بورس 2011 صدرنشین؛ بورس 90 حاشیه‌نشین

عکس: آکو سالمی

در حالی که بورس تهران در سال ۱۳۹۰ شمسی با ثبت بازدهی ۲/۱۱ درصدی عملکرد خوبی نداشت، سال ۲۰۱۱ میلادی روایتگر صدرنشینی بورس تهران در جهان با بازدهی ۵/۲۹ درصدی است

گروه بورس- علیرضا باغانی: هرچند بورس تهران در سال شمسی گذشته با ثبت بازدهی تنها ۲/۱۱ درصدی عملکرد خوبی را از خود به نمایش نگذاشت، اما در سال میلادی گذشته یعنی ۲۰۱۱، توانست به سرمایه‌گذاران خود ۵/۲۹ درصد بازدهی داده و در رتبه نخست بورس‌های دنیا قرار گیرد. در واقع بورس تهران در سال گذشته با دو شرایط متفاوت مواجه بود، در سال شمسی کم‌فروغ ظاهر شد، اما در سال میلادی برسکوی پربازده‌ترین بورس جهان ایستاد.

اما در ایران جایی که می‌توان سنجش دقیق‌تری از اوضاع بورس داشت، در سال گذشته شمسی، بورس پس از بازارهای طلا، سکه، ارز و مسکن رتبه پنجم را از آن خود کرد، هرچند در این میان مدیرعامل بورس تهران معتقد است: بورس قابلیت مقایسه با بازارهای رقیب را ندارد، چراکه بورس محل سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از تولید است، نه محل نوسان‌گیری و کسب سود از محل تورم.

در گفت‌وگوی پیش‌رو، دکتر حسن قالیباف اصل، مدیرعامل بورس تهران و در واقع بالاترین مقام اجرایی بازار سرمایه از آخرین تحولات این بازار سخن می‌گوید.

برنامه پذیرش ۱۵ شرکت جدید، ۱۵ اوراق مشارکت و ۳ اوراق صکوک جدید، در کنار آخرین تحولات مدیریتی و تشریح آخرین وضعیت جهانی بورس تهران، مهم‌ترین بخش‌های گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با مقام اجرایی بازار سرمایه است. این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

به عنوان نخستین سوال بفرمایید که مهم‌ترین برنامه بورس در سال ۹۱ چیست؟

با توجه به نامگذاری سال ۹۱ به نام تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی، شرکت بورس برنامه‌های زیادی را در سال جدید پیگیری می‌کند. برنامه‌های کمی شرکت بورس برای سال ۹۱ پذیرش ۱۵ شرکت جدید، پذیرش ۱۵ اوراق مشارکت و پذیرش ۳ اوراق صکوک است.

راه‌اندازی بازار قراردادهای اختیار معامله، پیگیری کارهای اجرایی ساخت ساختمان‌ سعادت‌آباد، بازنگری مجدد قواعد معاملاتی به منظور افزایش نقدشوندگی، پیگیری جدی بحث فرهنگ‌سازی و آموزش در بورس، تقویت نظارت بر معاملات در بورس از طریق استفاده از نرم‌افزارهای به روز، تقویت تامین مالی از طریق بورس با تعامل ناشران و آموزش ناشران، مطالعه درخصوص امکان استفاده از اوراق مشارکت قابل تبدیل ابزار مشتقه مبنی بر اوراق مشارکت، معامله سهام از طریق قرارداد سلف، معاملات با تناوب بالا و معاملات الگوریتمی در بورس، حضور فعال در مجامع بین‌المللی به منظور انتقال تجارت و در نهایت جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ایرانیان مقیم خارج از کشور از اولویت‌های اصلی بورس تهران در سال جاری است.

شرکت بورس امسال چگونه به مجمع می‌رود و چه خبر خوشی برای سهامداران دارید؟

با توجه به اینکه هیات مدیره بورس اوراق بهادار تهران برای مدت دو سال توسط مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده انتخاب می‌شود، زمان برگزاری آن معمولا یک سال در میان و در اواسط مهرماه تعیین می‌شود که با احتساب زمان معرفی نمایندگان حقیقی و صدور تاییدیه سازمان بورس و اوراق بهادار در عمل از اوایل آذرماه تشکیل جلسات شروع می‌شود. لذا با توجه به اهمیت ارائه فرصت زمانی بیشتر به هیات مدیره جدید برای برنامه‌ریزی عملکرد در طول سال مالی و همچنین تمرکز تشریفات برگزاری دو مجمع عمومی در یک روز امیدواریم که مجمع شرکت به زودی برگزار شود.

اما خبر خوش برای سهامداران شرکت هم شروع عملیات اجرایی پروژه ساختمان و عملکرد مالی شرکت است و البته اخبار دیگر هم در قالب یادداشت‌های صورت‌های مالی و گزارش عملکرد هیات مدیره اعلام خواهد شد.

بورس تهران چند ماهی است که دو معاون خود را از دست داده است، دلیل این اتفاق چیست و چه برنامه‌‌ای درخصوص فعال شدن این دو معاونت دارید؟

بورس اوراق بهادار تهران از جایگاه ویژه‌ای در بازار سرمایه برخوردار است که اشتغال در آن پشتوانه خوبی برای رزومه افراد به شمار می‌رود، از طرفی گسترش بازار سرمایه در سال‌های اخیر و ایجاد نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری و تخصصی جدید یا تقویت نهادهای موجود باعث کمبود نیروی انسانی در بازار سرمایه شده است.

از طرف دیگر بهترین افراد باتجربه و دانش تخصصی در این بازار حضور دارند، لذا نقل و انتقال نیروهای مجرب همواره بین بورس و سایر ارکان بازار سرمایه وجود داشته و خواهد داشت. لذا تغییر و تحولات مدیریتی اتفاق معمولی است و بورس تهران نیز به زودی افراد ذی‌صلاح جدید را برای معاونت‌های فوق معرفی خواهد کرد.

برخی اخبار غیررسمی از احتمال رفتن شما از بورس تهران همزمان با برگزاری مجمع خبر می‌دهند آیا این موضوع را تایید می‌کنید و در صورت تایید، پست جدید شما چیست؟ آیا به دانشگاه بازمی‌گردید؟

مدیرعامل، منتخب هیات مدیره است و در مجمع آتی در تیرماه، انتخابات هیات مدیره هم در دستور کار است با توجه به اینکه سابقه کاری من همواره در بازار سرمایه بوده، علاقه دارم در بازار سرمایه کماکان حضور داشته باشم، ولی انتخاب مدیرعامل جزو اختیارات هیات مدیره است.

وضعیت بورس تهران در سال ۲۰۱۱ میلادی در فدراسیون بین‌المللی بورس‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در سال ۲۰۱۱ شاخص بورس تهران ۵/۲۹ درصد رشد را تجربه نمود که از این حیث در رتبه اول بین بورس‌های دنیا قرار گرفت. در این سال، به جز بورس تهران، تنها شاخص پنج بورس دیگر رشد نسبتا اندکی را شاهد بود: فیلیپین ۴ درصد، اندونزی ۲/۳ درصد، ایسلند ۲ درصد، مالزی ۱/۱ درصد و ایرلند کمتر از یک درصد.

ارزش بازار بورس تهران در سال ۲۰۱۱ نیز ۲۴ درصد افزایش یافت که از این نظر نیز پس از بورس ایرلند (۶/۷۹ درصد رشد)، بازار ما در رتبه دوم ایستاد. در این سال تنها ارزش بازار سه بورس دیگر شامل اندونزی، فیلیپین و موریس شاهد رشد مثبت و البته کمتر از ۱۰ درصد بود.

در این سال، ارزش معاملات بورس تهران هم ۵ درصد افزایش یافت. این در حالی است که رشد مجموع ارزش معاملات بورس‌های دنیا در مقایسه با سال ۲۰۱۰ تقریبا برابر با صفر بوده است.تعداد معاملات بورس تهران در سال ۲۰۱۱ به رقم ۳/۴ میلیون دفعه رسید که رشد ۶۲ درصدی را نسبت به سال پیش نشان می‌دهد. این در حالی است که مجموع دفعات معاملات در بورس‌های عضو WFE در این سال با کاهش ۷/۶ درصدی نسبت به سال پیش به رقم ۷/۱۲ میلیارد دفعه رسید. در این سال بورس تهران از نظر تعداد دفعات معاملات هم در رتبه ۳۶ بین بورس‌های عضو WFE قرار گرفت.

برگزاری میزهای تخصصی صنایع در بورس، امسال چگونه پیگیری می‌شود؟

همان طور که می‌دانید یکی از استراتژی‌های بورس اوراق بهادار تهران «توسعه راهکارهای تعامل با ناشران پذیرفته شده و ارائه سازوکارهای جدید برای نظارت بر ناشران» است. در این خصوص مدیریت امور ناشران، برگزاری میز صنعت و جلسات مشترک با ناشران برای شناسایی مشکلات آنها و صنایع مرتبط را در دستور کار خود قرار داده است. مدیریت ناشران ابتدا به مطالعه و بررسی آخرین وضعیت صنایع بورسی و چالش‌های پیش‌روی آنها پرداخته و پس از درخواست نظر هیات مدیره و مدیرعامل در خصوص شناسایی صنایع هدف به برگزاری جلسه با مدیران صنایع، سرمایه‌گذاران، خبرگان و اشخاص تاثیرگذار اقدام می‌کند.

در این جلسات پس از ارائه گزارش مقدماتی، به بحث و بررسی و نتیجه‌گیری درخصوص مشکلات صنعت مربوطه می‌پردازیم. همچنین پس از مشخص کردن مشکلات قابل پیگیری از طرف بورس، پیگیری مشکلات از مجاری مربوطه صورت می‌پذیرد. برگزاری میز صنعت سیمان در هفته گذشته از این دست اقدامات است و همچنین برگزاری میز صنعت خودرو و قند در سال‌های گذشته از آن جمله بود.

برخی معتقدند که حوزه ناشران بورس به دلیل آنکه واحد نظارت بر ناشران سازمان بورس بیشتر امور مربوط به آن را انجام می‌دهد، غیرفعال است، نظر شما در این زمینه چیست؟

مدیریت امور ناشران شرکت بورس، به غیر از مسائل نظارتی مانند طبقه‌بندی شرکت‌ها و مکاتبه با آنان در جهت حفظ الزامات پذیرش، انجام کارهای زیر را بر عهده داشته است:

۱- پیگیری امور راهبری شرکتی، کنترل داخلی و سازوکار روابط سرمایه‌گذاران و اجرای راهبری شرکتی در میان ناشران بورسی یکی از اهداف کلان بازار سرمایه در طی چند سال گذشته بوده است. در همین چارچوب مدیریت امور ناشران به منظور اجرایی کردن اصل حاکمیت شرکتی در جهت افزایش کارآیی بازار سرمایه اقدام به مطالعه تخصصی و اقدامات اولیه در جهت تدوین شاخص راهبری شرکتی کرده است. در این خصوص آموزش، ارتقای کیفیت برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، دریافت نظرات خبرگان مالی و مطالعه تطبیقی اصول راهبری شرکتی صورت می‌پذیرد.

۲- کمک به تامین مالی: یکی از اهداف کلان در نظر گرفته شده طی چند سال اخیر برای بازار سرمایه، افزایش نقش بورس در نظام تامین مالی کشور است. بر این اساس مدیریت امور ناشران به ناشران پذیرفته شده درخصوص رویه اجرایی افزایش سرمایه، انتشار اوراق مشارکت و صکوک مشاوره می‌دهد. دوره آموزشی برای شرکت‌های پذیرفته شده با هدف تسهیل فرآیند تامین مالی از دیگر برنامه‌های بورس در این حوزه است. انتشار جزوات و بروشورهای مختلف نیز طی سال جاری پیگیری می‌شود.

۳- برنامه‌های آموزشی جهت ارتقای آگاهی ناشران و سرمایه‌گذاران : مدیریت ناشران تاکنون اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی برای سرمایه‌گذاران، دوره قوانین و مقررات برای ناشران و نیز دوره‌های آموزشی تامین مالی از طریق اوراق مشارکت در نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های مختلف بازار سرمایه کرده است. این برنامه‌ها در سال جدید با تنوع و تعدد بیشتری در راستای اهداف استراتژیک شرکت دنبال می‌شود که شامل تامین نیازهای آموزشی پیشرفته برای فعالان و ناشران پذیرفته شده است.

۴- بانک جامع اطلاعاتی شرکت‌ها: مدیریت ناشران اقدام به تهیه بانک جامع اطلاعاتی ناشران اوراق بهادار و به روز‌آوری آن کرده است. این بانک حاوی معیارهای طبقه‌بندی شده در ۴ ریسک اندازه، نقدشوندگی، سودآوری و گزارشگیری است و این قابلیت را دارا است که در صورت انتخاب نماد

مورد نظر تمام اطلاعات طبقه‌بندی شده را در قالب یک نمایه نشان دهد. همچنین در این حوزه مدیریت امور ناشران اقدام به تهیه جدول صنایعی چون بانکداری، سیمان، واسطه‌گری مالی، بیمه و فلزات اساسی کرده است که پس از تایید مراجع ذیصلاح به عنوان ابزاری برای مساعدت به تحلیل صنایع در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.

۵- برگزاری میز صنعت: همچنان که مشاهده شد، مدیریت امور ناشران به منظور هم‌اندیشی در مورد چالش‌ها و مشکلات فرآروی صنایع و نیز انعکاس صحیح آنها نشست‌های مشترکی را میان صاحب‌نظران و دست‌اندرکاران شرکت‌های پذیرفته شده و مدیران بورس برگزار می‌کند. در همین راستا میز صنعت قند و شکر در سال ۹۰ به منظور ایجاد راهکارهایی برای انجام معاملات منطقی در این صنعت و شفاف‌سازی در این خصوص برگزار شد.

۶- افزایش سهام شناور آزاد: سهام شناور آزاد یکی از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار در نقدشوندگی شرکت‌های پذیرفته شده است. افزایش سهام شناور آزاد به پارامترهای متعددی بستگی دارد. تمایل سهامداران عمده، شرایط بازار و همچنین پیگیری‌های بورس از آن جمله است.

مدیریت امور ناشران در مقاطع سه ماهه سهام شناور آزاد تمام شرکت‌ها را محاسبه کرده و به هیات مدیره اعلام می‌کند. سهام شناور آزاد مبنای محاسباتی شاخص سهام شناور آزاد و ۳۰ شرکت برتر بورس نیز محسوب می‌شود. مکاتبه با مدیران و سهامداران عمده شرکت‌ها و برگزاری جلسات مشترک با آنان و دریافت تعهدات لازم در این راستا از جمله اقدامات برای افزایش درصد سهام شناوری شرکت‌ها است. در پایان اسفند گزارش نهایی و سالانه آن تهیه شد و همچنین افزایش ۲ درصدی سهام شناور آزاد پروژه سال جاری مدیریت ناشران است.

۷- رصد و نظارت بر معاملات خاص سهام شرکت‌ها: از دیگر اقدامات این مدیریت رصد معاملات خاص در سهام شرکت‌ها است، مانند معاملات عمده سهام یا تحرکات غیرعادی در سهام شرکت‌ها و حضور و گزارش به کمیته تخلفات است.

آیا واحد ناشران بورس برنامه مدونی برای آینده دارد؟ با توجه به اینکه در حال حاضر کرسی این معاونت در بورس خالی است.

در حال حاضر واحد ناشران بورس دارای مدیریت واحد است و به فعالیت خود ادامه می‌‌دهد تا به زودی معاون جدید ناشران معرفی شود، اما در مجموع برنامه‌های این واحد در ۵ سرفصل در نظر گرفته شده است:

۱- استمرار برگزاری کلاس‌های آموزشی در حوزه ناشران با هدف تامین نیازهای آموزشی پیشرفته برای فعالان و مشارکت‌کنندگان بازار از جمله ناشران و اعضا در زمینه قوانین و مقررات ناظر بر ناشران، کنترل‌های داخلی، راهبری شرکتی و روابط سرمایه‌گذاران.

۲- استمرار برنامه‌ریزی برای کاهش تمرکز مالکیت و افزایش سطح سهام شناور آزاد در شرکت‌های پذیرفته شده.

۳- تلاش در جهت گسترش راهبری شرکتی و اجرای بهینه آن حداقل در شرکت‌های بزرگ.

۴- همکاری با ناشران بورسی جهت انتشار اوراق مشارکت.

۵- توسعه راهکارهای تعامل با ناشران پذیرفته شده.

در حوزه پذیرش ابزارهای مالی جدید و اوراق مشارکت، امسال چه چشم‌اندازی را برای بورس تهران پیش‌بینی می‌کنید؟

ایجاد تنوع در ابزارهای سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران و سهامداران از طیف‌های مختلف، در اولویت‌های بورس تهران در سال جاری قرار دارد. چنین تنوعی علاوه بر اینکه در جذب سرمایه‌گذاران بالقوه و بالفعل به سمت بازار سرمایه و تامین رضایت آنان موثر است، نقش مهمی در تخصیص بهینه سرمایه و تسهیل تامین مالی ناشران دارد. به همین منظور بورس تهران تقویت فعالیت در حوزه پذیرش اوراق مشارکت و اوراق اجاره را در راس برنامه‌های خود دارد و با هدف عمل به این مهم بازار اوراق مشارکت را راه‌اندازی و اقدام به پذیرش اوراق مشارکت ناشران کرده است.

هم‌اکنون اقدامات مربوط به پذیرش و انتشار چند اوراق مشارکت در دست پیگیری است که می‌توان به اوراق مشارکت شهرداری شیراز و اوراق چندین ناشر بورسی اشاره کرد. علاوه بر این بورس، آمادگی خود را برای ارائه هرگونه مشاوره جهت تامین مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از طریق انتشار اوراق بدهی و اجاره اعلام می‌دارد. در نهایت همان‌طور که در ابتدا هم اشاره کردم، بورس تهران، پذیرش ۱۵ اوراق مشارکت و ۳ ورقه صکوک را در برنامه‌های سال ۹۱ خود دارد.

در سال گذشته علیرغم برگزاری دو همایش در حوزه پذیرش شرکت‌ها تنها ۸ شرکت وارد بورس شد که ۲ شرکت رتاپ و شپدیس هم انتقالی از فرابورس بودند، در سال جدید آیا می‌توان انتظار داشت که بورس عملکرد مطلوب‌تری در حوزه پذیرش به نمایش بگذارد؟

هما گونه که مستحضرید فلسفه اصلی برگزاری همایش‌های مختلف در بازار سرمایه با عناوین مختلف، ترویج فرهنگ سهامداری و سرمایه‌گذاری و نیز تامین مالی از کانال بازار سرمایه است. برگزاری «همایش ملی پذیرش بنگاه‌های اقتصادی در بورس اوراق بهادار، فرصت‌ها و مزایا» و همایش عرضه‌های اولیه در این راستا و به منظور شناساندن مزیت‌های ورود به بورس برای شرکت‌ها، تبیین جایگاه بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار و نیز تشریح مراحل و الزامات پذیرش و عرضه در بورس انجام شد. این همایش‌ها اگرچه در کوتاه‌مدت اثرات مطلوبی در بحث پذیرش شرکت‌ها داشتند با این وجود نباید انتظار داشت که اثرات کامل این اقدام‌های صورت گرفته در راستای فرهنگ‌سازی به زودی و به سرعت نمایان شود.

این گونه همایش‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت در حوزه فرهنگ‌سازی بازار سرمایه است. البته افزایش تعداد تقاضاهای پذیرش واصل شده از سوی شرکت‌ها و نیز تسریع روند پذیرش به دلیل تمایل ورود به بورس از مزایایی است که در سال گذشته شاهد آن بودیم.

در مورد شمار شرکت‌های پذیرفته شده در سال قبل نیز، این طور می‌توانم بگویم که هشت شرکت مورد نظر شامل شرکت‌های بانک انصار، بانک پاسارگاد، صنایع پتروشیمی کرمانشاه، گسترش نفت و گاز پارسیان، حمل‌ونقل بین‌المللی خلیج فارس، کشتیرانی والفجر، تجارت الکترونیک پارسیان و پتروشیمی پردیس، در واقع شرکت‌هایی بودند که هر سه مرحله اصلی ورود به بورس را که شامل مراحل پذیرش، درج و عرضه سهام هست را طی کردند. لازم به ذکر است که از ۸ شرکت پذیرفته شده در سال گذشته فقط یک شرکت اصل چهل و چهاری بود، ضمن اینکه امسال شرکت‌های زیادی هستند که مراحل پذیرش آنها در حال طی شدن است.

آیا بورس تهران از اختیارات لازم برای اداره بازار برخوردار است و آیا برخی تداخل‌کاری‌ها با سازمان بورس به ویژه در حوزه ناشران برای فعالیت‌های بورس مشکل‌ساز نبوده است؟

بورس اوراق بهادار تهران وظایف محوله خود را براساس قوانین و مقررات انجام می‌دهد و قطعا از تمامی پتانسیل‌ها قوانین و مقررات در حوزه اجرا استفاده شده است. در حوزه ناشران و اعضا بعضی از وظایف توسط بورس و بعضی از وظایف توسط سازمان انجام می‌شود که با هماهنگی بین شرکت بورس و سازمان هم در طول این دوره هیچ مشکلی وجود نداشته و اگر مواردی بوده با همفکری حل شده است.

نظر شما در مورد تحولات پست بانک چیست، به ویژه آنکه این شرکت با عجله وارد بورس شد و اساسا چگونه از حقوق سهامداران آن دفاع می‌کنید؟

پست بانک با احراز تمام شرایط دستورالعمل پذیرش بورس در بورس تهران پذیرفته شد و به قیمت ۲۳۰۰ ریال در آبان‌ماه ۸۹ عرضه اولیه آن انجام شد و با توجه به اخبار شرکت مورد توجه بازار قرار گرفته و رشد کرد. درخصوص لایحه دولت و مصوبه مجلس سازمان بورس و شرکت بورس پیگیری‌های لازم را از طریق وزارت اقتصاد، مجلس و شورای نگهبان انجام داده‌اند که خوشبختانه اثربخش هم بود و در نهایت شورای نگهبان مصوبه مجلس را تایید نکرد. بر این اساس گر چه فعلا سرنوشت نهایی پست بانک آن مشخص نشده اما پیش‌بینی ما مثبت است.

به لحاظ کارشناسی اوضاع بورس در سال ۹۰ در مقایسه با بازارهای رقیب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بورس اوراق بهادار در حوزه پذیرش، نقدشوندگی و سایر شاخص‌ها خوشبختانه در سال ۹۰ سال موفقی را پشت سر گذاشت. در این سال ۸ شرکت جدید در بورس پذیرفته شدند که ۷ شرکت غیراصل چهل و چهاری بود که این آمار در مقایسه با سال‌های قبل بی‌نظیر است.دفعات معاملاتی در سال ۹۰، به ۴.۵۰۰.۰۰۰ دفعه رسید که نسبت به سال ۸۹، ۵/۳۳ درصد رشد را نشان می‌دهد.در این سال ارزش معاملات خرد و بلوک به ۱۷۱۵۰ میلیارد تومان رسید که نسبت به سال گذشته رشد ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد. بنابراین عملکرد بورس در سال گذشته خوب بوده، اما اگر مقایسه عملکرد با بازار‌های طلا و ارز است که اساسا این بازار‌ها قابلیت مقایسه با بورس‌ اوراق بهادار تهران را ندارند. بورس محل سرمایه‌گذاری و بهره‌مند شدن از تولید و بهره‌وری است اما افراد فعال در آن بازارها از تورم قیمت بهره مند می‌شوند.

برخی عملکرد بورس در مقایسه با رشد فرابورس را مطلوب نمی‌دانند، آیا اساسا مقایسه این دو بازار با ضوابط متفاوتی که دارند، منطقی است؟

این دو بازار بدون در نظر گرفتن ابعاد آنها قابل مقایسه نیستند، چراکه شرایط پذیرش در فرابورس متفاوت از بورس بوده و در حقیقت پذیرش در فرابورس با شرایط و الزامات راحت‌تری صورت می‌گیرد.در اصل شرکت‌ها با کیفیت بالاتر و وضعیت مناسب‌تری می‌توانند وارد بورس شوند، لذا بدون در نظر گرفتن شرایط پذیرش این دو بازار می‌توان آنها را با هم مقایسه کرد.

شما حدود ۴ سال است که بخش اجرایی بازار را اداره می‌کنید و با توجه به این سابقه قابل توجه، مهم‌ترین نقطه قوت و ضعف بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مهم‌ترین قوت بازار سرمایه وجود قوانین جدید در این بازار، نیرو جوان و تحصیل کرده و شبکه دسترسی بازار سرمایه است. درخصوص ضعف بازار سرمایه هم باید بگویم که انتظار می‌رود بازار سرمایه نقش بیشتری در تامین مالی داشته باشد که این یک عزم ملی است و لازم است که نظام تامین مالی کشور از شکل سنتی آن تغییر پیدا کند و بنگاه‌های اقتصادی خود را ملزم بدانند که از طریق اوراق بهادار و بازار سرمایه تامین مالی کنند.