گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار تهران در حالی گام به آخرین هفته آبان ماه می‌گذارد که همچنان معامله‌گران در انتظار روشن شدن فضای حاکم بر بازار هستند. هر‌چند در ۵سال اخیر هیچ گاه آبان ماه برای معامله‌گران سهام ماه خوبی نبوده و بازدهی مثبتی را به ثبت نرسانده است اما امسال شرایط می‌توانست متفاوت باشد؛ چرا که گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها قابلیت ترسیم فضای مثبت را برای سرمایه‌گذاران داشت. در این میان، حاکمیت انتظار برای روشن شدن مسائل سیاسی به وضعیت کنونی منجر شد تا بازار به سوی آخرین ماه پاییز و فرا رسیدن فصل گزارش‌های نه ماهه معطوف شود. در این شرایط، البته مسائل‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باعث شده است تا بازار سرمایه در نبود حامی قوی و هماهنگی معامله‌گران حقوقی عمده، بی‌دفاع باقی بماند. از سوی دیگر، موج ابطال دایمی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجب شده بازار نتواند تعادل خود را باز یابد. آمار نگران‌کننده ابطال صندوق‌های سرمایه‌گذاری به ویژه در صندوق‌های بزرگ موجب شده است تا نمادهای بنیادی و مستحکم بازار که حجم اساسی سبد صندوق‌های سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهند، با فشار عرضه‌های این صندوق‌ها مواجه شوند. در این میان، بخشی از نقدینگی بازار با دور شدن از نمادهای عمده به سوی شرکت‌های کوچک و با میزان سهام شناور کم سوق پیدا کرده‌است. وضعیت گروه قندی در روزهای اخیر نمونه‌ای از این رویکرد به شمار می‌رود.

در بورس اوراق بهادار در کنار نگرانی از تحولات سیاسی و برخوردهای بین‌المللی نگاه معامله‌گران به مسائل اقتصادی داخلی و خارجی هم می‌باشد. در سطح داخلی، حاکمیت روحیه دلالی و کسب سود از فعالیت‌های سفته‌بازانه در مقابل افول بازارهای تولیدی موجب شده است تا تمایل برای سرمایه‌گذاری در بازارهای پر نوسان و با ریسک بالایی نظیر ارز و سکه حاکم باشد. اوج این رویکرد را می‌توان در معاملات آتی سکه جست‌وجو کرد. جایی که قیمت‌ها و حجم معاملات، نگرانی عمده‌ای را ایجاد کرده است. به خصوص که قیمت‌های اردیبهشت‌ماه سال آینده به رقم ۷۷۴هزار تومان رسیده است که با قیمت فعلی سکه و تفاوت ناشی از ارزش زمانی پول همخوانی ندارد.این فضا به خصوص با نزدیکی انتخابات مجلس شورای اسلامی و تلاطمات بازار‌های موازی، رکود بورس را تشدید کرده و شانس سرمایه‌گذاری برای کسب بازدهی مناسب را کاهش و خروج نقدینگی از بازار را افزایش می‌دهد. در این شرایط، سرمایه‌گذاران دور‌اندیش از فرصت خرید سهام با تداوم فعالیت و P/E زیر ۵/۵ استفاده می‌کنند که این سناریو بخشی از حرکت کنونی بازار را تشکیل می‌دهد.

در صحنه اقتصادی، کسری بودجه دولت و نحوه برخورد آن با مساله نرخ ارز هم موضوعی مهم برای بازار سرمایه است. در حالی که دیگر اظهارنظرهای مبنی بر کاهش قیمت ارز شنیده نمی‌شود و سکوت مسوولان سیاست دو نرخی بودن ارز را پذیرفته شده نشان می‌دهد؛ گمانه‌زنی برای قیمت‌های آتی ارز به ویژه در لایحه بودجه سال آینده کل کشور ادامه دارد. هر گونه تغییر بیشتر در نرخ رسمی ارز می‌تواند با تاثیرگذاری بر نرخ بازار آزاد برای شرکت‌های دارای صادرات و واردات و بدهی ارزی موثر و تعیین‌کننده باشد. در همین حال کسری بودجه دولتی احتمال افزایش دوباره بهای حامل‌های انرژی را ایجاد کرده است.

در کنار مساله اقتصاد داخلی همچنان در سطح بین‌المللی به ویژه حوزه اروپا نگرانی‌ها به شدت ادامه دارد. افزایش دامنه بحران اقتصادی به کشورهای عمده این اتحادیه از جمله سه کشور ایتالیا، فرانسه و اسپانیا موجب شده است تا همچنان بازارهای مالی با فشار مواجه شود. افزایش نرخ بازده اوراق قرضه کشورهای مختلف اتحادیه اروپا نیز به عنوان نشانه‌ای از نگرانی در مورد توانایی این اتحادیه برای عبور از بحران اقتصادی قلمداد می‌شود. در رویدادی دیگر درهمین راستا موسسه مودی رتبه برخی از بانک‌های آلمانی را کاهش داد.

در فضای بین‌المللی، قیمت فلزات مهم با کاهش نسبی مواجه بوده است. بهای مس به ۷هزار و ۵۰۱دلار، آلومینیوم به ۲هزار و ۸۵دلار، روی یک هزار و ۹۱۱دلار و سرب یک هزار و ۹۷۵دلار در هر تن رسیده است. بهای بیلت فولادی هم ۵۲۵دلار در هر تن رقم خورده است؛ قیمتی که ۱۰دلار کمتر از قیمت سلف سه ماهه این محصول است.

در صحنه بورس اوراق بهادار نیز بازار با مسائلی مواجه است؛ مصوبه شگفتی‌آور مجلس در تصویب یک فوریت طرح خروج پست بانک از برنامه واگذاری شرکت‌های دولتی، این شرکت پر از مشکل را با دشواری بیشتری همراه کرد. هر چند این مصوبه راه را برای واگذاری بلوک ۵۰درصدی این شرکت می‌بندد و معاملات سهام خرد شرکت در بورس را احتمالا در بر نخواهد گرفت، اما اکثر سهامداران این شرکت با امید خروج این بانک از مجموعه وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات و اجرای افزایش سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری در آن کرده‌اند که با خروج این بانک از شمول واگذاری، سهامداران راهی به جز قرارگیری صف فروش در پیش خود ندیده‌اند.عقب گرد در اجرای اصل ۴۴ و منتفی شدن واگذاری پست بانک، در شرایطی که چندین بانک عظیم از جمله ملی، کشاورزی، مسکن و صنعت و معدن همچنان در اختیار دولت است، تردیدهایی را در مورد جدیت دولت در اجرای برنامه خصوصی‌سازی را پدید آورده است. فرآیند خصوصی‌سازی پست بانک از عرضه اولیه آن تا برکناری هیات مدیره آن و اداره بانک با هیات مدیره‌ای که مورد تایید مراجع ذی‌صلاح نیست، تجربه‌های تلخی در زمینه واگذاری این بانک ایجاد کرده است. در تحولی دیگر، روز چهارشنبه نیز شکست در عرضه اولیه کشتیرانی والفجر شگفتی و تاسف کارشناسان را ایجاد کرد. در حالی که در گذشته هنگامی که عرضه‌های اولیه با شکست یا مشکل مواجه می‌شد، مسوولان انگشت اتهام را به سوی نبود موسسات تامین سرمایه (یا بانک‌های سرمایه‌گذاری) معطوف می‌کردند اما اینک پس از بیش از دو سال تجربه حضور این موسسات، تکرار عرضه‌های بلاتکلیف سوالات فراوانی ایجاد کرده است. بازنگری در کارکردهای موسسات تامین سرمایه و افزایش نقش آنها به خصوص در فرآیند عرضه‌های اولیه می‌تواند از تکرار تجربیاتی نظیر کشتیرانی والفجر جلوگیری کند.در همین حال، بی‌توجهی سهامدار عمده کشتیرانی والفجر در اجرای حداقل تبلیغات و ارائه برنامه در مورد آینده این شرکت نیز در به بن‌بست رسیدن این عرضه موثر بود.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه با توجه به تعطیلی میان هفته با کاهش فعالیت نسبی همراه بود. این امر موجب شد تا شاخص کل تنها حدود ۲/۰واحد افت را تجربه کند. در همین حال تثبیت نسبی شاخص در محدوده ۲۵هزار و ۳۰۰تا ۴۰۰واحد، احتمال بازگشت شاخص به بالای مرز ۲۶هزار واحد را با توجه به فقدان یک گروه پیشرو، کاهش داده است. در این فضا به لحاظ تکنیکی با توجه به بلاتکلیفی گروه سنگ‌آهنی شاخص شانس کاهش بیشتری نسبت به افزایش دارد.

در بازار روز چهارشنبه در گروه مخابرات، ادامه انتقال سهام بانک انصار به ارتباطات سیار و آماده‌سازی بستر نقل و انتقالات مالی در شبکه جیرینگ مهم‌ترین تحول به شمار می‌رفت. رسوب نقدینگی در بانک انصار می‌تواند به معنای افزایش سود‌آوری این شرکت باشد.

در این گروه، رییس هیات مدیره مخابرات از حل مشکل شبکه تالیا خبر داده است. به گفته سید‌مصطفی سید‌هاشمی درصدد انتقال سهام تالیا به شبکه مخابرات هستیم و در این راستا تعاملاتی با این شرکت در حال انجام است تا تالیا بار دیگر فعال شود. نایب رییس‌ هیات مدیره شرکت مخابرات ایران با بیان اینکه انتقال تالیا به مخابرات ایران تا پایان هفته آینده مشخص خواهد شد، ادامه داد: شمار مشترکان تالیا تا پایان سال جاری از ۲۰۰ هزار مشترک به بیش از یک میلیون نفر خواهد رسید. سید‌هاشمی گفت: تعهد تالیا برای جذب شش میلیون مشترک ظرف مدت ۱۰ سال در قرارداد آمده این در حالی است که از مدت پروانه تالیا تنها ۵/۲ سال باقی مانده که تالیا در این مدت باید تلاش کند تا تعداد مشترکان خود را به شش میلیون تعهد شده برساند. در گروه برقی، انتشار برخی خبرها در مورد بروز مشکل قانونی در مصوبه مهر ماه هیات وزیران وضعیت پرداخت بدهی‌های وزارت نیرو را با ابهام مواجه کرده است.

در حالی که بر اساس مصوبه مهرماه هیات‌ وزیران، پرداخت بدهی شرکت‌های تابعه و وابسته به وزارت نیرو همچون پیمانکاران و مشاوران به وزیر نیرو به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور تفویض شده و این موضوع باعث خوشحالی طلبکاران از این وزارتخانه شده بود، این مصوبه طی روزهای اخیر به دلیل مغایرت با جزء «الف» بند ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۹۰ کل کشور لغو شد.

در گروه خودرویی، مدیرعامل سایپا کاشان از شکستن رکورد تولیدات در این شرکت خبر داد.

ناصر آقامحمدی اظهار داشت: شرکت سایپاکاشان در سال گذشته ۸۰هزار دستگاه خودرو تولید کرد که این تعداد تا پایان سال جاری به ۱۵۰هزار دستگاه خواهد رسید.در گروه معدنی، به‌‌رغم انتشار خبرهایی در مورد حصول توافق بر سر مساله سنگ‌آهن، عدم انتشار کتبی نتایج جلسه مسوولان شرکت‌ها با وزارت صنایع موجب افزایش ابهامات شده است. در این شرایط به نظر می‌رسد همچنان شبح تعدیل منفی و کاهش سود شرکت‌های سنگ‌آهنی بر فراز شاخص بورس در حرکت است.در گروه فلزی امروز، سازمان خصوصی‌سازی به وکالت از صندوق بازنشستگی فولاد اقدام به عرضه ۰۶/۳درصد سهام فولاد مبارکه در نرخ پایه ۳هزار و ۱۳۰ریال خواهد کرد. صندوق فولاد در گذشته اقدام به خرید این بلوک کرده بود که به دلیل ناتوانی در پرداخت اقساط آن سازمان خصوصی اقدام به فروش مجدد آن خواهد کرد. خرید این بلوک از سوی موسسه مالی و اعتباری مهر به معنای تثبیت یک عضو هیات مدیره مبارکه از سوی مهر خواهد بود.در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری متعادل اما ضعیف و کم عمق بود که در آن ۸/۴۲میلیارد تومان سهام مورد دادوستد قرار گرفت که ۷/۳۶درصد آنرا معامله ۷۲میلیون سهم بانک پاسارگاد تشکیل داد. از ۲۲۳نمادی که به روی تابلو رفتند ۱۳۹نماد با کاهش قیمت و ۸۰نماد با رشد ارزش معامله شدند. با این کارنامه در کل هفته شاخص ۸/۲۷واحد افت کرد و ارزش معاملات نیز با ۵/۲۶درصد افت به ۱۶۵میلیارد تومان بالغ شد.