جست‌وجوی «بهارستان» در «ملاصدرا»

گروه بورس- محبوبه مغانی: اتفاق شنبه را که به یاد دارید، دلار زیر ۱۶۰۰ تومانی که یکپارچه تابلوی بورس تهران را قرمزپوش کرده بود، کمی آن طرف‌تر طرح تعیین عوارض صادراتی برای معادن سنگ‌آهن و محصولات پتروشیمی در کنار انتظار برای سرانجام مذاکرات هسته‌ای، بورس را در لاک احتیاط فرو برده بود، اما حالا اهالی بورس با چالش جدیدی مواجه شده‌اند، چالشی تحت عنوان تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان بورس. در خبرها آمده که عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس از آغاز تهیه طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس خبر داده است. به نوشته جام‌جم آنلاین، نادر قاضی‌پور گفته: طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس براساس شکایت‌های متعددی که درباره نحوه عملکرد این سازمان به مجلس رسیده است، در حال طراحی است.

نایب رییس فراکسیون کارگری مجلس با تاکید بر اینکه ابهام‌هایی درباره عملکرد سازمان بورس در جریان اجرای قانون خصوصی‌سازی وجود دارد، اظهار داشت: شکایت‌هایی از طرف مردم به نمایندگان مجلس رسیده است که از نحوه عملکرد بورس در جریان خصوصی‌سازی انتقاد دارند و برخی اقدامات این سازمان را جهت‌دار و فراقانونی می‌دانند.

قاضی‌پور نحوه انتخاب شرکت‌های برنده در جریان خصوصی‌سازی، نحوه کارکرد تابلوهای بورس در زمان عرضه شرکت‌ها و زمان محدود برای عرضه شرکت‌ها را از جمله موضوعات شکایت از سازمان بورس برشمرده است.

وی ادامه داده که طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس در حال نهایی شدن است و بلافاصله بعد از آغاز به کار مجلس نهم، به هیات رییسه مجلس آینده تقدیم می‌شود تا در دستور کار مجلس قرار گیرد.

این در حالی است که تنها ۱۲ روز کاری از دوره جدید آغاز به کار مجلس نهم باقی مانده است و درب‌های بهارستان روز هفتم خردادماه سال جاری به روی نمایندگان جدید مجلس بازگشایی خواهد شد. گویی هر روز فعالان بازار سرمایه باید منتظر خبر یا رخدادی منفی باشند، خبری با این هشدار که سرمایه‌گذاران بازار سهام باید بیش از گذشته مراقب باشند و در بازار احتیاط کنند. بورسی که البته، فقط چند روزی است مهم‌ترین رخداد سمبلیک خود را پشت سر گذاشته است.

باری؛ این چالش جدید که خواسته و ناخواسته دامان بازار را گرفته سبب شد تا در گفت‌وگویی با افراد مسوول جزئیات ماجرا را جویا شویم. اینکه طرح تحقیق و تفحص از بورس چقدر جدی است؟ مفاد این طرح شامل چه مواردی است و اینکه سازمان بورس چه دفاعی از خود در این خصوص دارد؟ موضوع گزارشی است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

چرا تفحص از بورس؟

در اولین اقدام به سراغ طراح اصلی طرح تحقیق و تفحص از بورس یعنی نادر قاضی‌پور رفتیم و ماجرای این طرح را از وی جویا شدیم.

او که در کمیسیون صنایع و معادن مجلس هشتم شورای اسلامی فعالیت می‌کرد و برای دوره نهم مجلس هم از سوی مردم ارومیه انتخاب شده، از مباحث و ابهاماتی درباره فعالیت سازمان بورس در افکار عمومی سخن گفت که قرار است تا در اولین روز کاری مجلس نهم شورای اسلامی تقدیم هیات رییسه مجلس نهم شود.

بر این اساس قاضی‌پور در گفت‌وگویی با خبرنگار دنیای اقتصاد درخصوص جزئیات بیشتر این تحقیق و تفحص، به وجود نقص در فعالیت‌های بورس تهران اشاره کرد. وی به صورت کلی از عدم شفافیت در بورس، به روز نبودن تابلوها، تفاوت در زمان انجام معاملات در بورس، تاخیر در اعلام نام خریداران در معاملات بلوکی، اعتراض مشارکت‌کنندگان در معاملات بلوکی بورس مبنی بر تضییع حقوق به عنوان مباحثی نام ‌برد که سبب شده تا وی به همراه جواد جهانگیرزاده و علیرضا محجوب به طراحی تحقیق و تفحص از سازمان بورس بپردازند.

دفاع تمام‌عیار چهره حقوقی بورس

معاون حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره به خبرنگار ما گفت: این موضوع تنها در حد یک اظهارنظر از سوی یک نماینده مجلس است و هنوز هیچ یک از مراحل قانونی و آیین‌نامه‌ای مربوط به طرح تحقیق و تفحص از یک دستگاه طی نشده است.

حسین فهیمی افزود: مجلس شورای اسلامی این حق را دارد که وارد این مباحث شود، اما دیدگاه ما این است که در حال حاضر، بازار سرمایه یکی از حوزه‌های موفق نظام و افتخارآفرین است و در این شرایط طرح چنین مباحثی، جالب نیست و ما نیز نمی‌دانیم این موضوع با چه انگیزه‌ای طرح شده است.

وی خاطرنشان کرد: اگرچه طرح موضوعات مختلف درباره مسائل در مجلس، یک امر بدیهی است، اما طرح این موضوعات درباره بورس، ویژگی دیگری باید داشته باشد، زیرا بورس جایی است که صاحبان سرمایه در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اخبار پیرامونی و مباحث سیاسی، سرمایه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین باید اظهارنظرها در این حوزه دقیق باشد.

فهیمی تاکید کرد: این گونه اظهارنظرها صحیح نیست و فکر می‌کنم هر کسی که دست‌اندرکار است باید به همه جوانب توجه کافی داشته باشد، به ویژه اینکه حقوق صاحبان سهام را در نظر داشته باشد.

استقبال از تحقیق و تفحص بورسی

در همین حال، محمدرضا پورابراهیمی عضو شورای بورس که از شهر کرمان به مجلس نهم شورای اسلامی راه یافته است، به عنوان یکی از طراحان اصلی فراکسیون بازار سرمایه به شمار می‌رود. او که احتمالا بر صندلی ریاست این فراکسیون تکیه می‌زند، در گفت‌وگویی با خبرنگار دنیای اقتصاد درخصوص طرح تحقیق و تفحص از سازمان بورس عنوان کرد که از آقای قاضی‌پور و دیگر متقاضیان تحقیق و تفحص خواسته‌ایم که گزارش‌های این تحقیق و تفحص را به مجلس نهم ارائه کند، تا در صورت وجود اشکالات در فعالیت بورس تهران، آن را به سازمان بورس تذکر دهیم.

وی در این میان به شکل‌گیری فراکسیون بازار سرمایه در مجلس نهم اشاره کرد و افزود: موضوع تحقیق و تفحص می‌تواند به عنوان یک بحث این فراکسیون در کارگروهی تخصصی مورد بررسی قرار گیرد. وی نفس تحقیق و تفحص از سازمان بورس را مطلوب دانست و تصریح کرد: در صورت وجود ایراد و مشکل در عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار می‌توان آن را رفع کرد و در صورت نبود مشکلی، این تحقیق و تفحص می‌تواند به ارائه گزارشی خوب و مناسب از سازمان بورس منجر شود این نماینده مجلس تاکید کرد: باید دید این مشکلات به نحوه اجرایی یا قانون‌گذاری مربوط است، همچنین آیا مشکل این نمایندگان در سطح مشتریان خرد است یا اینکه از عدم تخصیص عرضه‌های اولیه اعتراض دارند. بر این اساس اگر مشکل براساس ضوابط و آیین‌نامه‌های بورس باشد، می‌توان آن را حل کرد، در غیر این صورت اگر به موضوعات قانونی بازگردد می‌توان آن را مورد بررسی قرار داد. اما در هر حال ما از تحقیق و تفحص از سازمان بورس استقبال می‌کنیم، چرا که معتقدیم این اتفاق عملکرد این سازمان شفاف می‌کند.

وی به فراهم شدن مقدمات تشکیل فراکسیون بازار سرمایه در مجلس اشاره کرد و گفت: منتظریم تا با آغاز به کار مجلس نهم این فراکسیون نیز فعالیت خود را آغاز کند و پیشنهاد ما نیز در مرحله اول فعالیت این فراکسیون، بررسی طرح تحول نهاد و ابزارهای مالی برای اصلاح ساختار است.

چهره اصل چهل و چهاری مجلس چه می‌گوید؟

اما حمیدرضا فولادگر نماینده اصفهان در مجلس هشتم شورای اسلامی در واکنش به طرح موضوع تحقیق و تفحص مجلس از سازمان بورس موضع منفعلانه‌ای اتخاذ کرد و گفت: با توجه به عدم شکل‌گیری مجلس نهم، مساله تحقیق و تفحص تنها یک پیشنهاد است، لذا نمی‌توان از الان برای مجلس نهم تصمیمی گرفت.

وی در برابر این سوال که در طرح تحقیق و تفحص ایرادی نیز بر انجام عرضه‌های بلوکی خصوصی‌سازی وارد شده است و شما به عنوان رییس کمیسیون اصل چهل و چهار چه نظری در این خصوص دارید؟ عنوان کرد: کمیسیون اصل چهل و چهار یک کمیسیون دائمی نبود و تنها براساس رای‌گیری در مجلس هشتم تشکیل شد که بحث اصلی آن نظارت بود. لذا شکل‌گیری مجدد آن در مجلس نهم نیازمند طرح موضوع و رای‌گیری از سوی نمایندگان است.

بورس تخلف نکرده است

نماینده منتخب مردم مرند در مجلس نهم در این باره به خبرنگار ما گفت: موارد مطرح شده از سوی برخی نمایندگان مجلس درباره سازمان بورس، تنها در حد یک خبر است و جزئیاتی در این باره عنوان نشده است.

محمد حسن‌نژاد، مدیرعامل سابق شرکت کارگزاری رضوی افزود: در روند معاملات و واگذاری‌های انجام شده فروشنده و خریدار وجود داشته و براساس قانون معاملات، قیمت‌ها در تابلو اعلام و معامله انجام شده است، بنابراین بنده به عنوان فردی که کارگزار بورس بوده‌ام، اعلام می‌کنم که تخلفی صورت نگرفته است. وی تاکید کرد: اگر بحث ارزان‌فروشی یا حیف و میل بیت‌المال مطرح شده است، باید سازمان خصوصی‌سازی پاسخگو باشد و بورس تنها یک نهاد مجری بوده است.