هفته سرد بورس تهران

گروه بورس- شروین شهریاری: بورس اوراق بهادار در ادامه روند نزولی خود، این هفته را نیز با کاهش قیمت‌ها و افت حجم معاملات پشت سر گذاشت تا با ریزش ۱/۱ درصدی شاخص، سودآوری بازار سرمایه کشور از ابتدای سال ۹۰ را به محدوده ۱۱ درصد عقب براند. آنچه به وضوح در جریان دادوستدهای روزهای اخیر در بورس تهران هویداست، بی‌انگیزگی مزمن خریداران سهام است که انتظار و صبرشان به درازا کشیده است. در این میان، اعلام حمایت رییس سازمان بورس از بازار هر چند دلگرم کننده است، اما طبیعتا با توجه به اصول عرضه و تقاضا و نیز حاکمیت منطق ارزش ذاتی بر وضعیت سهام شرکت‌ها نمی‌تواند موجب تغییر شرایط جدی شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد تاوان رشد افسارگسیخته بازار در زمستان گذشته و ماه فروردین سال جاری - که تا حد زیادی با منطق اقتصادی هماهنگی نداشت- به صورت یک اصلاح زمانی بلند مدت در بورس تهران نمایان گشته است. این روند که به معنای سکون مطلق و فرسایش تدریجی قیمت سهام است، البته توانسته با تخلیه حباب بازار، زمینه را برای پالایش مجدد قیمت‌ها و رسیدن سهام به سطوح ارزش ذاتی فراهم کند؛ امری که احتمالا زمینه ساز بازگشت دوباره بورس به مدار رونق در چند ماه آینده خواهد بود.

گزارشات شش ماهه؛ کاملا بی‌اثر

محتوای گزارشات نیمسال اول شرکت‌ها هر چند به طور عمومی از رشد سودآوری حکایت داشت و به لحاظ پوشش سودآوری نیز دربردارنده اخبار خوبی بود، اما نتوانست کوچک‌ترین تغییری در وضعیت سهام مرتبط ایجاد کند. افت حدود ۴ درصدی شاخص که مقارن با ارسال کارنامه شش ماهه بنگاه‌ها در دو هفته اخیر روی داد هم به خوبی نشان می‌دهد که عکس‌العمل فعالان بازار به این اخبار مثبت تنها بی تفاوتی بوده است. افزایش سودآوری شرکت‌ها در گزارشات شش ماهه البته رویداد مطلوب دیگری را نیز دربرداشت و آن، عقب راندن میانگین موزون P/E بازار به محدوده کمتر از ۷ واحد برای نخستین بار در سال ۹۰ بود. به این ترتیب می‌توان گفت رکود شش ماه گذشته موجب کاهش بیش از دو واحدی میانگین نسبت قیمت بر درآمد بازار در مقایسه با فروردین ماه (۹ واحد) شده است؛ نسبتی که با نزدیک شدن به ۶ واحد (میانگین بلند‌مدت بازار سهام ایران) امیدواری برای بازگشت تعادل به بورس را ایجاد خواهد کرد.

در میان گزارشات ارسال شده، شرکت‌های پتروشیمی قاطعانه ‌گوی سبقت را از صنایع دیگر ربودند. سه شرکت پتروشیمی فن‌آوران، پردیس و خارک که همگی با خوراک گازی به تولید محصولات متنوع مشغول هستند، به ترتیب تعدیلات مثبت قابل توجه ۴۵، ۲۳ و ۱۳ درصدی را به سهامداران خود مخابره کردند؛ هر چند هیچ یک از گزارشات مزبور نتوانست تحول محسوسی در قیمت سهام شرکت‌ها ایجاد کند. مطالعه اولیه از امکان تعدیل مثبت بیش از ده درصدی سود برای هر سه شرکت در سال جاری در صورت ثبات شرایط حکایت می‌کند. از سوی دیگر، گزارشات عملکرد شرکت‌های ملی مس و فولاد مبارکه، هم با احتیاط زیادی به بازار اعلام شد. ملی مس که این روزها محصولاتش را در بورس کالا با نرخ تبدیل دلار حدود ۱۲۰۰ تومان به فروش می‌رساند، کماکان نرخ ارز رسمی و مس ۷۲۰۰ دلاری را مبنای فروش خود برای شش ماهه دوم قرار داده است.

فولاد مبارکه هم که در ماه شهریور قیمت فروش محصولات گرم را به طور میانگین به بیش از ۸۵۰ تومان در هر کیلو افزایش داده، بودجه فروش برای شش ماهه دوم را در نرخی حدود ۵ درصد کمتر از نرخ روز تنظیم کرده است. به این ترتیب این دو شرکت بزرگ بازار سرمایه نیز اعلام تعدیلات مثبت پیش‌بینی سود را به پایان فصل پاییز موکول کرده‌اند؛ البته در مورد مبارکه، افزایش کمک‌ها به صندوق کارکنان فولاد می‌تواند امکان رشد سودآوری در سال جاری را محدود نماید. سهامداران در روزهای آینده علاوه بر انتظار برای روشن شدن وضعیت دوقلوهای سنگ‌آهنی (چادرملو و گل‌گهر) و مالکان عمده آنها (سرمایه‌گذاری امید ومعادن و فلزات) چشم به راه انتشار گزارشات مخابرات، گروه بهمن و چند شرکت دیگر خواهند بود تا با دریافت عملکرد شرکت‌های مزبور، پرونده شش ماهه بنگاه‌های بورس عملا بسته شود.

ناخوش احوالی صدرا!

همه فعالان بازار، چه آنهایی که صدرا دارند و چه آنهایی که این سهام را در سبد خود ندارند، در دو سال اخیر همواره نیم نگاهی به وضعیت آن داشته اند.

به این ترتیب فارغ از ارزندگی سهام این شرکت،‌ «خصدرا» به دلایلی نامعلوم به دماسنج روزانه بورس تبدیل شده است که رفتار آن تا حدی شرایط کلی بازار به لحاظ رکود و رونق را مشخص می‌کند. علاوه بر این، سهام دو شرکت آذرآب و ماشین سازی اراک با شدت بیشتر و حفاری شمال و مپنا با شدت کمتر نیز عموما تحت تاثیر نوسانات صدرا رفتار مشابهی را به لحاظ عرضه و تقاضا از خود بروز می‌دهند. اما این هفته صدرا روی خوش به بازار نشان نداد و سیگنال رکود و نزول را به سرمایه گذاران مخابره کرد.

علت این واکنش، انتشار گزارش

شش ماهه ناامید کننده شرکت بود که طی آن سود خالص ناچیز ۳/۱ میلیارد تومانی (تقریبا معادل دوره مشابه در سال گذشته) را به بازار اعلام کرد. مطالعه جزییات این گزارش حکایت از آن دارد که علی رغم بهبود چشمگیر موقعیت عملیاتی شرکت و افزایش ۸۰ درصدی سود ناخالص در نیمه نخست سال جاری، بازهم آثار بدهی‌های کمر شکن سایه خود را بر صورتهای مالی شرکت سنگین تر کرده است تا پیامد آن یعنی هزینه‌های مالی عملا همه رشد و بهبود وضعیت عملیاتی صدرا را خنثی نماید. با توجه به عدم تامین مالی شرکت از سوی سهامداران،‌ به نظر می‌رسد تغییر این روند در «خصدرا» نیازمند تلاش مضاعف مدیریت به ویژه در مورد استمهال بدهی‌ها باشد. در هر حال، گزارش مزبور بهانه‌ای را به دست فروشندگان صدرا داد تا عرض اندامی جدی کنند و افت ۶/۶ درصدی در ارزش این سهم شاخص بورس تهران را در مقیاس هفتگی رقم بزنند.

اروپا بر چند دستگی فائق می‌آید؟

نقطه مشترک همه سرمایه‌گذاران بازارهای مالی جهان این روزها چشم دوختن به بروکسل و نشست سران اتحادیه اروپا برای حل مشکل بدهی‌ها است. با این وجود، اخباری که از این نشست به بیرون مخابره می‌شود، آن قدر ضد و نقیض است که امکان جمع بندی قطعی را تا کنون ناممکن کرده است. برخی معتقدند سران اروپا با تصمیمی قاطع مبنی بر افزایش چند برابری اندازه صندوق نجات و برنامه مشخص برای جبران کسری سرمایه بانک‌ها (ناشی از سوخت شدن وام‌ها به یونان) از نشست بیرون خواهند آمد.

این گروه از کارشناسان، رفتار چند هفته اخیر بازارهای مالی که منجر به رشد حداقل ۱۰ درصدی ارزش سهام در غرب شده است را نیز نشانه خوش بینی و اطمینان سرمایه‌گذاران از در پیش بودن تصمیمات مثبت ارزیابی می‌کنند. در مقابل، گروهی دیگر در نظریه‌ای کاملا متفاوت بر این عقیده اند که آلمان‌ها به هیچ وجه با تامین مالی بقیه اروپا از طریق پول مالیات دهندگان ژرمن کنار نمی‌آیند و این مساله در کنار وضعیت بی ثبات مالی فرانسه (که امکان دست و دلبازی این دومین اقتصاد بزرگ اروپا را محدود می‌کند) در آخرین لحظات، همه را نا‌امید خواهد کرد. به این ترتیب سرمایه‌گذاران امروز (پنج‌شنبه) به مرور دقیق نتایج نشست اروپا می‌پردازند تا مشخص شود قاره سبز با اتخاذ تصمیمی یکپارچه از مهلکه ایجاد شده خواهد رست و یا شکاف و عدم اتحاد در «اتحادیه»، چشم انداز تداوم بحران را پیش روی اقتصاد جهانی، بازارهای سهام و قیمت فلزات و مواد خام قرار می‌دهد.