چگونه ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را کاهش دهیم؟
التیام معاملات با پوشش ریسک
علی محمدی / دنیای اقتصاد
در این مقاله، به بررسی نقش دلتا در هجینگ (Hedging) و چگونگی استفاده از آن برای مدیریت ریسک در بورس ایران می‌‌‌پردازیم. دلتا یکی از پارامترهای مهم در معاملات آپشن است که میزان تغییر قیمت یک آپشن را نسبت به تغییر قیمت دارایی پایه نشان می‌دهد. به‌‌‌عبارتی ساده، دلتا به شما می‌‌‌گوید که با هر تغییر قیمت در دارایی پایه، قیمت آپشن چقدر تغییر خواهد کرد. دلتا برای آپشن‌‌‌های خرید (Call) عددی مثبت بین صفر تا یک است. برای مثال، اگر دلتا ۰.۵ باشد و قیمت سهام X (سهم پرنوسان در بازار ایران) ۱۰۰تومان افزایش یابد، قیمت آپشن ۵۰تومان افزایش پیدا خواهد کرد. دلتا برای آپشن‌‌‌های فروش (Put) عددی منفی است. اگر دلتا منفی ۰.۵ باشد و قیمت همان سهم ۱۰۰تومان کاهش یابد، قیمت آپشن فروش به میزان ۵۰تومان افزایش می‌‌‌یابد.
کاربرد هجینگ
هجینگ به معنای استفاده از ابزارهای مشتقه مانند آپشن‌‌‌ها برای کاهش ریسک ناشی از نوسانات قیمت دارایی‌‌‌های پایه است. این استراتژی مانند خرید بیمه برای دارایی‌‌‌ها عمل کرده و از شما در برابر ریسک‌‌‌های ناگهانی بازار محافظت می‌کند. در شرایط فعلی که بورس تهران با نوسانات زیاد و غیرقابل پیش‌بینی روبه‌روست، هجینگ می‌‌‌تواند راهی موثر برای محافظت از سرمایه باشد. فرض کنید هزار سهم از یک شرکت بزرگ مثل فولادمبارکه را در پرتفوی خود دارید و دلتای این سهام برابر با یک است. با توجه به نوسانات شدید قیمت‌ها در بازار، احتمال کاهش قیمت سهام وجود دارد. در این حالت، می‌‌‌توانید با خرید آپشن‌‌‌های فروش (Put) که دلتای منفی دارند، از پرتفوی خود در برابر افت قیمت محافظت کنید. اگر دلتای کل پرتفوی شما هزار است، با خرید آپشن‌‌‌های فروش به تعداد مناسب، می‌‌‌توانید دلتای پرتفوی خود را به صفر نزدیک کرده و ریسک کاهش قیمت را خنثی کنید.
ایجاد پوزیشن دلتا-خنثی (Delta-Neutral)
یکی از روش‌های موثر برای مدیریت ریسک در بازارهای پرنوسان ایران، ایجاد پرتفوی دلتا-خنثی است. در این حالت، دلتای پرتفوی شما به‌گونه‌‌‌ای تنظیم می‌شود که تغییر قیمت دارایی پایه تاثیر قابل‌توجهی بر پرتفوی شما نداشته باشد. این روش، به‌‌‌ویژه در زمان‌‌‌هایی که بازار بسیار ناپایدار است، می‌‌‌تواند بسیار مفید باشد. به‌عنوان مثال، اگر در پرتفوی خود سهامی دارید که دلتای آن یک است، می‌‌‌توانید با خرید آپشن‌‌‌های فروش که دلتای منفی دارند، مجموع دلتای پرتفوی خود را به صفر برسانید. این کار باعث می‌شود که پرتفوی شما به‌‌‌طور موثری در برابر نوسانات شدید قیمت دارایی‌‌‌های پایه محافظت شود. نکته‌‌‌ای که باید به آن توجه داشت این است که دلتا ثابت نیست و با تغییر قیمت دارایی پایه، تغییر می‌کند. بنابراین، برای حفظ وضعیت دلتا-خنثی باید به صورت منظم پرتفوی خود را بررسی و تنظیم کنید. این فرآیند به ویژه در بازار ایران که نوسانات قیمت می‌‌‌تواند به‌سرعت رخ دهد، اهمیت ویژه‌‌‌ای پیدا می‌کند.
مزایای استفاده از دلتا برای هجینگ
کاهش ریسک نوسانات: دلتا به شما کمک می‌کند تا تاثیر نوسانات قیمت دارایی‌‌‌های پایه بر پرتفوی خود را کاهش دهید.
مدیریت ریسک فعال: با استفاده از دلتا، می‌‌‌توانید به صورت منظم پوزیشن‌‌‌های خود را تنظیم کرده و ریسک خود را در هر لحظه مدیریت کنید.
محافظت در برابر زیان‌‌‌های احتمالی: خرید آپشن‌‌‌های فروش به شما کمک می‌کند تا از زیان‌‌‌های ناشی از کاهش قیمت دارایی‌‌‌های پایه جلوگیری کنید.
انعطاف‌‌‌پذیری بالا در تنظیم پرتفوی: استفاده از آپشن‌‌‌ها و تنظیم دلتا به شما امکان می‌دهد تا تغییرات لازم را در پرتفوی خود ایجاد کنید.
چالش‌‌‌های هجینگ با دلتا در ایران
هزینه‌‌‌های معاملاتی بالا: نگهداری یک پرتفوی دلتا-خنثی ممکن است نیاز به معاملات مکرر داشته باشد که این امر باعث افزایش هزینه‌‌‌های معاملاتی می‌شود.
نقدشوندگی پایین ابزارهای مشتقه: یکی از چالش‌‌‌های مهم در بازار ایران، نقدشوندگی پایین ابزارهای مشتقه مثل آپشن‌‌‌هاست که می‌‌‌تواند اجرای استراتژی‌‌‌های هجینگ را دشوار کند.
گاما و نوسانات بالا: گاما (Gamma) که نشان‌‌‌دهنده تغییرات دلتاست، در شرایط نوسان شدید بازار، ممکن است به تنظیمات بیشتری نیاز داشته باشد و مدیریت آن را پیچیده‌‌‌تر کند.
پیشنهادهای عملی برای فعالان بورس تهران
شروع با حجم کم: برای معامله‌‌‌گرانی که تازه با ابزارهای مشتقه و آپشن‌‌‌ها آشنا شده‌‌‌اند، پیشنهاد می‌شود با پوزیشن‌‌‌های کوچک‌تر و ابزارهایی که نقدشوندگی بالاتری دارند، شروع کنند تا ریسک‌‌‌های احتمالی را بهتر مدیریت کنند.
توجه به نقدشوندگی: هنگام استفاده از ابزارهای مشتقه در بازار ایران، نقدشوندگی پایین برخی آپشن‌‌‌ها را در نظر بگیرید و از ابزارهای با نقدشوندگی بالاتر استفاده کنید.
یادگیری مداوم: موفقیت در استفاده از دلتا و ابزارهای مشتقه به آموزش مداوم و تمرین نیاز دارد. منابع معتبر می‌‌‌توانند به شما کمک کنند تا با این استراتژی‌‌‌ها به‌‌‌صورت کاربردی‌‌‌تر آشنا شوید.استفاده از دلتا به‌عنوان یک ابزار برای هجینگ، یکی از بهترین راه‌‌‌ها برای کاهش ریسک در بازارهای پرنوسان ایران است. ایجاد پرتفوی دلتا-خنثی به شما امکان می‌دهد تا در برابر نوسانات شدید قیمت محافظت شده و ریسک سرمایه‌گذاری خود را به‌‌‌صورت فعال مدیریت کنید. با توجه به شرایط فعلی بورس ایران و نوسانات زیاد بازار، به‌‌‌کارگیری استراتژی‌‌‌های هجینگ مانند دلتا می‌‌‌تواند سرمایه‌گذاری شما را ایمن‌‌‌تر و پایدارتر کند.
