گروه بورس- محبوبه مغانی: بازدهی بیش از 300 درصدی صنعت قند و شکر در سال گذشته، سازمان بورس و اوراق بهادار را برآن داشت تا خواستار انعکاس گزارش‌های شفاف‌سازی از عملکرد این شرکت‌ها به بازار شود، اقدامی که بلافاصله به یک رویه در بازار سرمایه تبدیل شد تا پس از قندی‌ها، کاشی‌سازان و همین اواخر ساختمانی‌ها را در تیررس نگاه مقام ناظر قرار دهد؛ به طوری که هر گونه رشد و تقاضایی در سهام شرکت‌های بورسی، مدیران آنها را ناگزیر به ارائه‌ گزارش‌های شفاف‌سازی کرد.

قصه از کجا شروع شد؟
در پیش گرفتن رویه شفاف‌سازی از سوی سازمان بورس در بازار بیش از 161 هزار میلیارد تومانی، به عنوان مهمترین عامل در به حاشیه راندن صنعت قند و شکر از سوی برخی از فعالان بازار سرمایه اعلام شد. همچنین اینکه نهاد ناظر بازار مانع از حمایت و بازارگردانی سهامداران حقوقی شرکت‌ها شده و آنها را مورد بازخواست قرار می‌دهد.
این در حالی است که در ۵۰ روز گذشته در بازارهای جهانی قیمت شکر با کاهش بیش از ۲۰ درصدی، از پوندی ۲۶ سنت به پوندی ۲۰ سنت (هر پوند معادل ۴۵۳/۰ کیلوگرم است) کاهش یافت (در ماه مه ‌۲۰۱۱ برابر با اردیبهشت ماه سال ۹۰ شکر در بازارهای جهانی ۲۰ سنت به فروش می‌رسید که در مقایسه با همین مدت مشابه در سال میلادی جاری قیمت این محصول بدون تغییر باقی مانده است).
کاهش قیمت جهانی شکر که سبب شده تا امروز واردات و فروش این کالا با نرخ یک هزار و 175 تومانی مقرون به صرفه به نظر رسد، تا یک ماه پیش، واردات آن با نرخ‌های
یک هزار و۳۰۰ تا یک هزار و ۳۵۰ تومانی (در مقابل الزام فروش به نرخ دولتی در بازار داخلی)، فاصله‌ای را در بازار مصرف شکر ایجاد کرده بود که چندان به مذاق فعالان حاضر در آن صنعت خوش نیامد. در این شرایط تلاش‌های بسیاری صورت گرفت تا کمی بر قیمت شکر افزوده شود، اما اقدام دامداران در افزایش قیمت شیر و در پی آن اعتراض عمومی، راه هرگونه افزایش رسمی در نرخ کالاها و خدمات را بست و اعلام رسمی آن را به زمان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها موکول کرد. با پایان نافرجام افزایش قیمت کالاها و خدمات مصرفی در سال جاری، آنچه که برای فعالان این صنف باقی ماند رصد کردن بازارهای داخلی و خارجی بود، درحالی که در بازار داخلی، صنعت قند و شکر با شیب تند و نزولی در قیمت سهام خود مواجه شده است، انتظار برای برگزاری اجلاس سوم خردادماه نیز روند آرامی را بر بازار تمام کالاها و خدمات گسترانده است. اما از چندی پیش به‌رغم ارزش بازار ۱۴ تا ۱۳۰ میلیارد تومانی شرکت‌های قندی حاضر در بورس و سود محقق شده ۵۰۰ میلیون تا ۱۲ میلیارد تومانی قندی‌ها در بازار سرمایه کشور، برخی از نمادهای این گروه با پی بر ای کمتر از شش و برخی دیگر با پی بر ای ‌های ۹ و ۱۰ مرتبه مورد معامله قرار گرفته، حال آنکه تاکیدی بر حبابی بودن قیمت سهام قندی‌ها از سوی نهاد ناظر بازار سرمایه شد تا به این ترتیب برخی از سهامداران شرکت‌های قندی معترض شوند، با این ادعا که به‌رغم بالا بودن ارزش جایگزینی برخی از این کارخانه‌ها به جز زمین‌ها، معاملات سهام این شرکت‌ها در بازار بر اساس نصف ارزش جایگزینی آنها انجام می‌شود. این در حالی است که حاکمیت تجربه در صنعت قند و شکر به جای به کارگیری مدیریت جوان و خلاق اکثر شرکت‌های قندی را با هزینه سربار و قیمت تمام شده مواجه ساخته تا بازار مصرف از شکر‌هایی با کیفیت نامطلوب پر باشد، در این میان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نیز تهدیدی برای مدیریت فرسوده در شرکت‌های قندی در عدم مدیریت انرژی به شمار می‌رود.
دلایل رشد بادکنکی قندی‌ها
محمودرضا خواجه‌نصیری، مدیر امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد افزایش پی بر ای شرکت‌های قندی را ناشی از رشد غیرعادی سهام آنها عنوان کرد و افزود: روند اصلاحی قیمت سهام قندی‌ها از اواخر ماه‌های سال گذشته تا به امروز، در اثر شفاف‌سازی‌های سازمان بورس صورت گرفته است و این روند همچنان ادامه دارد.
وی به ارزیابی بازار از سهام قندی‌ها اشاره کرد که سبب شده بسیاری از سهامداران حقیقی از شرکت‌های قندی خارج شوند، اما همچنان سهام برخی از شرکت‌های قندی از پی بر ای 8 تا 10 مرتبه برخوردارند.
این مقام مسوول در سازمان بورس پی بر ای این گروه را از پی بر ای متوسط کل بورس بالاتر دانست و پیش‌بینی کرد: تا زمانی که پی بر ای شرکت‌های قندی معقول نشود، سرمایه‌گذاران همچنان انتظار افت در قیمت سهام آنها را دارند.
خواجه‌نصیری درخصوص توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری در سهام این گروه تصریح کرد: ایجاد هرگونه انتظار سودآوری از این صنعت منوط به تحلیل بازار است، اگرچه در دوره رشد غیرمنطقی سهام حاضر در صنعت قندی، سازمان بورس تلاش کرد تا با انتشار گزارش‌های شفاف‌سازی با کنترل قیمت‌ها، از متضرر شدن سهامداران جلوگیری کند.
توصیه مقام ناظر به سهامداران صنعت شیرین
وی درخصوص بازدهی این صنعت در سال جاری گفت: اگر این صنعت پربازده باشد، حتما مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار خواهد گرفت؛ بازدهی این صنعت نیز مانند سایر صنایع بورسی، به انتظارات سرمایه‌گذاران از وضعیت سودآوری آتی شرکت‌های قندی بستگی دارد.
این مقام ناظر بازار سرمایه به سهامداران فعال در بازار سرمایه توصیه کرد: سرمایه‌گذاران در هنگام ورود به سهام شرکت‌های قندی باید توجه داشته باشند که زیان قبلی و بدهی‌های این شرکت‌ها به‌رغم اعلام سود، به زیان انباشته تبدیل شده است که این مساله در صورت‌های مالی آنها منعکس شده است؛ لذا سهامداران باید در کنار سود سال آتی به این مسائل نیز توجه داشته باشند.
وی تاکید کرد: افزایش سود شرکت‌ها اگرچه در قیمت سهم آنها انعکاس یافته است، اما این سود باید بر صنعت و کلیت شرکت نیز تاثیرگذار باشد. وی درخصوص توجیه‌پذیری افزایش سرمایه شرکت‌های قندی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، اظهار کرد: به نظر نمی‌رسد که این افزایش سرمایه بر کلیت شرکت‌ها تاثیر چندانی داشته باشد؛ چراکه با انجام این افزایش سرمایه و با تغییر نحوه ثبت دارایی‌های شرکت، قیمت دارایی‌های آنها به‌روز می‌شود. اما این به روزرسانی الزاما به معنای افزایش دارایی جدید به این شرکت‌ها نیست.
از سهام قندی‌ها صرف‌نظر کنید
در همین حال، محسن نظری کارشناس بازار سرمایه هم به تشریح دلایل حاشیه‌نشینی سهام قندی‌ها در بورس تهران پرداخت.
وی به روند کاهشی نرخ دلار اشاره کرد که منجر شد تا با افزایش واردات محصولات قندی، هزینه‌های واردات این کالا کاهش یابد. از سوی دیگر طرح واردات بیش از ۲۰ میلیارد دلاری کالاها با ارز دولتی در پی دستور دولت، سبب تزریق گسترده شکر وارداتی به بازار داخلی شد.
او از افزایش نرخ فروش داخلی شکر در سال جاری به عنوان عاملی برای دونرخی شدن شکر نام برد تا شکر از سوی کارخانجات با نرخ 1175 تومان و در بازار هدف با نرخ‌های 1800 تا دو هزار تومانی به فروش برسد.
افزون بر این، کاهش شدید قیمت جهانی شکر در راستای کاهش قیمت نفت، همزمان با کاهش نقدینگی در این شرکت‌ها در پی خروج بسیاری از سهامداران حقیقی و حقوقی این صنعت را در سال جاری به حاشیه راند.
این کارشناس بازار سرمایه بازدهی بیش از300 درصدی این صنعت در سال گذشته را ناشی از افزایش شدید نرخ دلار تا سطح دو هزار تومان دانست که کاهش شدید واردات این کالا را در پی داشت؛ از سوی دیگر افزایش مناسب قیمت فروش شکر با توجه به سرمایه‌های اندک آنها منجر به رشد قیمت سهام آنها شد.
وی ادامه داد: اگرچه در این میان بهبود وضعیت سطح زیر کشت چغندر قند به عنوان مواد اولیه باعث افزایش تولید و فروش شرکت‌های قندی شد. اما در سال جاری این پتانسیل‌ها یا در حال از بین رفتن هستند یا شدیدا اکثر آنها کاهش یافته است. وی در برابر این سوال که با توجه به این مسائل به نظر نمی‌رسد که توجیهی برای سرمایه‌گذاری در سهام قندی‌ها وجود داشته باشد؟ سهام قندی‌ها را به دو گروه تقسیم کرد که یک گروه با برخورداری از وضعیت بنیادی مناسب، سودآور هستند.
مدیر اتاق گفت‌وگوی بورس24 ادامه داد: گروه دیگر از شرکت‌های حاضر در این صنعت نیز وضعیت بنیادی خوبی ندارند؛ اما به دلیل برخورداری از دارایی‌های ارزشمند مانند زمین و املاک مورد توجه بازار قرار گرفتند.
وی با اشاره به عدم مصونیت شرکت‌های قندی ارزشمند از کاهش قیمت، سرمایه‌گذاری در صنعت قند و شکر را پرریسک دانست و به سهامداران توصیه کرد تا به سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های سودساز مبادرت کنند.
وی رشد قیمتی سهام برخی از شرکت‌های قندی را ناشی از ورود سهامداران حقیقی و حقوقی عنوان کرد که منجر شد بازار سرمایه به طور روزانه شاهد معامله چندین درصدی در سهام برخی از شرکت‌های قندی به‌رغم سرمایه اندک آنها باشد.
او با تاکید بر لزوم کاهش قیمت سهام برخی از شرکت‌های قندی، ادامه داد: در برخی از شرکت‌های حاضر در گروه قند و شکر که از سودآوری بالا و نسبت پی بر ای پایینی برخوردارند کم‌کم قیمت خرید به سطوح جذاب نزدیک می‌شود که می‌توان با دید بلندمدت مورد توجه سهامداران پرریسک قرار گیرد.نظری در پاسخ به این سوال که با توجه به دارایی‌های ارزنده شرکت‌های قندی آیا افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای این گروه مناسب است، گفت: افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها از مالیات سنگینی برخوردار است که تنها در سال ۹۰ براساس قانون بودجه آن سال شرکت‌ها از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شدند، در حالی که این امتیاز در سال جاری برای شرکت‌ها در نظر گرفته نشده است.وی اضافه کرد: این مساله سازمان بورس را در صدور افزایش سرمایه شرکت‌های قندی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها با ابهام مواجه ساخته است، لذا مجوزی را در این خصوص برای سال جاری، برای شرکت‌های قندی صادر نمی‌کند.بر این اساس، به نظر نمی‌رسد که شاهد افزایش سرمایه‌ای از این محل در شرکت‌های قندی باشیم.