«صدرا بدون آذرآب» و «آذرآب بدون صدرا»

گروه بورس- علیرضا باغانی: صدرا، آذرآب و در مجموع تجهیزاتی‌های بازار بار دیگر خبرساز شدند، اما رویدادآفرینی این گروه پر حاشیه متفاوت از گذشته است. گروه تجهیزات و در صدر آنها شرکت صنعتی دریایی ایران مشهور به صدرا که طی دو سال اخیر یکی از مورد توجه‌ترین و در واقع پرحاشیه‌ترین شرکت‌های بورس بوده است، روز یکشنبه بار دیگر با به حراج گذاشته شدن بلوک ۶۵/۲۷ درصدی آذرآب خبرساز شد. ولی این رویداد با حاشیه‌های گذشته این گروه همچون قراردادهای پارس‌جنوبی، استمهال بدهی‌ها‌، قرارداد با شرکت نفت، به آب انداخته شدن کشتی، فروش ساختمان و ده‌ها شایعه و خبر دیگر تفاوت داشت و آن به حراج گذاشته شدن سهام یکی از شرکت‌های شاخص گروه تجهیزات بود.

غروب یکشنبه بود که مدیریت بازار بورس در اطلاعیه‌ای از فروش بلوک ۶۵/۲۷ درصدی آذرآب از سوی شعبه ۱۹ دادگاه انقلاب عمومی حقوقی تهران به نیابت از شرکت صدرا در روز یازدهم تیرماه سال‌جاری خبر داد.متن آگهی منتشره از به حراج گذاشته شدن ۸۲ میلیون و ۹۴۵ هزار و ۲۲۲ سهم آذرآب از سوی دستگاه قضایی در قیمت‌های کنونی سهام این شرکت بورسی در بازار حکایت داشت، تا جایی که قیمت پایانی روز قبل از عرضه به اضافه ۴ درصد به عنوان قیمت پایه واگذاری این بلوک اعلام شده بود. اما این که چرا این حراج از سوی فعالان بازار سرمایه مهم ارزیابی می‌شود را باید در ارزش مدیریتی بلوک مزبور و عرضه آن از سوی دستگاه قضایی جست‌وجو کرد.

شرکت آذرآب که از پنجم اردیبهشت ماه سال ۸۰ با قیمت هر سهم ۳۷۰ تومان وارد بورس تهران شده، دوسال پس از بورسی شدن در سال ۸۲ شاهد ورود سهامدار جدید به ترکیب سهامداران خود بود. در واقع سال ۸۲ بود که صدرا اقدام به خرید ۳۵ درصد از سهام این شرکت کرد. این واگذاری ۳۵ درصدی در آن زمان ارزشی معادل ۳۶۲ میلیارد ریال داشت که صدرا ۱۳۷ میلیارد ریال آن را نقدا به سازمان خصوصی‌سازی پرداخت کرد و برای مابقی خرید انجام شده هم ۸ فقره سفته مجموعا به مبلغ ۲۴۵ میلیارد ریال به سررسیدهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴ در اختیار فروشنده سهام قرار داد.

یعنی شرکت صنعتی دریایی ایران تا سال ۱۳۸۴ تعهد کرد که معامله بیش از ۳۶ میلیارد تومانی خرید بلوک آذرآب را به طور کامل تسویه کند، ولی در نهایت با پرداخت مبلغ نقدی معامله، بابت سفته‌های ارائه شده دیگر پرداختی به فروشنده سهم صورت نگرفت تا زمینه برای ماجرایی پیچیده و در عین حال پرحاشیه فراهم شود.افزون بر این، به دنبال خرید سهام آذرآب از سوی صدرا، صنعتی دریایی ایران ۴۵/۱۶ درصد از سهام خریداری شده را به شرکت فراساحل یا همان «صف» واگذار کرد که این واگذاری هم ارزشی معادل ۲۱۳ میلیارد ریال داشت و صدرا بابت این واگذاری ۸۰ میلیارد ریال سفته از این شرکت می‌گیرد و الباقی معامله که در صورت‌های مالی ۱۳۳ میلیارد ریال منعکس شده هم به حساب‌های فی‌مابین منتقل می‌شود.

ولی نکته این جاست که پس از این واگذاری بلوک به صدرا برمی‌گردد و در عمل هم‌اکنون صدرا به عنوان سهامدار عمده و اصلی آذرآب ایفای نقش می‌کند.

اما ماجرا از آن جا آغاز می‌شود که صدرا مدتی پس از خرید بلوک ۳۵ درصدی آذرآب با ادعای این که در زمان انجام این معامله اطلاعات نادرست دریافت کرده، اقامه دعوی می‌کند که درنهایت پس از کش و قوس‌های حقوقی، دادگاه تجدیدنظر رای به نفع سازمان خصوصی‌سازی صادر می‌کند.بدان معنی که بلوک از آن صدرا است و باید این شرکت تجهیزاتی به تعهدات خود در قبال خرید سهام شرکت بورسی آذرآب عمل کند. با این وصف، این احکام که بارها از سوی صدرا مورد اعتراض قرار گرفته بود، قطعی اعلام شد و صدرا به دلیل زیان‌ده شدن و عدم توانایی مالی لازم، به گرفتن مهلت در پرداخت تعهدات خود روی ‌آورد، ولی این مهلت هم پس از بارها تمدید به جایی می‌رسد که درنهایت شعبه ۱۹ دادگاه انقلاب برای فروش این بلوک از طریق بورس تهران اقدام می‌کند.

نگاهی به صورت‌های مالی صدرا نشان می‌دهد که بهای تمام شده هر سهم آذرآب برای صدرا ۳ هزار و ۹۴۲ ریال است که اگر بلوک «فاذر» با فرض تثبیت شرایط فعلی و با شرایط اعلام شده قیمت روز قبل به علاوه ۴ درصد عرضه شود، می‌توان نرخ حدود ۲ هزار و ۶۰۰ ریال را برای فروش بلوک مزبور پیش‌بینی کرد. در صورت وقوع چنین رخدادی پیشرو تجهیزاتی‌های بورس یعنی صدرا از محل فروش سهام «فاذر» معادل ۱۱ میلیارد تومان زیان شناسایی خواهد کرد و این زیان ۱۱ میلیارد تومانی نیز صدرای تازه به سود نشسته را با ۷ تومان تعدیل منفی به ازای هر سهم مواجه خواهد کرد.با توجه به ارزش مدیریتی بلوک ۳۵ درصدی آذرآب برای صدرا، این شرکت از بابت کاهش نرخ سهام این شرکت نسبت به بهای تمام شده، ذخیره کاهش ارزشی در حساب‌ها منظور نکرده است و ارزش جاری سهام نیز در حال حاضر پایین‌تر از بهای تمام شده شرکت بورسی آذرآب برای صدرا است. این در حالی است که صدرا پس از چند سال زیان دهی در سال ۸۹ به سود ۱۵ ریال برای هر سهم دست یافته بود و در شرایطی که دوسال از مدیریت این شرکت توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا می‌گذرد، صدرا برای سال جاری مبلغ ۹۸ ریال سود برای هر سهم را پیش‌بینی کرده است که بر این اساس سود هر سهم شرکت می‌تواند به ۲۸ ریال تقلیل پیدا کند. در همین حال، مدیرعامل صدرا درباره دلایل به حراج گذاشته شدن بلوک مدیریتی آذرآب گفت: این موضوع پیشینه تاریخی دارد و سال‌ها در مراجع حقوقی و قضایی در خصوص آن پیگیری‌های مختلفی صورت گرفته است، اما در نهایت به رغم ادعاهایی که صدرا درخصوص ارائه اطلاعات نادرست در زمان واگذاری داشته است، مراجع قضایی به نفع خصوصی‌سازی رای صادر می‌کنند. مهدی اعتصام که با خبرنگار دنیای‌اقتصاد سخن می‌گفت، با اشاره به آگهی فروش بلوک ۲۷ درصدی آذرآب از سوی دادگاه گفت: این اقدام بیش از آن که به زیان صدرا به عنوان سهامدار عمده «فاذر» باشد به زیان آذرآب است، چراکه پروژه‌های در دست اجرای آذرآب به دلیل حضور صدرا در ترکیب سهامداران شرکت گرفته شده و آذرآب از وضعیت بحرانی گذشته به دلیل حمایت‌های صدرا به سوددهی رسیده و در شرایط مناسبی به سر می‌برد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال تعویق انجام این عرضه با‌توجه به زمان محدود کنونی وجود دارد؟ گفت: صدرا به عنوان سهامدار عمده تلاش‌های لازم را برای جلوگیری از این عرضه انجام خواهد داد، اما از آن جا که حکم قضایی در این خصوص صادر شده، جلوگیری از اجرای آن کار دشواری است، ولی در هر صورت صدرا و همچنین سهامدار عمده صدرا یعنی قرارگاه خاتم‌ پیگیر حل و فصل ماجرا و دریافت مهلت هستند.

مدیرعامل «خصدرا» در خصوص احتمال تعدیل منفی سود صدرا به دلایل فروش آذرآب و این که چرا ذخیره‌ای از بابت خرید سهام «فاذر» در حساب‌های شرکت منظور نشده است؟ گفت: ماجرای خرید آذرآب به سال ۸۲ باز می‌گردد و اتفاقی نیست که الان رخ داده باشد و بتوان راه حلی برای آن مطرح کرد، بر این اساس از ۱۸ ماه گذشته تاکنون با برگزاری جلسات فراوان، مهلت‌هایی از خصوصی‌سازی برای ایفای تعهدات دریافت شد که در نهایت این موضوع به حراج سهم و دریافت حکم قضایی منتج شد. در حال حاضر ۳۵ درصد از آذرآب متعلق به صدرا است و این حقوقی در «فاذر» تنها یک کرسی مدیریتی با ۳۵ درصد سهام دارد. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری بوعلی با ۴/۰ درصد سهم در آذرآب یک کرسی مدیریتی دارد و سرمایه‌گذاری بانک ملی هم دارای یک کرسی دیگر در «فاذر» است. در شرکت تجهیزاتی آذرآب سرمایه‌گذاری دانایان پارس با ۹/۱ درصد سهام یک صندلی مدیریتی دارد و ۲/۵ درصد سهام شرکت نیز از آن صندوق بازنشستگی کارکنان نفت، یکی دیگر از صاحبان کرسی مدیریتی در آذرآب است.افزون بر این، در ترکیب سهامداران آذرآب، تعاونی اعتبار کارکنان ایران خودرو با ۵/۱۴ درصد سهام، بانک پارسیان با مالکیت ۵/۲ درصد و سرمایه‌گذاری سامان مجد با ۷/۱ درصد سهام به چشم می‌خورند. در همین حال، بازار در شرایطی خود را برای حراج ۲۲ میلیارد تومانی آذرآب در روز شنبه آماده می‌کند که شرایط نقدی بودن معامله، حضور خریداران در رقابت مزبور را با تردید مواجه کرده است. یادآور می‌شود، سردار قاسمی فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیا دو سال پیش در مجمعی که در سوم خرداد ۸۸ و پس از خرید بلوک صدرا توسط قرارگاه برگزار شده بود از احتمال فسخ قرارداد خرید آذرآب از سوی خصوصی‌سازی سخن گفته و اعلام کرده بود: در مذاکرات انجام شده تلاش می‌کنیم که جریمه دیرکرد پرداخت‌ها از بابت آذرآب مشمول بخشودگی قرار گیرد.