر مالیات سه سال آخر قبل از سال قیمت‌گذاری بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت با لحاظ کردن عوامل تعدیل کننده سود که در زیر توصیف شده است بر نرخ بازده سرمایه‌گذاری تعیین می‌شود، سپس این قیمت پس از لحاظ کردن عوامل مندرج در بند ۲ زیر تعدیل می‌شود.
تبصره 1- برای محاسبه میانگین موزون سود سه سال آخر لازم است برای سودهای تعدیل شده قبل از کسر مالیات برای سال اول قبل از قیمت‌گذاری ضریب سه، سال دوم قبل از قیمت‌گذاری ضریب دو و سال سوم قبل از قیمت‌گذاری ضریب یک در نظر گرفته شود و سپس مجموع این حاصل ضرب‌ها بر عدد 6 تقسیم شود.
تبصره ۲- این روش تنها در مورد شرکت‌هایی کاربرد دارد که میانگین موزون سود سه سال گذشته قبل از کسر مالیات آنها پس از لحاظ کردن عوامل تعدیل‌کننده سود، دست کم معادل پنج‌درصد ارزش جاری خالص دارایی‌های آنها (طبق بند ج این ماده ) باشد.
تبصره 3- در شرکت‌هایی که طبق استانداردهای حسابداری لازم است صورت‌های مالی تلفیق تهیه شود، سود تلفیقی قبل از کسر مالیات سه سال آخر قبل از سال قیمت‌گذاری، مبنای محاسبه خواهد بود.
۱ - عوامل تعدیل‌کننده سود به شرح زیر است:
1-1 - درآمدها و هزینه‌های استثنایی و غیر مترقبه طبق استانداردهای حسابداری
۲-۱ - کسری ذخایر مربوط به سه سال آخر مبنای تعیین سود طبق بندهای گزارش حسابرس و بازرس قانونی و رسیدگی کارشناس قیمت‌گذاری سهام.
تبصره- چنانچه در گزارش حسابرس و بازرس قانونی به دلیل وجود محدودیت یا ابهام برای کسر ذخایر، مبلغ تعیین نشده باشد، لازم است کارشناس قیمت‌گذاری سهام برآوردی منطقی از کسر ذخایر ارائه و در محاسبات خود لحاظ کند. رویدادهای تعدیلی بعد از تاریخ ترازنامه و بعد از تاریخ گزارش حسابرس و بازرس قانونی و قبل از تاریخ صدور گزارش قیمت‌گذاری سهام باید در تعدیل سود سال مربوط لحاظ شود.
۳-۱ - درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی که در روال عادی فعالیت‌های مستمر شرکت واقع نشده است، نظیر سود یا زیان ناشی از فروش دارایی‌های ثابت.
4-1 - سایر عوامل تعدیل‌کننده بر اساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
۵-۱ - سود سال‌های دوم و سوم ماقبل سال قیمت‌گذاری (پس از لحاظ کردن تعدیلات بالا) قبل از اینکه در محاسبه میانگین موزون سود سه سال مورد نظر منظور شوند، لازم است
بر اساس تغییرات شاخص قیمت‌های عمده فروشی تعدیل گردند.
۶-۱ - مزیت‌ها و محدودیت‌های دولتی یا سازمان‌های پوشش‌دهنده از قبیل وابستگی‌ها و مناسبات خاص تجاری، تعرفه‌های گمرکی، سیاست‌های خاص قیمت‌گذاری کالا و خدمات (ورودی و خروجی) یارانه‌های دریافتی، عدم استفاده و بهره‌وری از عوامل تولید، استفاده از تسهیلات بانکی خاص (تکلیفی) وجود بازار مطمئن یا انحصاری و همچنین شمول قوانین و مقررات خاص دولتی که سود شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در صورت واگذاری، تداوم ندارند یا تغییر خواهند کرد، توسط کارشناس قیمت‌گذاری برآورد و به عنوان عوامل تعدیل‌کننده در محاسبه سود لحاظ خواهند شد.
در صورتی که به هر دلیلی آثار عوامل مزبور قابل تقویم نباشد، ضروری است کارشناس موارد مذکور را با توضیحات لازم در گزارش کارشناسی افشا نماید.
۲ -قیمت سهام پس از محاسبه به ترتیب بالا، با توجه به عوامل زیر تعدیل می‌شود:
1-2 - دارایی‌ها حاصل از افزایش سرمایه (اعم از نقد و غیر نقد)، غیر از افزایش سرمایه از محل مطالبات اشخاص و سهامداران در سال قیمت‌گذاری به قیمت سهام افزوده می‌شود.
۲-۲ - توزیع منابع در سال قیمت‌گذاری یا سال قبل از آن بین صاحبان سهام، از جمله سود سهام پرداخت شده، از قیمت سهام کسر می‌شود.
3-2 - برای سال‌هایی که برگ‌های قطعی مالیات بر در آمد شرکت صادر نگردیده است، کسری ذخایر مالیاتی سال‌های مزبور طبق قانون مالیات‌های مستقیم توسط کارشناس قیمت‌گذاری سهام محاسبه و از قیمت سهام کسر می‌گردد.
۴-۲ - خالص ارزش بازیافتنی آن گروه از دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود شرکت که طی مدت سه سال قبل از سال واگذاری بلااستفاده بوده و در اجرای عملیات و فرآیند سود آوری شرکت تاثیر نداشته است و همچنین ارزش بازیافتنی موجودی کالای نایاب به قیمت سهام شرکت افزوده می‌شود.
5-2 - ارزش طرح‌های توسعه و تکمیل شامل طرح‌های نیمه تمام یا آماده بهره‌برداری که تا پایان سال قبل از واگذاری به مرحله بهره‌برداری نرسیده اند حسب مورد و همراه با مفروضات و توجیهات لازم طبق یکی از روش‌های زیر محاسبه و به قیمت سهام شرکت اضافه می‌گردد:
۱ - ارزش جایگزینی
2 - ارزش خالص بازیافتنی
۳ - ارزش فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی ناشی از اجرای طرح
4 - بهای تمام شده طرح (که طبق استانداردهای حسابداری تعیین شده است)
تبصره ۱- ارزش طرح‌های توسعه که کمتر از سی ماه از تاریخ بهره‌برداری آنها گذشته است (نسبت به پایان آخرین سال قبل از سال قیمت‌گذاری) به قیمت سهام شرکت اضافه می‌شود، مشروط بر آنکه بازده هر یک از آنها بر اساس نرخ بازدهی و مدت بهره‌برداری در هر یک از سال‌های قبل از سال واگذاری محاسبه و به عنوان عامل تعدیل‌کننده از سود سال‌های مزبور کسر شود.
تبصره 2- آن بخش از طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه ای که از محل منابع بودجه عمومی دولت تامین شده یا می‌شود شامل طرح‌های نیمه تمام یا آماده بهره‌برداری و کلیه اموال و دارایی‌های منقول و غیر منقول آنها تا زمان بهره‌برداری و واگذاری، جز طرح‌های توسعه شرکت مورد نظر محسوب نمی‌شوند.
۶-۲ - ارزش جاری سرمایه‌گذاری در سایر شرکت‌ها در صورتی که به کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه بر شرکت سرمایه پذیر منجر نشده باشد و همچنین سرمایه‌گذاری در سایر اوراق‌بهادار به قیمت سهام افزوده می‌شود و سود مربوط به اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها نیز به عنوان عامل تعدیل‌کننده از سود شرکت کسر می‌گردد.
7-2 - مبلغ مانده موجودی نقد، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، اوراق مشارکت و سایر دارایی‌های مالی مشابه که در سال قبل از سال قیمت‌گذاری از افزایش سرمایه و از محل آورده نقدی صاحبان سهام ایجاد شده‌اند و بر فرآیند سودآوری شرکت در سال مزبور اثر گذاشته‌اند و مبلغ این اثر آشکارا قابل اندازه‌گیری است، به قیمت سهام افزوده و اثر سودآوری آن به عنوان عامل تعدیل‌کننده از سود سال مزبور کسر می‌شود، اما اگر دارایی‌های مزبور بر سودآوری شرکت در سال قبل اثر نگذاشته است، تنها کافی است مبلغ آن به قیمت سهام اضافه شود. چنانچه دارایی‌های مزبور بر سودآوری شرکت اثر کلی گذاشته باشد، اما این اثر به طور مشخص قابل اندازه‌گیری نباشد، نیاز به انجام هیچگونه تعدیلی نیست.
۸-۲ - برای دوره بین تاریخ پایان آخرین سال مالی و تاریخ قیمت‌گذاری سهام، سودی براساس حاصل ضرب نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکتی دولتی در قیمت محاسبه شده برای سهام شرکت پس از لحاظ کردن کلیه عوامل تعدیل‌کننده، محاسبه و به قیمت سهام شرکت اضافه می‌شود.
ارزش جاری خالص دارایی‌ها
ج- ارزش جاری خالص دارایی‌های شرکت برابر است با ارزش جاری کلیه دارایی‌ها پس از کسر کلیه بدهی‌های شرکت که به شرح زیر تعیین می‌گردد. در شرکت‌هایی که طبق استانداردهای حسابداری لازم است صورت‌های مالی تلفیقی تهیه شود، ارزش جاری خالص دارایی‌ها، طبق ترازنامه تلفیقی پایان آخرین سال قبل از سال قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.
1 - ارزش جاری دارایی‌های ثابت شرکت‌هایی که نسبت به تداوم فعالیت آنها ابهام وجود دارد، بر اساس خالص ارزش بازیافتنی مبتنی بر فروش آنها، توسط کارشناس قیمت‌گذاری سهام با استفاده از تخصص دیگران (کارشناسان رسمی) تعیین می‌گردد.
۲ - ارزش جاری دارایی‌های ثابت برای شرکت‌هایی که دارای تداوم فعالیت هستند (اعم از سود ده و زیانده)، بر اساس ارزش‌های جایگزینی مستهلک شده توسط کارشناس قیمت‌گذاری سهام با استفاده از تخصص دیگران (کارشناسان رسمی) تعیین می‌شود.
3 - ارزش جاری موجودی مواد اولیه بر اساس ارزش‌های جایگزینی، موجودی کالای در جریان ساخت بر اساس بهای تمام شده و کالای ساخته شده بر اساس خالص ارزش بازیافتنی تعیین می‌گردد.
۴ -ارزش جاری سرمایه‌گذاری‌هایی که مشمول تلفیق نشده‌اند در صورتی که سهام شرکت سرمایه پذیر در بورس اوراق‌بهادار پذیرفته شده و دارای بازار فعال باشد، بر اساس قیمت معامله شده در بورس محاسبه می‌شود و در مورد شرکت‌های غیر بورسی و غیر فعال به شرح زیر محاسبه می‌گردد:
1-4 - اگر سرمایه‌گذاری مزبور به نفوذ قابل ملاحظه بر شرکت سرمایه‌پذیر منجر شده باشد (میزان سرمایه‌گذاری عموما بین بیست‌درصد تا پنجاه‌درصد است)، ارزش سرمایه‌گذاری به روش‌های مندرج در این آیین نامه یا بر اساس ارزش ویژه تعیین می‌گردد.
۲-۴ - اگر سرمایه‌گذاری مزبور به نفوذ قابل ملاحظه شرکت سرمایه‌گذار بر شرکت سرمایه‌پذیر منجر نشده باشد(میزان سرمایه‌گذاری عموما بین پنج‌درصد تا بیست‌درصد است)، ارزش سرمایه‌گذاری در صورت امکان بر اساس بند (۴-۱) و در غیر این صورت، بر اساس اطلاعات موجود در بازار غیر رسمی تعیین می‌گردد.
3-4 - اگر درصد سهام شرکت سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌پذیر کمتر از پنج‌درصد باشد، ارزش سرمایه‌گذاری بر اساس ارزش دفتری خالص دارایی‌های شرکت سرمایه‌پذیر تعیین می‌گردد.
۵ - ارزش جاری دارایی‌ها و بدهی‌های پول معادل ارزش دفتری آنها طبق آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت است. چنانچه کارشناس قیمت‌گذاری سهام بر اساس اسناد و مدارک و شواهد به دست آمده از صحت ارزش این اقلام اطمینان نسبی پیدا کند، نیازی به محاسبه مجدد ارزش جاری آنها نیست، در غیر این صورت، کارشناس بر اساس رسیدگی‌هایی که انجام خواهد داد، نسبت به تعیین مانده هر یک از اقلام اقدام و مابه‌التفاوت ارزش‌های دفتری و جاری را با توجه به موارد مندرج در بندهای زیر، حسب مورد، به ارزش‌های دفتری اضافه یا از آن کسر می‌نماید.
1-5 - کسر ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول، ذخیره برای بدهی‌های ناشی از هزینه‌های تحقق یافته و جرایم مربوط بر اساس گزارش حسابرسی صورت‌های مالی محاسبه و به عنوان تعدیلات از اقلام فوق کسر یا به آنها اضافه می‌گردد. در صورتی که به دلیل وجود ابهام یامحدودیت در رسیدگی، تعیین مبالغ اقلام مزبور توسط حسابرس امکان‌پذیر نبوده است. کارشناس قیمت‌گذاری لازم است نسبت به برآورد آنها اقدام و مفروضات خود را افشا نماید.
۲-۵ - مبلغ ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان برای شرکت‌هایی که نسبت به تداوم فعالیت آنها ابهام وجود دارد، براساس سه ماه جمع آخرین حقوق و مزایا به ازای هر سال خدمت آنان و برای شرکت‌های دارای تداوم فعالیت، مطابق رویه به کار رفته در شرکت تعیین می‌گردد. برای نیروهای مازاد در شرکت‌هایی که تداوم فعالیت دارند نیز ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان بر اساس سه ماه جمع‌آوری حقوق و مزایا به ازای هر سال خدمت، احتساب خواهد شد.
6 - تاریخ تعیین قیمت سهام نباید بیش از شش ماه از تاریخ پایان آخرین سال مالی شرکت تفاوت داشته باشد، در غیر این صورت، کارشناس قیمت‌گذاری سهام باید ارزش‌های جاری اقلام ترازنامه را بر اساس صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای که مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است به ترتیب بندهای بالا تعیین و در گزارش ارزیابی منعکس کند.
تبصره ۱- وقوع هر گونه رویداد عمده در دوره بین تاریخ پایان آخرین سال مالی و تاریخ قیمت‌گذاری سهام که اثر با اهمیتی بر دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت گذاشته است باید مورد توجه کارشناس قرار گیرد و کلیه انتقالات یک‌طرفه (رویدادهای یک‌جانبه) نظیر توزیع سود نقدی سهام از محل اجزای متشکله حقوق صاحبان سهام و کمک‌های بلاعوض دریافتی یا اعطایی که طی دوره واقع شده است، حسب مورد، به قیمت سهام افزوده یا از آن کاسته می‌شود.
تبصره 2- درصورت عدم تهیه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای شرکت، سود یا زیان دوره بین تاریخ پایان آخرین سال مالی و تاریخ قیمت‌گذاری سهام، با به کارگیری نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکت نسبت به ارزش خالص دارایی‌ها توسط کارشناس محاسبه و به قیمت سهام افزوده شود.
د- تعیین قیمت سهام جزیی
در شرایط خاص و در صورتی که برای تعیین قیمت سهام طبق روش‌های توصیف شده در بندهای الف تا ج بالا به دلیل جزیی بودن میزان یا ارزش سهام، اعمال روش‌های فوق فاقد توجیه اقتصادی باشد، قیمت پایه سهام به پیشنهاد سازمان خصوصی‌سازی و تصویب هیات عالی واگذاری بر اساس ارزش اسمی یا ارزش خالص دفتری دارایی‌ها (ارزش ویژه) و یا هر روش مناسب دیگر تعیین می‌شود.
هـ - ملاحظات خاص
1 - کارشناس قیمت‌گذاری سهام باید با اتکا به دانش و مهارت خویش عواملی چون نوع تولید، فن‌آوری مورد استفاده، مدیریت، نیروی انسانی کار آمد، بازار داخلی و بین‌المللی محصولات، موقعیت شرکت در مقایسه با رقبای تجاری اعم از داخلی و خارجی، سهم تولیدات شرکت در بازار را در قیمت‌گذاری سهام لحاظ کند.
۲ - چنانچه کارشناس قیمت‌گذاری سهام در نتیجه اعمال روش‌های مندرج در بندهای (ب) و (ج) بالا به نتایج کاملا متفاوتی دست یابد یا تعیین قیمت سهام بر اساس روش سودآوری میسر نباشد، لازم است با استفاده از قضاوت حرفه‌ای خویش و به کارگیری ابزارهای تحلیل مالی، نظیر نسبت‌های مالی و روندها، قیمت‌های به دست آمده را تحلیل و در نهایت قیمت واحدی برای پایه سهام شرکت که معرف ارزش عادلانه شرکت باشد همراه با دلایل و تحلیل‌های مستند، مشخص و ارائه کند.
ماده 3- تعدیل قیمت پایه
الف- قیمت پایه برای سهامی که از طریق مزایده عرضه می‌شود، قیمت کارشناسی مصوب هیات عالی واگذاری است و درصورتی که برای سهام عرضه شده خریداری به قیمت پایه سهام وجود نداشت باشد، هیات عالی واگذاری به استناد گزارش توجیهی سازمان خصوصی‌سازی و ملاحظات مندرج در گزارش کارشناس قیمت‌گذاری سهام برای مزایده‌های بعدی قیمت‌های پایین‌تری انتخاب و اعلام می‌کند.
ب- قیمت پایه درمورد سهامی که برای اولین بار از طریق بورس اوراق‌بهادار عرضه می‌شوند، قیمت کارشناسی بر اساس روش بند «ب» ماده (2) آیین‌نامه و در مورد سهام پذیرفته شده در بورس که دارای بازار فعال نمی‌باشند، قیمت کارشناسی بر اساس قیمت مصوب هیات عالی واگذاری است، ولی برای کشف قیمت لازم است سهام مربوط برای مدت مناسب و تعداد کافی توسط کارگزاران متعدد معامله گردد.
در صورتی که قیمت کشف شده کمتر از قیمت پایه سهام باشد، قیمت کشف شده برای واگذاری معتبر خواهد بود. در مورد اینگونه سهام عرضه بلوکی در بورس اوراق‌بهادار تا کشف قیمت ممنوع است و پس از کشف قیمت مقررات جز (۲) بند «الف» ماده (۲) مجرا خواهد بود.
ج- قیمت پایه برای سهامی که از طریق مذاکره به فروش می‌رسد، قیمت کارشناسی مصوب هیات عالی واگذاری است، ولی هیات عالی واگذاری به استناد گزارش توجیهی سازمان خصوصی‌سازی و بر اساس ملاحظات مندرج در گزارش کارشناس قیمت‌گذاری سهام، دامنه مجاز کاهش یا افزایش قیمت سهام را تعیین می‌نماید.
د- هیات عالی واگذاری می‌تواند در خصوص تغییرات قیمت پایه، قسمتی از اختیارات خود را به سازمان خصوصی‌سازی تفویض نماید.
ماده 4
۱-۴ - قیمت پایه سهامی که به صورت بلوکی عرضه می‌شود تا تاریخ تشکیل مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت به منظور تصویب صورت‌های مالی جدید و یا تغییر در سرمایه شرکت اعتبار دارد. مگر آنکه هیات عالی واگذاری مهلت کمتری را برای اعتبار آن تعیین کند.
2-4 - ویژگی‌ها، شرایط و ضوابط انتخاب کارشناسان قیمت‌گذاری سهام با رعایت مقررات قانونی مربوط به موجب دستورالعملی خواهد بود که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی پیشنهاد و توسط هیات عالی واگذاری تصویب خواهد شد.
۳-۴ - دستورالعمل و چارچوب انجام کار و نحوه ارائه گزارش قیمت‌گذاری سهام قابل واگذاری توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی با رعایت مقررات این آیین نامه تهیه خواهد شد.
4-4 - انتخاب کارشناس قیمت‌گذاری سهام برای هر یک از شرکت‌ها با رعایت دستورالعمل موضوع بند (4-2) این ماده، از اختیارات سازمان خصوصی‌سازی است.
۵-۴ - اعضای هیات‌مدیره و مدیر عامل شرکت‌هایی که سهام آنها قابل واگذاری است و دولت یا شرکت‌های دولتی حسب مورد بر آنها کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه دارند، موظفند کلیه اطلاعات مورد نیاز کارشناس قیمت‌گذاری سهام را در اختیار وی قرار دهند و بدین‌ترتیب، ابهامات قیمت‌گذاری سهام را به حداقل برسانند. اعضای هیات‌مدیره و مدیرعامل اینگونه شرکت‌ها منفردا یا متضامنا، حسب مورد، مسوولیت ناشی از نارسایی در قیمت سهام به دلیل عدم اجرای این بند را به عهده خواهد داشت.
ماده 5- پرداخت قیمت توسط خریداران با رعایت ترتیبات زیر انجام می‌گیرد:
الف- چنانچه سهام فروخته شده دارای بازار فعال باشد، پرداخت قیمت با توجه به ضوابط مورد عمل در بورس اوراق‌بهادار خواهد بود.
ب- چنانچه سهام از طریق مزایده و مذاکره عرضه و به صورت نقدی فروخته شود، پرداخت قیمت
براساس آیین‌نامه معاملاتی سازمان خصوصی‌سازی و با رعایت مفاد این آیین نامه خواهد بود.
ج- چنانچه واگذاری سهام به صورت اقساط انجام شود، پرداخت قیمت بر اساس آیین‌نامه اجرایی بند (ه) ماده (14) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع برقراری نظام اقساطی فروش سهام موضوع ماده (9) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، موضوع تصویب‌نامه شماره 29082/ت 33099 ه مورخ 11/ 5/ 1384 و اصلاحیه‌های بعدی آن خواهد بود.
۶ - چنانچه خریدار طی مدت پرداخت اقساط به موجب قرار داد فروش، حداقل یکی از موارد زیر را انجام دهد، سازمان خصوصی‌سازی می‌تواند به موجب دستورالعملی که به تصویب هیات عالی واگذاری می‌رسد، سود فروش اقساطی را تا صفر تقلیل یا دوره بازپرداخت اقساط را به مدت دو سال دیگر افزایش دهد. این مدت برای شرکت‌های تعاونی خریدار سهام تا پنج سال قابل افزایش است:
الف- اشتغال را در سطح روز خریداری حفظ نماید یا آن را افزایش دهد.
ب- کارآیی و اثر بخشی (بهره‌وری) واحد خریداری شده را ارتقا بخشد.
ج- سرمایه‌گذاری جدید در همان واحد انجام دهد.
تبصره - در فروش اقساطی سهام، برای شرکت‌های تعاونی متقاضی خرید سهام قابل واگذاری، مبلغی که به صورت نقدی دریافت خواهد شد، حداکثر به میزان پنجاه‌درصد قیمت کل سهام قابل واگذاری توسط هیات عالی واگذاری تعیین می‌شود.
ماده 7- نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌باشد.
ماده ۸- این آیین‌نامه جایگزین تصویب‌نامه‌های شماره ۲۹۲۰۳/ت۳۳۰۹۹ ه مورخ ۱۱/۵/۱۳۸۴، شماره ۸۳۷۱۸/ت۳۴۶۹۹ه - مورخ ۲۸/۱۲/۱۳۸۴ و شماره ۱۶۳۲۴/ت۲۷۵۹۷ه - مورخ ۳۱/۳/۱۳۸۲ می‌گردد.
به گزارش مهر، پرویز داوودی معاون اول رییس‌جمهوری این آیین‌نامه را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی ابلاغ کرده است.
ارسال نظر