بازار و شکست سکوت دولت

گروه بورس- همایون دارابی: ‌بورس اوراق بهادار تهران سه روز کاری هفته گذشته را با تحولات چشمگیری پشت سر گذاشت.

در تحولات اقتصادی، معامله‌گران طوفانی سنگین را پشت سر گذاشتند که در آن، نوسان بازار‌های ارز و سکه و شکست سکوت دولت در مورد بازار پول چهره‌ای پر رنگ به خود گرفت. اوج این تحولات روز چهارشنبه رخ داد که پس از بیش از دو هفته سکوت، سرانجام سخنگوی اقتصادی دولت از موافقت رییس جمهور با مصوبه شورای پول و اعتبار مبنی بر افزایش نرخ سود بانکی بیش از نرخ تورم خبر داد و گفت: بر این اساس رییس‌ کل بانک مرکزی مکلف شد که هر‌چه سریع‌تر مصوبه شورا را برای اجرا به بانک‌ها ابلاغ کند.

ابلاغ این سیاست‌ها، بازار‌های سکه و ارز را با کاهش التهاب مواجه کرده و باعث افت قیمت‌ها شد. از دیدگاه کارشناسان، اتخاذ سیاست‌های پولی اگر چه تاثیرات سریع را به نمایش می‌گذارند، اما در میان مدت تاثیرات آنها رو به ضعف می‌گذارد. در همین حال، وضعیت بازارهای موازی با افت خود در کنار رشد نرخ سود سپرده‌ها تاثیرات مهمی را بر بورس وارد خواهند ساخت.

در حال حاضر در بازار طلا و سکه بخش عمده توجه‌ به میزان توان بانک مرکزی برای تامین سکه‌های پیش فروش شده معطوف است. در سال جاری بانک مرکزی نزدیک به ۵میلیون سکه به صورت نقدی (بانک کارگشایی و بانک ملی)واگذار کرده و کمتر از ۵میلیون سکه نیز تا کنون پیش فروش شده است که این امر به معنای فروش نزدیک به ۷۵ تن طلای خالص است که رقمی فوق‌العاده بالا برای خزانه کشور به شمار می‌رود. در همین حال، سوق دادن سرمایه عمومی به سوی پیش فروش سکه به قصد سود‌آوری ۲۰ تا ۲۵ درصدی در یک دوره ۴ تا ۶ ماهه به معنای کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاران در بخش‌های تولیدی و خدماتی و افزایش نقدینگی در ماه‌های آینده خواهد بود. در این میان، نحوه پیش فروش سکه و عدم استفاده از معاملات آتی که در آن تحویل واقعی سکه کمتر از حد پیش فروش کنونی و حفظ ذخایر بانک مرکزی تحقق می‌یافت، سبب شده اعتماد به معاملات آتی کاهش یابد. در حال حاضر، یک کالای ثابت در دو بازار با نرخ‌های متفاوتی پیش‌فروش می‌شود که این به معنای فرصت آربیتراژ و در نهایت زیان معامله‌گران یک بازار است.در بازار ارز، اما شرایط پیچیده‌تر از بازار طلا رقم خورده است که این امر به دلیل تبعات تحریم کشورمان است. هر چند این بازار با اعلام تصمیم بانک مرکزی برای تک نرخی شدن ارز با قیمت ۱۲هزار و ۲۶۰ریال روبه‌رو است، اما انتظار نمی‌رود با توجه به شکست نرخ‌گذاری قبلی ۱۴هزار ریالی پیشنهادی به صرافان این نرخ نیز در روزهای آینده بتواند به شکلی واقعی در بازار خود‌نمایی کند. در این میان، در صورتی که نرخ ارز به صورت معنا داری کاهش یابد، می‌تواند تاثیر نامناسبی بر شرکت‌های بورسی دارای صادرات که در هفته‌های اخیر رشد خوبی را تجربه کرده‌اند، داشته باشد.

از سوی دیگر نرخ ۱۲هزار و ۲۶۰ ریالی برای ارز، ابهامی را برای نرخ سکه پیش فروش بانک مرکزی ایجاد می‌کند چرا که با قیمت ۶۲۷ هزار تومانی سکه برای تحویل ۴ماهه آینده و نرخ ۵درصدی مالیات بر ارزش افزوده و ۵درصد سود اوراق مشارکت، عملا نرخ سکه در هنگام تحویل به ۶۹۱هزار تومان بالغ می‌شود که با نرخ جهانی اونس معادل ۱۷۰۰ دلار در نهایت با نرخ دلار بیش از ۱۵ هزار ریال مواجه خواهد شد که باید منتظر ماند و دید آیا نرخ پیش فروش سکه دولتی نیز کاهش خواهد یافت یا خیر؟

اما در بازار پول افزایش سود سپرده‌های بانکی از اهمیت بیشتری برای بازار سهام برخوردار است. براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکت شرکت‌های دولتی و غیردولتی و شهرداری‌ها متناسب با سود انتظاری حاصل از طرح‌های موضوع سرمایه‌گذاری و در مقاطع سه ماهه پرداخت می‌شود. حداکثر نرخ سود علی‌الحساب این اوراق معادل ۲۰ درصد تعیین می‌شود و بازخرید قبل از سررسید اوراق مذکور توسط بانک عامل امکان‌پذیر خواهد بود. نرخ سود بازخرید اوراق مذکور تا یک سال از زمان انتشار هجده درصد و پس از یک سال نیم درصد کمتر(۵/۱۹درصدد) خواهد بود. در این میان، واگذاری تعیین نرخ سپرده‌ها به بانک‌ها امکان بروز رقابت را میان بانک‌ها را افزایش داده و موجب افزایش هزینه‌های بانک‌ها خواهد شد. در همین حال، با افزایش نرخ سود بدون ریسک، شرکت‌های بورسی به دلیل افزایش هزینه‌های مالی و انتظار معامله‌گران برای کسب سود بیشتر از نرخ بدون ریسک با تعدیل قیمت سهام و کاهش P/E مواجه می‌شوند. این مصوبه فشار مضاعفی را بر هزینه بانک‌ها وارد خواهد ساخت به ویژه که در ماه‌های اخیر گرایش نقدینگی به سوی حساب‌های کوتاه‌مدت معطوف شده بود.در کنار مسایل اقتصادی، معامله‌گران در تحولات سیاسی شاهد نزدیکی دهه فجر و همچنین پس از آن آغاز تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی خواهند بود که به طور سنتی اوج‌گیری مسایل سیاسی را در پی دارد.در صحنه اقتصاد بین‌الملل، برگزاری اجلاس داووس و همچنین اظهار نظر مقامات آمریکایی در مورد عدم افزایش نرخ بهره در این کشور موجب کاهش ارزش دلار و افزایش بهای مواد خام و طلا شده است. در بازارهای جهانی قیمت فلزات رنگین با جهش مواجه شدند که بهای مس به ۸هزار و ۵۷۱ دلار در هر تن رسیده است. بهای سه فلز آلومینیوم، روی و سرب هم به ترتیب ۲هزار و ۲۸۸ دلار، ۲هزار و ۲۰۱ تن و سرب ۲هزار و ۳۷۶دلار در هر تن رسیده است. بهای بیلت فولادی نیز ۵۱۹دلار در هر تن در بورس فلزات لندن رقم خورده است. در هفته گذشته در بورس کالا نیز برخی از شرکت‌های بورسی اقدام به عرضه کالاهای خود کردند که بهای متوسط برخی از محصولات آنها براساس ریال به واحد فروش به این شرح بوده است: متانول زاگرس ۴هزار و ۳۸۵ریال، آمونیاک محلول یک هزار و ۱۹۸ریال، اوره صنعتی ۴هزار و ۸۲۷ریال، گوگرد پالایشگاه تبریز یک هزار و ۹۵۲ریال، ورق‌های مبارکه گرم بی ۸ هراز و ۶۳۷ریال، گرم سی ۹هزار و ۹۳۲ ریال و سرد سی به صورت مچینگ ۱۰هزار و ۱۰۴ریال، شکر تولیدی قند هگمتان ۱۳هزار ریال ،مس کاتد ۱۲هزار و ۸۱۸ریال و اسلاک واکس سنگین نفت بهران ۸هزار و ۵۰۰ریال فروخته شده است.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه بازاری ضعیف بود که در آن معامله‌گران در انتظار تعیین تکلیف بازارهای موازی و همچنین ضعف عمومی به دلیل تعطیلی متناوب و عدم حضور گسترده معامله‌گران بودند که به افت ۸۰ واحدی شاخص منجر شد. در این شرایط، اما اعلام دیر هنگام تصمیم هیات دولت برای تصویب تصمیم شورای پول و اعتبار منجر به آن شد که برخی از بانک‌های بورسی در انتهای وقت با افزایش تقاضای خرید همراه شوند.

روز چهارشنبه نماد بانک ملت برای برگزاری مجمع تصمیم‌گیری جهت افزایش سرمایه متوقف شد. در گروه بانکی، بانک تجارت در گزارش ۹ ماهه خود از ۳۳۹ ریال سود پیش بینی شده ۲۳۵ریال را پوشش داد. در این گروه، بیمه دی پس از مدت‌ها با دست پر به تابلو باز خواهد گشت. بیمه دی سود هر سهم خود را با ۷۰ درصد رشد به ۵۳۲ریال رسانده که در ۹ماهه ۷۰درصد آنرا محقق کرده است.در گروه فلزی، حضور رییس جمهوری در شرکت ملی مس از اهمیت برخوردار بوده است. رییس‌جمهوری در شرکت مس ۱۴طرح صنعتی، معدنی و عمرانی را افتتاح کرد.مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، درباره سه هزار میلیارد ریال طرح‌های آماده افتتاح گفت: بخشی از پروژه‌های مربوط به طرح جامع آب، انبار کنسانتره جدید، کارخانه اکسیژن و طرح اتوماسیون صنعتی سرچشمه، کارخانه تغلیظ، کوزه پالایش حرارتی آند و معدن جدید نوچون از جمله طرح‌های آماده بهره برداری است.در گروه فولادی، حرکت قیمتی بازار فولاد سبب تلاش مسوولان برای کنترل قیمت‌ها در این بازار شده است. تاجران آهن به دلیل نگرانی از کاهش واردات فولاد و همچنین احتمال اجرای مرحله دوم طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به خریدهای گسترده‌ای در بازار آهن دست زده اند که بهای میلگرد را از مرز ۱۳هزار ریال عبور داده است. در بازار فولاد، عضو کارگروه فولاد با اشاره به تمهیدات جدید دولت برای بازار فولاد در سایه نوسانات نرخ ارز، گفت: محدودیت فروش فولاد به اشخاص حقیقی و تعیین‌ ضوابط خرید فولاد از فولاد خوزستان از جمله این تمهیدات است.شهرام میرآخورلو در خصوص جدیدترین تصمیمات دولت برای تنظیم بازار فولاد و محصولات فولادی بعد از نوسانات نرخ ارز گفت: از آنجایی که ۵۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود، افزایش نرخ ارز برای افرادی که عملا از ارز مرجع استفاده نکردند، باعث شد که سهم قیمتی آنها روی سایر قیمت‌های بازار آزاد نیز اثرگذار باشد و به‌رغم اینکه بورس کالا، روند طبیعی خود را طی می‌کند، ما شاهد افزایش قیمت در بخشی از بازار باشیم.عضو کارگروه فولاد افزود: از سوی دیگر، افزایش قیمت مسکن نیز در ماه‌های اخیر در برخی مناطق باعث شد که مولفه‌های تاثیرگذار در ساخت مسکن نیز با توجه به فشار قیمتی ناشی از نوسانات نرخ ارز، رشد داشته باشند؛ بر این اساس دولت برای مدیریت کردن این بخش از بازار،‌ ضمن اینکه به انبارهای واحدهای تولیدی فشار آورده که موجودی در اختیار خود را تخلیه کنند، هزینه‌های انبارداری را بالا برده است تا موجودی‌ها در قالب انباشت کالا و احتکار وجود نداشته باشد.

وی اظهار کرد: دولت اجازه نخواهد داد که فشارهای ناشی از نوسانات نرخ ارز باعث شود که افزایش قیمت برای بخش پروژه‌های عمرانی یا مسکونی اتفاق بیفتد.

میرآخورلو ادامه داد: تا ماه گذشته، سهم عرضه فولاد خوزستان در بورس ۲۰ درصد بود که طی مصوبه کارگروه فولاد، این سهم به ۳۰ درصد افزایش یافته است و البته قرار بر این است که هر کسی که در بورس کالا، شمش را از فولاد خوزستان تحویل می‌گیرد، به میزان دو برابر آن را در بورس کالا عرضه داشته باشد.

وی افزود: در این راستا با واحدهایی که این شرط را رعایت نکنند، برخورد خواهد شد، ‌به این معنا که علاوه بر قطع سهمیه آنها، برخورد تعزیری نیز با آنها صورت خواهد گرفت. در گروه واسطه‌گری مالی، روز پنج‌شنبه شرکت توسعه صنعتی در گزارش شفاف سازی از مصادره بخشی از دارایی‌های شرکت به دلیل بدهی از محل خرید آلومینیوم ایران خبر داد. توسعه صنعتی اخیرا شاهد انتقال مالکیت از موسسه مهر به یک گروه از سرمایه‌گذاران ایرانی- خارجی بوده است.

در این گروه، نماد سرمایه‌گذاری صنعت و معدن پس از تقسیم سود ۱۸۰ریالی بازگشایی شد. در این گروه، سرمایه‌گذاری آذربایجان از محل فروش شرکت کولاک شرق با تعدیل قابل ملاحظه ۷۷ریال، سود هر سهم خود را به ۲۱۰ریال رساند. در گروه تصفیه نفت، بازار شاهد تداوم اقبال در مورد گروه پالایشگاهی است.

در این گروه شنیده‌ها از عدم افزایش تخفیف واحد‌های پتروشیمی مصرف‌کننده خوراک مایع خبر می‌دهد. در این گروه، بازار در انتظار اعلام زمان معارفه شرکت نفت جی است.

در گروه حمل‌ونقل، گزارش ناامیدکننده شرکت تازه وارد حمل و نقل خلیج فارس این شرکت را به صف فروش کشاند. «حفارس» در ۹ ماهه ۱۱۰ ریال زیان محقق کرد. در این گروه، تایدواتر با ۴۳درصد تعدیل مثبت در گزارش جدید خود سود هر سهم را به ۷۶۳ریال رساند. در گروه غذایی، شرکت‌های قندی متوقف گزارش‌های مناسبی را منتشر کردند.

قند پیرانشهر سود هر سهم را از ۷۴۹ریال به ۹۶۰ریال، هگمتان از ۱۰۵۸ریال به ۱۳۵۱ریال و قند نقش جهان و قند قزوین نیز با رشد قابل ملاحظه‌ای سود جدید خود را اعلام کردند. در گروه خودرویی، الکتریک خودرو شرق با تعدیل منفی قابل ملاحظه ۶۲ درصدی به تابلو باز می‌گردد که نشانه‌ای دیگر از وضعیت نامناسب گروه خودرویی و قطعه‌سازان است. در بازار روز چهارشنبه ارزش معاملات به ۴/۴۱ میلیارد تومان رسید که ۱۱درصد آنرا معاملات ۵/۲۳میلیون سهم بانک پاسارگاد تشکیل داد.